"Έφυγε" από τη ζωή ο σπουδαίος Δημήτρης Μαρωνίτης

Ο Δημήτρης Μαρωνίτης, αναφερόμενος συχνότερα ως Δ.Ν. Μαρωνίτης, ο σπουδαίος Έλληνας φιλόλογος, μεταφραστής αρχαίων συγγραφέων και δοκιμιογράφος, “έφυγε” από τη ζωή σήμερα το πρωί, σε ηλικία 87 ετών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, η “Αντιγόνη”, η πρώτη συμπαραγωγή του Εθνικού Θεάτρου με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας και τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου, σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού θα παρουσιαστεί το Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου στις 15 & 16 Ιουλίου, σε νέα μετάφραση του Δημήτρη Μαρωνίτη.

Λίγα λόγια για τον βίο και το έργο του Δημήτρη Μαρωνίτη

Ο Δημήτρης Μαρωνίτης γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Περάτωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στο Πειραματικό Σχολείο της Θεσσαλονίκης και συνέχισε σπουδάζοντας στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.[1] Συμπλήρωσε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στη Δυτική Γερμανία με υποτροφία από το ίδρυμα “Humboldt Stiftung”, δίπλα στον γνωστό ελληνιστή Βάλτερ Μαργκ (Walter Marg). Το διδακτορικό του δίπλωμα το έλαβε το 1962 από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο όπου και δίδαξε Αρχαία Ελληνικά από το 1963 έως το 1968 ως εντεταλμένος υφηγητής (στη Φιλοσοφική Σχολή).

Κατά τη διάρκεια της επταετίας η δράση του ενοχλούσε το στρατιωτικό καθεστώς με αποτέλεσμα συχνά να φιλοξενείται στα κρατητήρια της συμπρωτεύουσας και της Αθήνας. Οι 8 μήνες του εγκλεισμού του από τις αρχές του 73 μέχρι της γενική αμνήστευση άφησαν το σημάδι τους στη Μαύρη γαλήνη, ένα κείμενο που γράφτηκε στο κελί, σε φθαρμένες χαρτοπετσέτες, όταν κατάφερε να βρει ένα μολύβι ο Δ.Ν.Μαρωνίτης. Το κείμενο πρωτοδημοσιεύτηκε τον Οκτώβριο του 1973 στο 8ο και τελευταίο τεύχος του περιοδικού Η Συνέχεια, και πρόσφατα, το 2007, στις εκδόσεις Το Ροδακιό.

Μετά την χούντα επανέρχεται και παραμένει καθηγητής από 1975 έως το 1996. Επισκέπτης καθηγητής σε πανεπιστήμια της Γερμανίας, Αυστρίας και Κύπρου και των ΗΠΑ. Από το 1994 έως το 2001 πρόεδρος και γενικός διευθυντής του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας, που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη. Εφεξής συντονιστής του προγράμματος «Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη Μέση Εκπαίδευση», που εκπονείται στο πλαίσιο του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας. Εκτός όμως από Πανεπιστημιακός δάσκαλος ο Δ.Ν Μαρωνίτης είναι ιδιαίτερα γνωστός και σαν αρθρογράφος μιας και από το Φεβρουάριο του 1971 που δημοσιεύτηκε στο ΒΗΜΑ το πρώτο του άρθρο με τίτλο «Σημείο αναφοράς» δεν σταμάτησε όλα αυτά τα χρόνια να δημοσιεύει ανελλιπώς άρθρα. Το 1970 συμμετείχε με το κείμενο “Υπεροψία και μέθη (ο ποιητής και η ιστορία)” που είναι μια φιλολογική μελέτη για το ποίημα “Δαρείος” του Καβάφη στο τόμο Δεκαοχτώ κείμενα. Ο Δημήτρης Ν.Μαρωνίτης εκτός των άλλων έχει υπάρξει και καλλιτεχνικός διευθυντής του Κ.Θ.Β.Ε. Η θητεία του όμως, υπήρξε μικρής διάρκειας: από τις 3 Νοεμβρίου 1989 έως τις 12 Σεπτεμβρίου 1990.

