10. Δενδρίτες, της Κάλλια Παπαδάκη
Κάμντεν, Νιου Τζέρσεϊ, 1980. Ερημωμένα σπίτια, κλειστές βιομηχανίες, φτωχές συνοικίες. Ένας έφηβος, ο Πητ, εξαφανίζεται, και η μάνα του η Λουίσα πεθαίνει το επόμενο πρωί από στεναχώρια. Η αδερφή του, η δωδεκάχρονη Μίνι, ορφανή από γονείς, εισβάλλει άθελά της στη ζωή της συμμαθήτριάς της Λητώς και ανατρέπει τις βεβαιότητες της οικογένειάς της. Ανοίγει ρωγμές που δύσκολα θα κλείσουν· έχουν τις ρίζες τους στο παρελθόν, στο αμερικανικό όνειρο, σε δεύτερες και τρίτες γενιές μεταναστών, στην παρακμή και τη φθορά της πόλης, σε χαμένες ευκαιρίες και σε επιλογές που λάθεψαν.
Κι όσο ο θετός πατέρας της Λητώς, ο Μπέιζελ Καμπάνης, ψάχνει να βρει τι στράβωσε στη διαδρομή, τόσο αναμετριέται με τα φαντάσματα και τους φόβους της παιδικής του ηλικίας· κι όσο η γυναίκα του η Σούζαν απομακρύνεται από κοντά του κι από την κοινή κι ανέμπνευστη ζωή τους, τόσο η Μίνι και η Λητώ μοιάζουν να ενηλικιώνονται σε έναν κόσμο σκληρά κι άδικα καμωμένο. Ο χρόνος, σαν τις νιφάδες του χιονιού, τους ξεγελά, ξεγλιστρά και χάνεται. Μαζί του κι αυτοί.
9. Η σκιά της σκιάς, του Paco Ignacio Taibo II
1922 : Μια πόλη του Μεξικού που η Επανάσταση την έχει αφήσει σημαδεμένη από έναν άνεμο τρέλας : στρατιωτικοί που θέλουν να γίνουν εκατομμυριούχοι, απατεώνες που ο Πρώτος Παγκόσμιος πόλεμος τους έριξε στις ακτές, πιστολάδες, πόρνες, πλούσιες χήρες, βαρόνοι του πετρελαίου διατεθειμένοι να φάνε ένα κομμάτι της χώρας, Ισπανοί μαγαζάτορες, υπνωτίστριες, ποιητές που πεθαίνουν της πείνας, νεαροί πορφιρικοί που άλλαξαν πουκάμισο, αναρχικοί, γειτονιές επικίνδυνες, κινέζικες συνοικίες, καμπαρέ τρίτης κατηγορίας, καπνιστές οπίου…
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
1922, Πόλη του Μεξικού : Τέσσερις τυχοδιώκτες φίλοι που πήραν μέρος στα μεγάλα επαναστατικά κινήματα -ένας δημοσιογράφος που ειδικεύεται στα εγκληματολογικά, ένας δικηγόρος που η καλύτερη πελατεία του είναι οι πόρνες, ένας ποιητής δεξιοτέχνης στα διαφημιστικά σλόγκαν και σύντροφος του Πάντσο Βίγια και ένας αναρχικός συνδικαλιστής Κινέζος- συναντιούνται τα βράδια στο μπαρ του ξενοδοχείου Ματζέστικ για να παίξουν ντόμινο.
Η δολοφονία ενός τρομπονίστα, η εκπαραθύρωση ενός συνταγματάρχη του στρατού, νυχτερινές ανταλλαγές πυροβολισμών, φαρμακωμένα σοκολατάκια, μια ωραία και μυστηριώδης γυναίκα θα παρασύρουν τους τέσσερις φίλους μακριά από το αγαπημένο τους ντόμινο, σε μια συνωμοσία που συνενώνει επίορκους Μεξικανούς συνταγματάρχες, Αμερικανούς γερουσιαστές και πετρελαϊκές εταιρείες.
8. Ο απεσταλμένος στον πλανήτη 8, της Doris Lessing
Ο πλανήτης 8 – για αιώνες ολόκληρους τόπος ευλογημένος, γαλήνιος, αυτάρκης – εισέρχεται αναπάντεχα στην εποχή των Παγετώνων. Το σκηνικό αλλάζει δραματικά και οι κάτοικοι αρχίζουν τον αγώνα για επιβίωση, έναν αγώνα ενάντια στα στοιχεία της φύσης που φαντάζει δυσανάλογα άνισος. Συνδυάζοντας τα γεγονότα του ζοφερού παρόντος με τους μύθους από ένα λαμπερό παρελθόν, η Ντόρις Λέσινγκ δημιουργεί μια ευφυέστατη αλληγορία που καθρεφτίζει και επαναπροσδιορίζει την ιστορία του κόσμου μας από το ξεκίνημα του μέχρι τις μέρες μας.
