Το 12ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης – Εικόνες του 21ου Αιώνα, στο πλαίσιο της ετήσιας δραστηριότητας του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, πραγματοποιεί από τις 12 έως τις 21 Μαρτίου αφιερώματα στον Κριστόφ Κισλόφσκι και στον Γιόρις Ίβενς, έναν από τους «πατριάρχες» του ντοκιμαντέρ.
Στην σύντομη, αλλά πλούσια σε κινηματογραφικό έργο ζωή του, ο Κριστόφ Κισλόφσκι (1941–1996) διερεύνησε σε βάθος το εύθραυστο τοπίο της ανθρώπινης ύπαρξης, κύριο τροφοδότη της ηθικής προβληματικής και της φιλοσοφικής διάστασης, που διατρέχουν όλο το έργο του.
Το 12ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, πραγματοποιεί μεγάλο αφιέρωμα – που συνοδεύεται από ειδική δίγλωσση έκδοση – στα ντοκιμαντέρ του οραματιστή Πολωνού σκηνοθέτη.
Μετά τις σπουδές του στην Κινηματογραφική Σχολή του Λοτζ, φυτώριο για τον πολωνικό κινηματογράφο, ο Κισλόφσκι πειραματίστηκε με τα όρια του ντοκιμαντέρ.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Με τα πρώτα του καρέ σε άσπρο και μαύρο, ο σκηνοθέτης άρχισε να αναπτύσσει το ιδιαίτερο κινηματογραφικό του ύφος, επιλέγοντας να προσεγγίσει θεματικά την αντίξοη καθημερινότητα των κατοίκων της πόλης, των εργατών και των στρατιωτών.
Στο Ήµουν ένας στρατιώτης (Ι Was a Soldier -1970) επανεξετάζει τις προπαγανδιστικές θέσεις ή απόψεις που ήταν ευρέως διαδεδομένες στην χώρα, απομυθοποιώντας ταυτόχρονα την εικόνα του ήρωα που αποδίδεται στους στρατιώτες.
Το Εργοστάσιο (Factory -1970) αποτελεί μια μεταφορά και την ίδια στιγμή ένα καυστικό σχόλιο για την κομμουνιστική Πολωνία. Το ντοκιμαντέρ του Πριν από το ράλι (Before the Rally -1971) είναι μια αλληγορία για τα βιομηχανικά και οικονομικά προβλήματα της χώρας. Στην Επωδό (Refrain -1972) ταινία για τη γραφειοκρατία στις κηδείες, διαφαίνεται μια λεπτών αποχρώσεων ειρωνεία, αλλά και μακάβριο σχεδόν καφκικό χιούμορ για τη σύγχρονη πολωνική πραγματικότητα.
Στον Χτίστη (Bricklayer -1973), μια από τις πιο πολιτικές του ταινίες, ο Κισλόφσκι παρακολουθεί έναν άνθρωπο που εγκαταλείπει την κομματική του καριέρα, αποφεύγοντας να ταυτιστεί με το σύστημα. Στο Νοσοκομείο (Hospital -1977) η κάμερα καταγράφει τη βάρδια 31 ωρών μιας ομάδας ορθοπεδικών χειρουργών, τοποθετώντας στο χειρουργικό τραπέζι όλο το σύστημα υγείας.
Το τηλεοπτικό του ντοκιμαντέρ Εργάτες \’71 (Workers \’71 -1972), στο οποίο καταγράφει μια παρέα εργατών που αναλύουν τους λόγους της μαζικής απεργίας του 1970, βρέθηκε στο στόχαστρο των Αρχών που επέτρεψαν την περιορισμένη προβολή μιας αυστηρά λογοκριμένης κόπιας.
Στο αφιέρωμα στον Γιόρις Ίβενς θα προβληθούν οι ταινίες: Η γέφυρα (1928), μια δυναμική κινηματογραφική προσέγγιση της μεγάλης σιδερένιας γέφυρας στο Ρότερνταμ, Η βροχή (1929), ένα φιλμικό ποίημα–ωδή σε μια νεροποντή στους δρόμους του Αμστερνταμ.
Θα προβληθούν επίσης τα Borinage, The Spanish earth, The four hundred million, το 12ωρο How Yukong moved the mountains (1976).
Κατέγραψε θαρραλέα τον απελευθερωτικό αγώνα των Ινδονήσιων στο συγκλονιστικό Indonesia calling! (1946). Η ανήσυχη φύση του τον οδήγησε και στο Βιετνάμ, όπου μαζί με την σύζυγό του παρέδωσαν το ντοκιμαντέρ The 17th Parallel (1968).
Με το κύκνειο άσμα του A tale of the wind (1988) ο Γιόρις Ίβενς απευθύνει έναν προσωπικό ποιητικό αποχαιρετισμό, συνθέτοντας την ίδια στιγμή ένα ευφυές φιλμικό δοκίμιο για την σημασία της τέχνης.