Μεταφραστικό Έργο

Οι θέσεις και η αγάπη του για την μετάφραση των αρχαίων κειμένων θεμελιώθηκαν στο Πειραματικό σχολείο και πήραν μια πιο στέρεη μορφή στη Φιλοσοφική Σχολή Θεσσαλονίκης. Ο κατ’ εξοχήν δάσκαλός του τα χρόνια αυτά ήταν ο I. Θ. Kακριδής. Σημαντική επιρροή στα μεταφραστικά του ενδιαφέροντα έπαιξε και ο W. Marg -που εκδίδει και για χρόνια το αρχαιογνωστικό περιοδικό, το Gnomon – όταν, μετά τις προπτυχιακές του σπουδές και εν όψει της εκπόνησης της διδακτορικής του διατριβής για τον Ηρόδοτο,ο Δ. Ν Μαρωνίτης φεύγει στη Γερμανία.

Ο Δ. Ν. Μαρωνίτης έχει μεταφράσει Ηρόδοτο, Ησίοδο, καθώς και τα δύο έργα που αποδίδονται στον Όμηρο: την Οδύσσεια[8] και την Ιλιάδα. Το 2012 εξέδωσε και την μετάφραση της τραγωδίας “Αίας” του Σοφοκλή.

Μελέτη της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας

Ο Δημήτριος Μαρωνίτης έχει ασχοληθεί με αρκετούς νεοέλληνες ποιητές και πεζογράφους επιμένοντας στην πρώτη μεταπολεμική γενιά. Έτσι έχει εκδώσει μελετήματα για τον Γεώργιο Σεφέρη, τον Τίτο Πατρίκιο, τον Γιάννη Ρίτσο, τον Οδυσσέα Ελύτη, τον Τάκη Σινόπουλο και τον Μίλτο Σαχτούρη. Από τις προηγούμενες γενιές έχει εκδώσει μελετήματα για τον Διονύσιο Σολωμό και τον Κ.Π. Καβάφη. Από τις νεώτερες γενιές έχει ασχοληθεί με τον Γιώργο Χειμωνά.

Το 2014 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άγρα το βιβλίο του “Έπος και δράμα. Από το χθες στο αύριο”. Ο Δ.Ν. Μαρωνίτης προσφέρει ένα βιβλίο χωρίς υποσημειώσεις και παραπομπές, ένα βιβλίο «ασημείωτο», όπου όλα όσα έχει να πει έχουν χωνευτεί σε ένα λόγο καθαρό και βαθύ. Όπως καταλήγει στον Πρόλογό του: «Η διάταξη των κειμένων στο εσωτερικό των δύο μερών έχει φαντάζομαι κάποια λογική, δεν είναι όμως υποχρεωτική για τον αναγνώστη, που δικαιούται να διαλέξει τη σειρά που του πηγαίνει περισσότερο, ανάλογα κάθε φορά με τον τίτλο, που υπολογίζει και στα υπονοούμενά του. Περί αυτού πρόκειται».

Το 2016 κυκλοφόρησε, πάλι από τις εκδόσεις Άγρα, το τελευταίο βιβλίο του  “Επί του περιεχομένου – Ομήρου Οδύσσεια”, στο οποίο προσφέρει σε 24 μικρά κείμενα τον πυρήνα κάθε ραψωδίας της Οδύσσειας. Τα 24 δοκίμιά του διαβάζονται σαν ποίημα που περιέχει το απόσταγμα της σκέψης του μεγάλου ομηριστή και μεταφραστή της Ιλιάδας και της Οδύσσειας. Με μεγάλη οικονομία, χωρίς καμία περιττή λέξη, συμπυκνώνουν κάθε φορά τον ποιητικό μύθο σε μια εικόνα κλειδί που ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας το έπος. 

Οι Εκδόσεις Άγρα συνεργάστηκαν με τον Δ.Ν. Μαρωνίτη 35 χρόνια περίπου, αρχής γενομένης με το περίφημο βιβλίο Ηρόδοτος – Επτά νουβέλες και τρία ανέκδοτα (Εισαγωγή, μετάφραση και τρία δοκίμια, 1981), που στην πορεία έγινε Οκτώ νουβέλες και τέσσερα ανέκδοτα (Εισαγωγή, μετάφραση και πέντε δοκίμια, 2001). Η πρώτη έκδοση τιμήθηκε στην έκθεση βιβλίου Λειψίας το 1982 με το βραβείο του καλύτερου σχεδιασμένου βιβλίου στον κόσμο.

Πληροφορίες: el.wikipedia.org και www.agra.gr