Διηγήματα έρωτα, τρέλας και θανάτου – Κιρόγα: Κριτική βιβλίου

Ο κόσμος του Κιρόγα είναι ένα αλλοπρόσαλλο καταιγιστικό σύνολο συναισθημάτων και γεγονότων που κόβουν την ανάσα, ένα κεντρί που εισχωρεί βαθιά στην φλέβα των φόβων, των παθών, των εντάσεων και των αβέβαιων εξελίξεων της ανθρώπινης φύσης, της δικής του φύσης.

Δεν υπάρχει καμία λογική στην τρέλα, στον έρωτα και στον θάνατο, δεν υπάρχει καμία λογική σε αυτά που καταθέτει, μοιάζουν με όνειρο αλλά είναι εφιάλτης. Όλα όσα συμβαίνουν στα διηγήματά του είναι παρμένα και εμπνευσμένα από τον ίδιο του τον ταραγμένο και βασανισμένο βίο του, μία συνεχής πάλη με το εγώ του, ένα εγώ καταποντισμένο και μόνιμα κατατρεγμένο. Είναι ο Κιρόγα ο Έντγκαρ Άλαν Πόε της Λατινικής Αμερικής; Εύλογο ερώτημα που απαντάται θετικά και χωρίς δεύτερη συζήτηση όταν η ροπή της γλώσσας του αποστομώνει και τους πιο ορκισμένους αμφισβητίες του ταλέντου του. Ένα ταλέντο που δυστυχώς δεν πήγασε από μία ήρεμη, αναπαυτική και ξεκούραστη ζωή. Το αντίθετο μάλιστα, καθώς ο Κιρόγα έγινε έρμαιο της τραγικής του μοίρας, κατέβηκε στον Άδη της θλίψης και της οδύνης χάνοντας ανθρώπους δικούς του και αγγίζοντας τα όρια της αυτοχειρίας από πολύ νωρίς.

Σε κάθε του διήγημα έχει αποτυπώσει ξεκάθαρα το πάθος, την αγωνία, τον τρόμο, την αλληγορία και την ακραιφνή ισοπέδωση κάθε ικμάδας χαράς που μοιάζει να ξεπηδά για λίγο αλλά σβήνεται από ένα μαύρο σύννεφο που την καταπλακώνει. Κάθε του φράση, κάθε σκηνή και κάθε στιγμή των διηγημάτων του είναι βυθισμένη στο σκοτάδι, στο μαύρο φόντο και στην υπόγεια θέα, εκεί που οι ακτίνες δεν φτάνουν και αν φτάσουν είναι ξεθωριασμένες. Γινόμαστε μάρτυρες ως αναγνώστες της καταιγίδας που παρασέρνει τα πάντα στο διάβα της με τον άνεμο που λυσσομανάει. Σε όποιο διήγημα και αν ταξιδέψει κανείς θα ανακαλύψει έναν κόσμο κλειστό, φυλακισμένο, ένα σπίτι χωρίς σκεπή που ψάχνει να φυλαχτεί από τις ορέξεις του καιρού. Οι ήρωές του μαστίζονται από χαστούκια απανωτά και πλήγματα αδιάκοπα, αρρώστιες, απώλειες, ακατανόητες συγκυρίες πλημμυρισμένες με χτυπήματα οδυνηρά. Κανένας και καμία δεν αφήνεται να ανασάνει, η καρδιά και η ψυχή βρίσκονται σε συνεχή και ανελέητη βροχή μίας μεταφυσικής διάστασης που καθίσταται ικανή να οδηγήσει στην παράνοια. Γιατί το στοιχείο του εξωπραγματικού και του φανταστικού είναι έντονο και παρόν.

Στο “πουπουλένιο μαξιλάρι” για παράδειγμα όπως ονομάζεται ένα του διήγημα, είναι η προσωποποίηση του μαύρου καβαλάρη που φορτώνει πάνω το θύμα του και του αφαιρεί τη ζωή με τρόπο καταστροφικό και μανιακό σαν το αγρίμι που δεν χορταίνει από την σάρκα του θύματός του. Εκεί πρωταγωνιστεί ένα όρνιο και ένα θηρίο αιμοσταγές που πίνει το αίμα και εξαφανίζει κάθε έννοια εξήγησης του παράξενου φαινομένου. Δεν αφήνει ο Κιρόγα περιθώρια ελπίδας, την σκοτώνει γιατί αυτή έχει ήδη πεθάνει μέσα του κατόπιν όλων των συμβάντων που ανέφερα. Σε ένα διήγημα, την “περόνη” παρουσιάζει την ζωή ενός ανθρώπου μειλίχιου που μάχεται καθημερινά να προσφέρει στην συμβία του ό,τι είναι δυνατόν, της παρέχει με τον ιδρώτα της εργασίας του και με την κούρασή του ό,τι αυτή ζητήσει. Είναι ένας ήρωας της καθημερινότητας που βιώνει όμως την ακατάσχετη αχαριστία, την ανθρώπινη αυτή περιφρόνηση που και ο ίδιος αισθάνθηκε βαθιά μέσα του. Η τρέλα της όμως και η παραφροσύνη της είναι αυτά που τον οδηγούν να οδηγηθεί στο απονενοημένο διάβημα όταν ο παραλογισμός και ο εξευτελισμός προς το πρόσωπό του έχουν αγγίξει όρια πυρετού κόκκινου.  

Ο Κιρόγα είναι μία ψυχή πυροβολημένη από τις αυτοκτονίες, τους θανάτους, τις ερινύες που σαν βουή και με μανία κλονίζουν συθέμελα το μυαλό του. Χάνει από μικρή ηλικία τον πατέρα του, βιώνει την απώλεια του πατριού του που ένιωσε ως δεύτερο πατέρα του και με τον οποίο ήταν πολύ δεμένος, σημαδεύεται από τον θάνατο του αδελφικού του φίλου, τον οποίο σκότωσε κατά λάθος. Έχει ήδη βιώσει τον θάνατο των δύο αδελφών του από τυφοειδή πυρετό, πραγματικά η ιστορία του ανθρώπου αυτού από μόνο της αποτελεί διήγημα, ποίημα και ωδή στον πόνο και την τραγωδία. Μόνη του χαρά τα παιδιά του με τα οποία ήταν άρρηκτα δεμένος. Είναι ποιητικές εξάρσεις και απολογητικές καταγραφές για έναν “Σωκράτη” που ήπιε το περίφημο ποτό της ανακούφισης γιατί καμία ζωή χωρίς ζωή δεν έχει αξία. Γυμνός από ευχαριστήσεις και βουτηγμένος από το κεφάλι μέχρι τα νύχια μέσα στην σκοτεινή του άβυσσο πάλεψε με τα αγρίμια που τον κυνήγησαν για να τον κατασπαράξουν αλλά δεν τον νίκησαν, έφυγε αξιοπρεπής όταν εκείνος το ζήτησε για να απαλλαγεί από τα δεινά του.
                                                                      

“Από μία σκοτεινή άβυσσο ερχόμαστε, σε μία σκοτεινή άβυσσο πηγαίνουμε, το μεταξύ διάστημα το ονομάζουμε ζωή” Νίκος Καζαντζάκης

Το βιβλίο του Κιρόγα, με τίτλο Διηγήματα έρωτα, τρέλας και θανάτου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ροές.