14ο Athens Open Air Film Festival: Το φετινό πρόγραμμα

Κλασικές και πολυαγαπημένες ταινίες σε ολοκαίνουργιες και ψηφιακά αποκατεστημένες κόπιες, κινηματογραφικές ολονυκτίες κάτω από την πανσέληνο, μαραθώνιος θρυλικών ταινιών τρόμου σε ένα από τα πιο δροσερά πάρκα της Αθήνας, αξέχαστες προβολές σε μερικά από τα πιο απροσδόκητα και εντυπωσιακά σημεία της πόλης. Αυτά και πολλά ακόμη επιφυλάσσει το 14ο Athens Open Air Film Festival powered by ΔΕΗ, η αγαπημένη φεστιβαλική συνήθεια του καλοκαιριού η οποία επιστρέφει από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο με πλούσιο πρόγραμμα, προβολές σε αγαπημένες, αλλά και νέες τοποθεσίες και κυρίως με σπουδαίο σινεμά.

Αυτό είναι το πλήρες πρόγραμμα του 14ου Athens Open Air Film Festival:

ΙΟΥΝΙΟΣ

• ΔΕΥΤΕΡΑ 17 ΙΟΥΝΙΟΥ

Προαύλιος χώρος Ζαππείου Μεγάρου, Αθήνα
21:30 HIGH FIDELITY (2000, 113′)
Σκηνοθεσία: Στίβεν Φρίαρς Πρωταγωνιστούν: Τζον Κιούζακ, Τζακ Μπλακ, Λίζα Μπονέ, Τιμ Ρόμπινς
Προβολή με ψηφιακά αποκατεστημένη κόπια

Eκεί που νομίζαμε ότι είχαμε χάσει τον Στίβεν Φρίαρς, έπειτα από ένα σερί ευγενών αποτυχιών μέσα στη δεκαετία του ‘90, εκείνος επανήλθε δυναμικά στην κινηματογραφική επικαιρότητα όταν έπεσε στα χέρια του το μυθιστόρημα του Νικ Χόρνμπι με ήρωα τον Ρομπ Γκόρντον, έναν νευρωσικό ιδιοκτήτη δισκοπωλείου που βιώνει πρόσφατο χωρισμό και νομίζει ότι του χρωστάει όλος ο κόσμος. Είναι λεπτός ο τρόπος του Φρίαρς, δεν γίνεται έκδηλη η ειρωνεία του και γι’ αυτό πολλοί παρερμηνεύουν το «Ηigh Fidelity», ειδικά στην εποχή μας. Ναι, προσεγγίζει τον Ρομπ με μια δόση τρυφερότητας, αλλά χλευάζει διαρκώς τον ναρκισσισμό του και στήνει όλη την ταινία σαν μια ιστορία (ημι)ενηλικίωσης, στο τέλος της οποίας ο ήρωας έχει αποβάλλει ένα μεγάλο μέρος των απωθητικών χαρακτηριστικών του. Η πρόζα του Χόρνμπι είναι γεμάτη από ατάκες που άφησαν εποχή, ο πρωταγωνιστής Τζον Κιούζακ γνωρίζει το είδος της κομεντί και την ιδιοσυγκρασία αυτού του χαρακτήρα σαν την παλάμη του χεριού του και η μουσική, πανταχού παρούσα, κρατά αυτή την απολαυστική κομεντί σε υψηλές κινηματογραφικές συχνότητες.

• ΤΕΤΑΡΤΗ 19 ΙΟΥΝΙΟΥ

Πεζόδρομος Διονυσίου Αρεοπαγίτου (στη συμβολή με Παρθενώνος), Αθήνα
21:30 48 ΩΡΕΣ | 48 HRS. (1982, 96′)
Σκηνοθεσία: Γουόλτερ Χιλ Πρωταγωνιστούν: Έντι Μέρφι, Νικ Νόλτε, Ανέτ Ο’ Τουλ,
Τζέιμς Ρέμαρ
Προβολή της ταινίας σε ολοκαίνουργια ψηφιακή αποκατάσταση