7. Ελέφαντας, του Ρέιμοντ Κάρβερ
Επτά ιστορίες του σπουδαίου διηγηματογράφου Ρέιμοντ Κάρβερ που αποτελούν το κύκνειο άσμα του και ως συλλογή δεν έχουν ξανακυκλοφορήσει στα ελληνικά σε αυτή τη μορφή.
Τα διηγήματα του Κάρβερ διακρίνονται από μια «τσεχοφική σαφήνεια αλλά και μια καφκική αίσθηση ότι κάτι τρομερό συμβαίνει πίσω από τη σκηνή» επισημαίνει ο Μάικλ Κοπφ. Ο Τσέχοφ, εξάλλου, ο Κάφκα και ο Χέμινγουεϊ είναι οι συγγραφείς από τους οποίους επηρεάζεται περισσότερο. Οι ήρωές του, αν δεν είναι άνεργοι, κάνουν συνήθως περιθωριακές δουλειές, είναι αλκοολικοί, υποφέρουν λόγω διαζυγίων ή οικογενειακής βίας, δυσκολεύονται να εκφραστούν, κι όμως είναι πιο δυνατοί και πιο προσαρμοστικοί απ’ όσο φαντάζονται, παρά το ότι δεν συνειδητοποιούν τη λυσσαλέα μάχη που δίνουν ενάντια στη μοναξιά και την αποξένωση. «Είναι οι δικοί μου άνθρωποι» είπε κάποτε «δεν θα μπορούσα ποτέ να τους υποτιμήσω».
6. Εκεί που τραγουδάνε οι καραβίδες, της Delia Owens
Για χρόνια, οι φήμες για την Πιτσιρίκα του Βάλτου έδιναν κι έπαιρναν στο Μπάρκλι Κόουβ, ένα ήσυχο ψαροχώρι της Βόρειας Καρολίνας. Ο θάνατος του νεαρού Τσέις Άντριους τις έκανε να φουντώσουν ακόμη περισσότερο. Ποιος θα μπορούσε να τον είχε σκοτώσει, αν όχι εκείνο το αγριοκόριτσο που ζούσε μονάχο του στα βάθη του βάλτου; Αλλά την Κάια δεν την είχαν καταλάβει. Ευαίσθητη και έξυπνη, είχε καταφέρει να επιβιώσει ολομόναχη, εγκαταλελειμμένη απ’ τους ανθρώπους, παρέα με τους γλάρους και μ’ όσα της δίδαξε η άμμος κι η αρμύρα. Όταν δύο νεαροί απ’ το χωριό γοητεύονται απ’ την άγρια ομορφιά της, η Κάια ανοίγεται σε μια καινούργια ζωή. Αλλά τότε συμβαίνει το αδιανόητο.
Μια ωδή στον φυσικό κόσμο και μια σπαρακτική ιστορία ενηλικίωσης, που μας υπενθυμίζει πώς τα παιδικά μας χρόνια μάς καθορίζουν για πάντα και ότι η ανθρώπινη φύση κουβαλά αρχέγονα, βίαια μυστικά, απ’ τα οποία κανένας δεν μπορεί να ξεφύγει.
5. Οι Άνθρωποι του Τζούλι, της Nadine Gordimer
Στην Κίνα των αρχών της δεκαετίας του ’80, ο ήρωας του βιβλίου, αναζητώντας το Βουνό της Ψυχής, ξεκινά ένα ταξίδι προκειμένου να ξεφύγει από τα προβλήματα της ζωής στην πρωτεύουσα. Το μυθιστόρημα παρασύρει τον αναγνώστη σε μια ατέλειωτη περιήγηση στην παραγνωρισμένη Κίνα, μια περιήγηση ανεξάντλητου πλούτου: αναζήτηση ερωτική και πνευματική, έρευνα των απαρχών του ανθρώπου και του κινέζικου πολιτισμού, αναζήτηση της αλήθειας, της σοφίας και της αγνότητας, επιστροφή στην παιδική ηλικία. 0 Γκάο Ξινγκγιάν, με την αμεσότητα του τρόπου γραφής του, φέρνει τον αναγνώστη σε επαφή με τον κινέζικο τρόπο σκέψης και πολιτισμό μέσα από ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα.
4. Ο Αναρχικός των δύο Κόσμων, της Ursula K. Le Guin
Σε ένα από τα πιο φιλόδοξα και προφητικά βιβλία της, η Ούρσουλα Λε Γκεν παρουσιάζει μια εκπληκτική ιστορία, μέσα από την πορεία του Σεβέκ, ενός διακεκριμένου φυσικού, ο οποίος προσπαθεί μόνος του να επανενώσει δύο πλανήτες, που τους χώρισαν αιώνες δυσπίστιας.
