Ιστορίες ανδρείας: έκθεση του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού στον Ελληνικό Κόσμο

Το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού παρουσιάζει στον Ελληνικό Κόσμο την έκθεση Ιστορίες ανδρείας, με τα πολύτιμα αντικείμενα του Πολεμικού Ναυτικού, από τις 10 Φεβρουαρίου.

Οι «ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΝΔΡΕΙΑΣ» επιχειρούν μιαν άλλη προσέγγιση στην ιστορία του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, έτσι όπως αυτή εξελίσσεται από τα χρόνια της Επανάστασης του 1821 έως τις μέρες μας. Στο κουφάρι ενός πλοίου, που συνθέτει το σκηνικό της έκθεσης, αναπτύσσονται όλα τα σημαντικά επεισόδια της πορείας του Πολεμικού Ναυτικού, μέσα από μικρές άγνωστες ιστορίες. Επιλεγμένα αντικείμενα που δεν έχουν ως τώρα εκτεθεί παρουσιάζονται μαζί με φωτογραφικό υλικό, ηχητικά και οπτικά ντοκουμέντα, έτσι ώστε οι επισκέπτες να συμμετέχουν με όλες τους τις αισθήσεις, να κατανοήσουν, να  συγκινηθούν και να προβληματιστούν.

Σαλπάροντας με το πλοίο της έκθεσης…

Η είσοδος της έκθεσης είναι από την πρύμνη του πλοίου. Ένα πλοίο με πολύτιμα αντικείμενα, μαρτυρίες, φωτογραφίες και ντοκουμέντα που αφηγούνται ιστορίες ανδρών, είτε αυτοί είναι απλοί ναύτες, είτε αξιωματικοί, είτε γνωστοί καπετάνιοι. Οι επισκέπτες καλούνται, λοιπόν, σε ένα ταξίδι στο χρόνο με πλοηγό και συνοδοιπόρους όλους τους ανθρώπους που έγραψαν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο ιστορία και δημιούργησαν αυτό που, βαθιά ανθρώπινο και βαθιά αληθινό, μπορεί να μας κάνει περήφανους.

Από τους τραυματισμένους ναύτες του Αβέρωφ που αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν το πλοίο τους, έως τον ναύαρχο Κουντουριώτη, που απέφυγε την παγίδα των εχθρών και παράκουσε την εντολή της κυβέρνησης για καταδίωξη του τούρκικου σκάφους «Χαμηδιέ», οι επισκέπτες θα γίνουν μάρτυρες μιας συλλογής προσωπικών ιστοριών, ιστοριών ανδρείας, θάρρους και αυταπάρνησης.

Τα πολύτιμα φυσικά εκθέματα και το εντυπωσιακό σκηνικό της έκθεσης, συμπληρώνονται από τη χρήση νέων τεχνολογιών, που βοηθούν το κοινό να ενταχθεί στο έντονα φορτισμένο και συγκινησιακό κλίμα της έκθεσης.

Χάρη στις ιστορίες αυτών των ανδρών το κοινό μπαίνει στην διαδικασία να αναρωτηθεί ποια είναι η πρώτη ύλη της γενναιότητας, του ηρωισμού και της ανδρείας και να προσπαθήσει να την αναζητήσει όχι μόνο στο χτες, αλλά και στο σήμερα, όχι μόνο στους «μεγάλους ατρόμητους άνδρες», αλλά και στον καθένα από μας, ανεξάρτητα από φύλο, εθνικότητα, θρησκεία και ηλικία.

Τίθενται ερωτήματα, όπως αυτά που θέτει ο Σωκράτης στον πλατωνικό διάλογο «Λάχης. Περί ανδρείας». Το κοινό θα επιχειρήσει να ανακαλύψει ποια είναι τα στοιχεία που μπορούν να εμφυσήσουν τον ηρωισμό στον καθένα από εμάς.

Θα μπορούσε να είναι η εκπαίδευση;

Ποια είναι η εκπαίδευση που λαμβάνουν τα στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού; Τι προβλήματα μπορεί να δημιουργήσει η έλλειψή της;

Η προηγμένη τεχνολογία εξασφαλίζει την γενναιότητα;

Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται ορισμένα προηγμένα τεχνολογικά μέσα που κατά καιρούς διέθετε το Πολεμικό Ναυτικό και  πώς αυτά αξιοποιήθηκαν στα χέρια των ανδρών του. Παράλληλα, επισημαίνονται περιπτώσεις, όπου η προηγμένη τεχνολογία φάνηκε αναποτελεσματική. Και, τέλος, περιπτώσεις όπου οι άνδρες του κατάφεραν να ξεπεράσουν το γεγονός ότι ο εξοπλισμός που διέθεταν ήταν ξεπερασμένος και σε κακή κατάσταση.

«Δεν εγκαταλείπω το πλοίο!»

Γενναίος είναι αυτός που δεν εγκαταλείπει τη θέση του; Σ’ αυτή την ενότητα της έκθεσης παρουσιάζονται παραδείγματα ανδρών που παρέμειναν στη θέση τους, ακόμη και όταν οι συνθήκες θα δικαιολογούσαν την υποχώρηση ή την παράδοση, προβάλλοντας την εντυπωσιακή και συνάμα συγκινητική σύνδεση του πληρώματος με το πλοίο.

Οι γενναίοι κάνουν ποτέ «ανταρσία»;

Γίνεται αναφορά στις πολλές περιπτώσεις «ανταρσίας», όπου τα πληρώματα πλοίων του Πολεμικού Ναυτικού αγνόησαν τις διαταγές των ανωτέρων τους, είτε για να δράσουν διαφορετικά απέναντι στον εχθρό, είτε για να παρέμβουν καθοριστικά στα πολιτικά πράγματα της χώρας.

«Όταν δεν φοβάμαι μπροστά στον κίνδυνο», αυτό είναι θάρρος;

Ιστορίες κατά τις οποίες οι άνδρες του Πολεμικού Ναυτικού επέδειξαν ριψοκίνδυνη στάση… είτε αυτή είχε αίσια έκβαση, είτε όχι!

Συνετή αξιολόγηση των συνθηκών: Είναι και αυτό μία μορφή ηρωισμού;
Σε αντιπαραβολή με τις περιπτώσεις που παρουσιάζονται στην αμέσως προηγούμενη ενότητα, εδώ θα παρουσιαστούν περιπτώσεις που η απόφαση των ανδρών του Πολεμικού Ναυτικού δεν έχει τα εντυπωσιακά χαρακτηριστικά της  προηγούμενης ενότητας, αλλά εκφράζει την ισορροπημένη έκφραση όλων των παραπάνω στοιχείων.

Οι «ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΝΔΡΕΙΑΣ» είναι μία έκθεση που έχει ως στόχο να ταξιδέψει τους επισκέπτες στον «χώρο» και τον «χρόνο», αφηγούμενη ιστορίες διαφορετικών ανθρώπων. Η νέα έκθεση, παραγωγή του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, εγκαινιάζεται στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» από τις 10 Φεβρουαρίου.

Την έκθεση επιμελήθηκε η μουσειολόγος  Νάσια Χουρμουζιάδη.

Φωτό: Το πλήρωμα του Αβέρωφ