Όχι μόνο μια από τις μεγάλες εισπρακτικές επιτυχίες του αμερικανικού σινεμά της δεκαετίας του ’80, ούτε απλά η ταινία που μετέτρεψε δικαιολογημένα σε αστέρι μεγάλου βεληνεκούς και πρώτου μεγέθους τον (μόλις 21 ετών τότε) Έντι Μέρφι. Το «48 Ώρες» θα πρέπει να μνημονεύεται πρωτίστως ως η καθοριστική ταινία που, χάρη στον τρόπο με τον οποίο διάλεγε να σμίξει δυο εντελώς ετερόκλητους ήρωες, βάζοντάς τους να συνυπάρξουν με το έτσι θέλω σε έναν δυναμικό συνδυασμό αστυνομικής περιπέτειας και μαύρης κωμωδίας, δημιούργησε ολόκληρο φιλμικό είδος και άνοιξε τον δρόμο σε ένα σωρό μιμητές που προσπάθησαν ανεπιτυχώς να επαναλάβουν τη συνταγή της (σκεφτείτε μόνο πόσα «Φονικά Όπλα» και «Rush Hour» ακολούθησαν). Καμιά από τις ταινίες αυτές δεν αντιλήφθηκε, ωστόσο, ότι η αποτελεσματικότητα και η απήχηση της κλασικής δημιουργίας του Γουόλτερ Χιλ βασιζόταν στην εξαιρετική χημεία μεταξύ των δύο πρωταγωνιστών, στο αρμονικό πάντρεμα της βίαιης δράσης με το χιούμορ, σε μια διαρκή φυλετική ένταση που δεν ξεχνούσε να δυναμιτίζει την πλοκή και βέβαια στην επιλογή της να μην παίξει εντελώς με τους mainstream κανόνες, διατηρώντας έναν τσαμπουκά, έναν κυνισμό και μια αθυροστομία που της εξασφάλισαν τελικά το εκρηκτικό της ταμπεραμέντο.

• ΣΑΒΒΑΤΟ 29 ΙΟΥΝΙΟΥ

Τρένο στο Ρουφ, Σιδηροδρομικός Σταθμός Ρουφ, Λεωφ. Κωνσταντινουπόλεως & Αμφιπόλεως, Αθήνα
21:30 ΤΣΑΪ ΣΤΗ ΣΑΧΑΡΑ | THE SHELTERING SKY (1990, 138′)
Σκηνοθεσία: Μπερνάρντο Μπερτολούτσι Πρωταγωνιστούν: Τζον Μάλκοβιτς,
Ντέμπρα Γουίνγκερ, Κάμπελ Σκοτ, Τίμοθι Σπολ
Προβολή με ψηφιακά αποκατεστημένη κόπια

Όταν τρεις ευκατάστατοι Νεοϋορκέζοι πατούν το πόδι τους στις πυκνές άμμους της Νότιας Αφρικής, λίγα χρόνια μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, καθένας ανυπομονεί να συναντήσει εκεί κάτι διαφορετικό. Όταν το ταξίδι ξεκινά, καθένας από τους τρεις κουβαλά ακόμη επάνω του το μητροπολιτικό αέρα που μέχρι πρότινος ανέπνεε, τα ατσαλάκωτα ρούχα της πόλης, την πολιτισμική υπεροψία. Όταν το ταξίδι λάβει τέλος, κανείς δεν θα είναι ίδιος και για κανέναν η επιστροφή δεν είναι εγγυημένη. Τα ρούχα θα έχουν φθαρεί, το δέρμα θα έχει πάρει το χρώμα και τη σκόνη της στέπας, τα μάτια θα δηλώνουν σύγχυση και αγωνία, ο προορισμός θα μοιάζει πια ασαφής, το σχίσμα ανάμεσα στον τουρίστα και τον επισκέπτη θα έχει επέλθει βίαιο και βαθύ. Γιατί κανείς δεν μπορεί να είναι απλός παρατηρητής στην έρημο. Και κανείς εκεί δεν μπορεί να ξεφύγει από τον εαυτό του. Ο Μπερνάρντο Μπερτολούτσι επιχείρησε να διασκευάσει στην οθόνη το συγκλονιστικό μυθιστόρημα του Πολ Μπόουλς, προσπερνώντας αναγκαστικά κάποια από τα γοητευτικά μυστήριά του. Όμως πίσω από τα μυσταγωγικά τοπία απόκοσμης ομορφιάς που φωτογραφίζει ο Βιτόριο Στοράρο, τη συναισθηματική μουσική του Ριουίτσι Σακαμότο, τη νωχελική αφήγηση, τη Ντέμπρα Γουίνγκερ και τον Τζον Μάλκοβιτς πανέμορφους στην ελκυστική αυτοκαταστροφή τους, υπάρχει αυτούσια κι απελπισμένη η υπαρξιακή περιπέτεια που συνέλαβε ο Μπόουλς για θαρραλέους αναχωρητές και αδαείς τουρίστες εξίσου.