Η Ανάρες, η πατρίδα του Σεβέκ είναι ένας ζοφερός δορυφόρος, αποικισμένος από έναν πολιτισμό που εφαρμόζει τις αρχές της αναρχικής ουτοπίας. Ο Γιουράς, ο μητρικός πλανήτης, μοιάζει πολύ με τη Γη, με έθνη σε πόλεμο και μεγάλες κοινωνικές ανισότητες. Ο Σεβέκ, σε μια γενναία επίσκεψη στον Γιουράς, διακινδυνεύει τα πάντα, προκειμένου να μάθει, να διδάξει και να μοιραστεί. Το χάρισμά του, όμως, θα μετατραπεί σε απειλή και στη βαθιά εσωτερική διαμάχη που ακολουθεί, ο Σεβέκ θα αναγκαστεί να επανεξετάσει την κοσμοθεωρία του.
3. Σιντάρτα, του Hermann Hesse
Το “Σιντάρτα” είναι ένα από τα αριστουργήματα του 20ου αιώνα. Καταγραφή της πορείας ενός ανθρώπου που ψάχνει να βρει τον εαυτό του και τη βαθύτερη αλήθεια της ζωής, το μυθιστόρημα αυτό αποτελεί έναν παθιασμένο ύμνο της ατομικότητας και της πνευματικής ανεξαρτησίας. Δεν είναι τυχαίο ότι, από τη μέρα που πρωτοκυκλοφόρησε, το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα από τα δημοφιλέστερα αναγνώσματα των νέων κάθε γενιάς. Στις σελίδες του οι νέοι βρίσκουν την εικόνα ενός κόσμου που οι ίδιοι ονειρεύονται, ενός κόσμου όπου η γνώση και η πείρα κατακτούνται και δε χαρίζονται, και όπου ο έρωτας είναι περιπέτεια και μαθητεία και όχι φτηνός συναισθηματισμός.
2. Το Αρχέγονο και άλλοι καιροί, της Olga Tokarczuk
Υπάρχει ένα σχεδόν μυθικό χωριό που κατοικείται από εκκεντρικούς όσο και αρχέτυπους ανθρώπινους χαρακτήρες. Είναι ένας παράξενος τόπος, ένας συμπυκνωμένος μικρόκοσμος της κεντρικής Ευρώπης και του κόσμου. Το Αρχέγονο το φυλάσσουν ακροβολισμένοι τέσσερις αρχάγγελοι. Και μέσα από τα δικά τους μάτια, που είναι κρυστάλλινα και εκπέμπουν λυρισμό, παρακολουθούμε τις ζωές των απλών ανθρώπων του καθ’ όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα, από το 1914 ως τις δικές μας μέρες – την πολυτάραχη δηλαδή ιστορία της Πολωνίας υπό τη μορφή μιας επικής αλληγορίας που διαπερνά τον χώρο και τον χρόνο.
Ο έρωτας και η πίστη, ο πόλεμος και η βία, η μοναξιά και ο θάνατος σημαδεύουν τις διαδρομές των μελών μιας οικογένειας απ’ την ακμή της μέχρι την τελική διάλυσή της. Το Αρχέγονο και άλλοι καιροί είναι το τρίτο μυθιστόρημα της Όλγκα Τοκάρτσουκ εκδόθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1990 και την καθιέρωσε ως την κορυφαία πεζογράφο της σύγχρονης πολωνικής λογοτεχνίας. Η πολυβραβευμένη συγγραφέας παρατηρεί και περιγράφει τα πράγματα με μια ειρωνική ουδετερότητα, χωρίς συναισθηματικές εξάρσεις, με ένας ύφος απολύτως διακριτό, και αφήνει θαμπωμένους τους αναγνώστες, στο επίκεντρο μιας μεταφυσικής πανδαισίας.
1. Αγαπημένη, της Toni Morrison
Ατενίζοντας ατρόμητα την άβυσσο της σκλαβιάς, το κλασικό αυτό μυθιστόρημα μεταμορφώνει την Ιστορία σε μια αφήγηση υποβλητική σαν έπος, βίαιη σαν πολεμικό τραγούδι, τρυφερή σαν νανούρισμα.
Η Σιθ γεννήθηκε σκλάβα στον Νότο και δραπέτευσε στο Οχάιο, ωστόσο δεκαοκτώ χρόνια αργότερα δεν είναι ακόμη ελεύθερη. Την κατατρύχουν οδυνηρές αναμνήσεις από το Φιλόξενο Σπιτικό, το όμορφο αγρόκτημα που έγινε για την ίδια και τους συντρόφους της ο τόπος της απόλυτης φρίκης. Το καινούργιο της σπίτι το στοιχειώνει το φάντασμα του μωρού της που πέθανε χωρίς όνομα, από τα ίδια της τα χέρια, με μία μονάχα λέξη χαραγμένη στην ταφόπλακά του, να θυμίζει πως κάποτε έζησε: «Αγαπημένη».
Ποιητικό και σκληρό, τεντωμένο σαν σχοινί, το μυθιστόρημα εξερευνά το ανεξίτηλο τραύμα της δουλείας με τρόπο που καθηλώνει τον αναγνώστη. Ένα από τα σημαντικότερα βιβλία της νομπελίστριας Τόνι Μόρισον, της πιο τολμηρής γυναικείας φωνής στην αμερικανική πεζογραφία.