ΙΟΥΛΙΟΣ

• ΤΕΤΑΡΤΗ 3 ΙΟΥΛΙΟΥ

Κήποι της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών, Διδότου 6, Αθήνα
21:30 ΤΟ ΕΜΒΑΣΜΑ | MANDABI (1968, 92’)
Σκηνοθεσία: Ουσμάν Σεμπέν Πρωταγωνιστούν: Μακουρεντιά Γκέιγ, Γιουνούς Ν’ Ντιάγ, Ισέου Νιάνγκ
Σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Plein-Air του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος

O Μάρτιν Σκορσέζε είχε δηλώσει πως η σχέση του με το αφρικανικό σινεμά ξεκίνησε στο «Mandabi». Που ίσως να μην είναι η κορυφαία ταινία του Σεμπέν (ίσως πάλι και να ‘ναι), αποτελεί πάντως το ιδανικό σημείο για «αποβιβαστεί» κανείς σε μια τεράστια όσο και συναρπαστική κινηματογραφική ήπειρο, η οποία παρά τις ρετροσπεκτίβες και τις επανεκδόσεις παραμένει αθέατη στο ευρύ κοινό. Ο σκηνοθέτης αφηγείται εδώ την ιστορία ενός άνεργου μεσήλικα που λαμβάνει μια ταχυδρομική επιταγή σημαντικής αξίας από έναν ανιψιό του στο Παρίσι. Αυτή είναι η αρχή σε μια (μικρο)αστική Οδύσσεια, με συμπληγάδες τη γραφειοκρατία και τα κόμπλεξ μιας άγουρης μεταποικιοκρατικής κοινωνίας. Διασκευάζοντας το ομότιτλο μυθιστόρημά του, ο Σεμπέν έρχεται σε μετωπική σύγκρουση με τους συντηρητικούς θεσμούς. Παράλληλα εκδηλώνει το επαναστατικό του ανάθεμα βάζοντας τους ήρωες του να μιλούν στην ουολόφ (αντί της επίσημης γαλλικής) κι αλιεύοντας ανθρώπινες αξίες όσο επιτίθεται στο status quo. Σκηνοθετεί με ακρίβεια, λιτότητα και ζηλευτή αποτελεσματικότητα μια τραγικωμωδία που συλλαμβάνει στο απόλυτο το πολύχρωμο χάος ενός ταξικού καθαρτηρίου, διαβρωμένου από την έννοια του χρήματος. Το «Mandabi» στέκει μέχρι και σήμερα σαν ένα πανέμορφο μέσα στην απλότητά του φιλμ. Εξακολουθεί όμως να μοιάζει και σαν προειδοποίηση κρυμμένη στα ηθικά διδάγματα ενός ρεαλιστικού παραμυθιού.

• ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 5 ΙΟΥΛΙΟΥ

Άλσος Πετραλώνων, Αθήνα (εντός γηπέδου μπάσκετ)
21:30 ZODIAC: THE DIRECTOR’S CUT (2007, 162′)
Σκηνοθεσία: Ντέιβιντ Φίντσερ Πρωταγωνιστούν: Τζέικ Τζίλενχαλ, Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ, Μαρκ Ράφαλο
Προβολή για πρώτη φορά στην Ελλάδα του Director’s Cut με ψηφιακά αποκατεστημένη κόπια

Οι καλύτερες ταινίες του Φίντσερ φαίνεται να πηγάζουν από την εξερεύνηση του ίδιου θέματος: την επικράτηση του Κακού σε έναν απαθή μοντέρνο κόσμο που επαναπαύεται στην ψευδαίσθηση ότι γνωρίζει τα πάντα. Τόσο το «Fight Club» όσο και το «Seven» χρησιμοποιούν ως αφετηρία το γεγονός ότι, σε αυτό τον κόσμο, το σκοτάδι έχει απλωθεί προ πολλού. Στο «Zodiac», ο Φίντσερ επιστρέφει στις απαρχές του σκότους για μια ολόκληρη κοινωνία που προδίδεται από την εμπιστοσύνη της στην δύναμη της πληροφορίας. Οι σελίδες των εφημερίδων, οι τηλεοπτικοί δέκτες σπέρνουν την παράνοια και γίνονται άθελά τους συνεργοί ενός αφανούς serial killer που, όπως ο Τζον Ντόου του «Seven», ζητά κι αυτός το μερίδιό του στην δημοσιότητα. Μόλις την εξασφαλίσει, η τρομώδης μυθολογία που χτίζει γύρω από τον εαυτό του γίνεται ένας χείμαρρος που καταπνίγει τα πάντα. Αν όμως το «Seven» ήταν μια ταινία πάνω στην παραδοχή του Κακού, στο «Zodiac» το δράμα έγκειται στην αδυναμία του ανθρώπου να κάνει οτιδήποτε, προκειμένου να το εμποδίσει. Αφού καλύψει γοργά το έργο του ασύλληπτου δολοφόνου, η ταινία παθιάζεται με τις παράπλευρες απώλειες των πράξεών του: την πόλη του Σαν Φρανσίσκο που παραδίδεται στο φόβο. Έναν δημοσιογράφο που οδηγείται στην αυτοκαταστροφή. Έναν αστυνομικό που συνειδητοποιεί την ματαιότητα της σταυροφορίας του για την ανακάλυψη του φονιά. Και έναν σκιτσογράφο που αναγορεύεται σε ασυνήθιστο ντετέκτιβ της υπόθεσης, θυσιάζοντας όμως έτσι την ευτυχία της οικογένειάς του. Με το βραδυφλεγές αριστούργημά του, ο Φίντσερ έθεσε στον εαυτό του ένα αποκορύφωμα καριέρας το οποίο δύσκολα θα ξεπεράσει. Το Athens Open Air Film Festival προβάλλει για πρώτη φορά στην Ελλάδα το «Zodiac» στην πλήρη του μορφή, όπως ακριβώς το είχε εξαρχής στο μυαλό του ο σκηνοθέτης, με έξι παραπάνω λεπτά από το cut που προβλήθηκε στις αίθουσες παγκοσμίως και με ολοκαίνουργια ψηφιακή επεξεργασία που επιμελήθηκε ο ίδιος ο Φίντσερ.

• ΔΕΥΤΕΡΑ 8 ΙΟΥΛΙΟΥ

Πάρκο Δρακοπούλου, Αθήνα
21:30 ΥΠΟΘΕΣΗ ΚΑΡΛΙΤΟ | CARLITO’S WAY (1993, 144′)
Σκηνοθεσία: Μπράιαν Ντε Πάλμα Πρωταγωνιστούν: Αλ Πατσίνο, Σον Πεν, Βίγκο Μόρτενσεν
Προβολή με ψηφιακά αποκατεστημένη κόπια

Ευρισκόμενη αδίκως στη σκιά του «Σημαδεμένου», η ταινία του Μπράιαν Ντε Πάλμα δεν μοιράζεται τυχαία τον ίδιο πρωταγωνιστή μαζί της και μάλιστα σε ρόλο Λατίνου γκάνγκστερ. Στο «Carlito’s Way» νιώθεις ότι το φάντασμα του Τόνι Μοντάνα επέστρεψε στη Γη μετανιωμένο, καλύτερο και σοφότερο, αναζητώντας την ευκαιρία να εξιλεωθεί. Όπως μας έχει διδάξει και ο θείος Κλιντ όμως, σ’ αυτό τον κόσμο δεν χωρούν δεύτερες ευκαιρίες και ο Παράδεισος βρίσκεται πάντα λίγα μέτρα μακριά, τόσο που, αν σήκωνες τα χέρια σου, θα μπορούσες να τον ψηλαφήσεις με τα δάχτυλά σου. Πέρα από τη συνήθη σκηνοθετική βιρτουοζιτέ του Ντε Πάλμα, που μας χαρίζει και πάλι σκηνές ανθολογίες, όπως η καταδίωξη στον σιδηροδρομικό σταθμό του Grand Central, εδώ υπάρχει και μια υφέρπουσα μελαγχολία που βρίσκει ταυτόχρονα το έρεισμα και την κορύφωση της σε μια αβάσταχτη κατακλείδα, που φέρνει τον ήρωα ανάμεσα στο αντίο και το πουθενά και δίνει στην «ακάθαρτη» φιλμογραφία του σκηνοθέτη το καθαρό αριστούργημά της.

• ΤΕΤΑΡΤΗ 10 ΙΟΥΛΙΟΥ

Κήποι της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών, Διδότου 6, Αθήνα
21:30 Η ΠΑΛΙΟΠΑΡΕΑ | VINCENT, FRANÇOIS, PAUL ET LES AUTRES (1974, 113′)
Σκηνοθεσία: Κλοντ Σοτέ Πρωταγωνιστούν: Ιβ Μοντάν, Ζεράρ Ντεπαρντιέ, Μισέλ Πικολί, Σερζ Ρεζιανί
Επετειακή προβολή 50 ετών από την πρώτη κυκλοφορία της ταινίας | Σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Plein-Air του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος

Ένας εργοστασιάρχης πριν την πτώχευση, ένας «τελειωμένος» γιατρός με πελατεία πλουσίων κι ένας συγγραφέας δίχως έμπνευση. Τρεις φίλοι, τους οποίους υποδύονται ο Ιβ Μοντάν, ο Μισέλ Πικολί και ο Σερζ Ρεζιανί, σε κρίση μέσης ηλικίας, όπως τους βλέπει ο φακός, ο πάντα συμπονετικός, αλλά και αποστασιοποιημένος, του Κλοντ Σοτέ. Αυτός ο παρατηρητής της ανθρώπινης κατάστασης, με έναν τρικολόρ φακό επαφής στην ανθρωπολογία μιας μεσαίας γαλλικής τάξης που δεν θέλει να πιάσει και το μυστρί, αλλά δεν μπορεί, παρότι ίσως ενίοτε εποφθαλμιά, και να κατακτήσει την παθητικότητα του μεγαλοαστισμού. Ταινία ατμόσφαιρας, ταινία που σε κερδίζει όσο ευκολότερα «μπαίνεις στη θέση» των χαρακτήρων, ταινία φαινομενικά «ανδρική» στης οποίας το προφίλ όμως, διόλου εξαιρετικά, διόλου αποκλειστικά, χωρά ένας σκεπτικισμός και μια ευαισθησία που γεννούν συζητήσεις. Υπάρχει αφθονία συναισθήματος εδώ, αλλά όχι χαϊδέματος. Υπάρχει αγάπη και πίστη στον άνθρωπο που αρρωσταίνει επειδή γερνά κι επειδή αυτή είναι μια αρρώστια που το μόνο της φάρμακο είναι η ενεργητική παραδοχή. Υπάρχει κι αυτή η απίστευτη παρατηρητικότητα του Σοτέ, που κάποτε μοιάζει και (ουμανιστικά) τιμωρητική σε επιπτώσεις επιλογών που έπρεπε να έχεις δει να έρχονται – ιδίως στην ιστορία του Μοντάν. Έξοχο σινεμά ενηλίκων, ελεύθερο από μεγαλειοτατισμούς και περικοκλάδες.

• ΣΑΒΒΑΤΟ 13 ΙΟΥΛΙΟΥ

Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων, Πειραιώς 100, Αθήνα – Είσοδος από Ιάκχου
21:30 12 ΠΙΘΗΚΟΙ | 12 MONKEYS (1995, 129′)
Σκηνοθεσία: Τέρι Γκίλιαμ Πρωταγωνιστούν: Μπρους Γουίλις, Μπραντ Πιτ, Μάντλιν Στόου
Προβολή με ψηφιακά αποκατεστημένη κόπια

Διασκευάζοντας εκπληκτικά και επεκτείνοντας το αριστουργηματικό μικρού μήκους φιλμ «La Jetée», ο Τέρι Γκίλιαμ απαντά στην εγκεφαλικότητα του Κρις Μάρκερ με έναν συναισθηματικό χείμαρρο. Πίσω από τον μηδενισμό και έναν κόσμο που βυθίζεται ντετερμινιστικά στο χάος, κρύβεται μια ατρόμητα ρομαντική ταινία, καθώς ο ήρωας θα προτιμήσει τον θάνατο του ίδιου, των γύρω του και της ανθρωπότητας ολόκληρης προκειμένου να περάσει λίγο ακόμα χρόνο με την «αιώνια αγαπημένη» του. Η ικανότητα του Μπρους Γουίλις να μεταπηδά από τον ηρωισμό στην καθημερινή απλότητα βρίσκει το τέλειο πρωταγωνιστικό όχημα για να ξεδιπλωθεί, ο Μπραντ Πιτ μεταμορφώνεται σε μία από τις χαρακτηριστικές, μανιακές φιγούρες του κινηματογραφικού σύμπαντος του Γκίλιαμ και φτάνει ως τις υποψηφιότητες των Όσκαρ, ενώ η Μάντλιν Στόου γίνεται κοινωνός αντιφατικών συναισθημάτων και συνεχίζει ένα σερί αξέχαστων ρόλων στα ‘90s. Απολαύστε την ταινία και πάλι στη μεγάλη οθόνη και να θυμάστε: αν σας φανεί διαφορετική από την προηγούμενη φορά, δεν άλλαξε αυτή, εσείς δεν είστε πια ο ίδιος άνθρωπος.

• ΚΥΡΙΑΚΗ 14 ΙΟΥΛΙΟΥ

Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων, Πειραιώς 100, Αθήνα – Είσοδος από Ιάκχου
21:30 THE TRUMAN SHOW (1998, 103′)
Σκηνοθεσία: Πίτερ Γουίαρ Πρωταγωνιστούν: Τζιμ Κάρεϊ, Εντ Χάρις, Λόρα Λίνεϊ
Προβολή με ψηφιακά αποκατεστημένη κόπια

Έχοντας εξετάσει μέσα από τη φιλμογραφία του τη σχέση του Ανθρώπου με τη Φύση, αλλά και τη σύγκρουση με τη δική του φύση, ο Αυστραλός Πίτερ Γουίαρ θα διακρίνει στο δυστοπικό σενάριο του Άντριου Νίκολ τη δυνατότητα να εξελίξει την προβληματική του, εστιάζοντας στη σχέση του Ανθρώπου με τον φυσικό Δημιουργό του. Αλλάζοντας ριζικά τον τόνο του σεναρίου, καθώς κι ένα μεγάλο μέρος του, ο Γουίαρ υπερέβη την προφανή σάτιρα του κόσμου του θεάματος και της αναδυόμενης τότε reality τηλεόρασης και παρέδωσε μια θαυμάσια αλληγορία, όπου ο Άνθρωπος τα βάζει με τον Δημιουργό – ένας μεταφορικά και κυριολεκτικά θεϊκός Εντ Χάρις- διεκδικεί το ευεργέτημα της ελεύθερης βούλησης και το κερδίζει με το σπαθί του. Εντόπισε, δε, στον δημοφιλέστατο ανερχόμενο εκπρόσωπο της σωματικής κωμωδίας Τζιμ Κάρεϊ αρετές «ανθρώπου της διπλανής πόρτας», επιτρέποντάς του να μας συστηθεί ξανά ως ένα άξιο υποκατάστατο Τζίμι Στιούαρτ – θα θέλαμε να βλέπουμε πιο συχνά αυτή την πλευρά του στο πανί. Ίσως μέσα στις δέκα καλύτερες ταινίες των ‘90s.

• ΤΡΙΤΗ 16 ΙΟΥΛΙΟΥ

Πάρκο Ελευθερίας, Λεωφ. Βασιλίσσης Σοφίας, Αθήνα
21:30 ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ | LE F NTOME DE LA LIBERTÉ (1974, 104′)
Σκηνοθεσία: Λουίς Μπουνιουέλ Πρωταγωνιστούν: Μόνικα Βίτι, Μισέλ Πικολί, Ζαν Κλοντ Μπριαλί
Επετειακή προβολή 50 ετών από την πρώτη κυκλοφορία της ταινίας, με αφορμή την Εθνική Εορτή της Γαλλίας

Η παραμικρή σκέψη να περιγράψεις την πλοκή της προτελευταίας ταινίας του Λουίς Μπουνιουέλ θα πρόσβαλε τις αρχές του λάτρη της και την μνήμη του δημιουργού της. Ας πούμε ότι πρόκειται για μια σειρά επεισοδίων, δεμένων με την αιθέρια λογική των ονείρων και την άρρηκτη πίστη ότι το ένστικτο και η πλήρης ανατροπή των μαθημένων χαρίζουν την βαθύτερη αίσθηση νοήματος που μια ψευτοαλήθεια αδυνατεί να συλλαβίσει. Μια από τις χιουμοριστικότερες ταινίες που έγιναν ποτέ, το «Φάντασμα της Ελευθερίας» είναι ένα αντιαφηγηματικό όραμα σινεμά, που αναπλάθει τα υλικά της ζωής, ενίοτε αντιστρέφοντας πλήρως ό,τι καταλαβαίνουμε ως δεδομένο, αποδεσμεύοντας όμως μια ευδαίμονα ενέργεια ελευθερίας στον (συγγενικό του) θεατή. Όλες οι εμμονές του Μπουνιουέλ (Αστυνομία, Κλήρος, Δικαιοσύνη, Σεξ, Ψυχανάλυση) περνούν του λιναριού τα πάθη με γάντι φτιαγμένο από υπερρεαλιστικό σατέν, ενώ οι σκηνές ανθολογίας, επιστεγαζόμενες από την πλήρη απουσία σκηνοθετικής έπαρσης, αναφύονται η μία μετά την άλλη σαν προσταγμένες από μάγο. Αυτό ήταν το art house σινεμά στην πιο μεγάλη του εποχή και παραμένει ένα ηγεμονικό τεκμήριο του πόσο εύπεπτος, αλλά και πόσο θρεπτικός, είναι ο σημαντικός κινηματογράφος.

• ΤΕΤΑΡΤΗ 17 ΙΟΥΛΙΟΥ

Κήποι της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών, Διδότου 6, Αθήνα
21:30 ΠΕΝΤΕ ΚΟΚΚΙΝΕΣ ΤΟΥΛΙΠΕΣ | CINQ TULIPES ROUGES (1949, 90’)
Σκηνοθεσία: Ζαν Στελί Πρωταγωνιστούν: Ρενέ Ντάρι, Σουζάν Ντελί, Ρεϊμόν Μπουσιέρ
Σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Plein-Air του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος

Στην εναρκτήρια σκηνή της ταινίας του παραγωγικότατου Ζαν Στελί, ένα αυτοκίνητο διανύει φρενήρες τη γαλλική εξοχή μέχρι που ο οδηγός του χάνει τον έλεγχο και το ρίχνει σε μια πέτρινη μάντρα. Η εισαγωγή θα μπορούσε να είναι μια ικανοποιητική αναλογία για ολόκληρο το φιλμ, που καθώς ακολουθεί τον περίφημο Γύρο της Γαλλίας, εξελίσσεται σε μια αγωνιώδη μάχη με το χρόνο. Ο άτυχος οδηγός είναι το πρώτο από τα θύματα ενός μεθοδικού δολοφόνου που ξεπαστρεύει έναν-έναν τους πρωτοπόρους του μεγαλύτερου ποδηλατικού αγώνα στον πλανήτη. Κοντά στα πτώματα αφήνει πάντα την υπογραφή του: μια κόκκινη τουλίπα. Την υπόθεση παρακολουθεί ο επιθεωρητής Ρικούλ, που φέρει ύφος και μουστάκι αντίστοιχα με του Ηρακλή Πουαρό, αλλά και μια δυναμική αθλητικογράφος της «L’ Equipe», που σε ένα βαθμό εξομοιώνει τη Μις Μαρπλ. Επικαλούμενες ένα από τα μεγαλύτερα απωθημένα του κοινού της εποχής τους (να δει δηλαδή τους δύο ήρωες της Αγκάθα Κρίστι μαζί στην ίδια ιστορία) οι «Πέντε Κόκκινες Τουλίπες» μοιάζουν με μυστήριο που ξέφυγε από την πένα της κορυφαίας Βρετανίδας συγγραφέα. Με την κινηματογράφηση να μοιράζεται μεταξύ στούντιο και των πραγματικών τοποθεσιών του αγώνα, η αστυνομική πλοκή ντύνεται με την ζωηρή ετερογένεια του Γαλλικού τοπίου. Από τις παράκτιες διαδρομές μέχρι τις κορυφογραμμές των Άλπεων κι από τις καταπράσινες πεδιάδες μέχρι το ύστατο φονικό ραντεβού στα Ηλύσια Πεδία, το εν πολλοίς ξεχασμένο φιλμ του Στελί προσφέρεται για μια σύντομη απόδραση όχι απλά στο μεταπολεμικό Ευρωπαϊκό σινεμά, αλλά κυρίως στον μύθο του Ποδηλατικού Γύρου της Γαλλίας.

• ΣΑΒΒΑΤΟ 20 ΙΟΥΛΙΟΥ | ΟΛΟΝΥΧΤΙΑ ΤΡΟΜΟΥ

Πάρκο Ακαδημίας Πλάτωνος, Μοναστηρίου 137, Ακαδημία Πλάτωνος, Αθήνα

21:30 Η ΝΥΧΤΑ ΤΟΥ ΚΥΝΗΓΟΥ | THE NIGHT OF THE HUNTER (1955, 92′)
Σκηνοθεσία: Τσαρλς Λότον Πρωταγωνιστούν: Ρόμπερτ Μίτσαμ, Λίλιαν Γκις, Σέλεϊ Γουίντερς, Μπίλι Τσάπιν
Προβολή με ολοκαίνουργια κόπια σε 4Κ ψηφιακή αποκατάσταση

Μία από τις πιο μαγευτικές και άγρια όμορφες δημιουργίες που έγιναν ποτέ, η «Νύχτα του Κυνηγού» είναι και η μοναδική ταινία που φέρει την σκηνοθετική υπογραφή ενός σπουδαίου ηθοποιού ο οποίος αποκαρδιώθηκε από την παγερή αδιαφορία που της επιφύλαξαν το κοινό και η κριτική της εποχής και έκτοτε δεν έπιασε ποτέ ξανά κάμερα στα χέρια του. Μεταφορά του ομώνυμου μυθιστορήματος του Ντέιβις Γκραμπ, σε σενάριο γραμμένο από τον εξαίρετο συγγραφέα και κριτικό κινηματογράφου Τζέιμς Έιτζι και τον ίδιο τον Λότον, το φιλμ αφηγείται έναν παράδοξο εφιάλτη βιβλικών προεκτάσεων: Σε μία αμερικανική κωμόπολη, την εποχή του Μεγάλου Κραχ, ένας πάστορας ξεμυαλίζει με τα όμορφα κηρύγματά του μια μοναχική μητέρα και χήρα, κρύβοντας επιμελώς τις δολοφονικές του προθέσεις προτού εξαπολύσει ένα μέχρις εσχάτων κυνηγητό στα δυο μικρά της παιδιά. Χρησιμοποιώντας ως βάση την αρχετυπική σύγκρουση μεταξύ καλού και κακού, η «Νύχτα του Κυνηγού» δεν την ανατρέπει αλλά της δίνει μυθικές διαστάσεις και μια αχρονικότητα που κάνει την ιστορία να μοιάζει σαν να προήλθε από κάποιο πολύ μακρινό παρελθόν. Ο ψυχωτικός πάστορας, η πλανεμένη γυναίκα, τα αθώα παιδιά που θα αναγκαστούν να μεγαλώσουν πρόωρα, η ηλικιωμένη προστάτιδα θαρρείς όλων των αδύναμων αυτής της γης, όλοι τους κατοικούν σε έναν κόσμο πυκνών σκιών, μεταμφιεσμένων δαιμόνων και κρυμμένων αγγέλων ο οποίος μοιάζει να ξεπήδησε από τις σελίδες κάποιου γοτθικού παραμυθιού. Διόλου συμπτωματικά, ο Λότον θα καταφύγει σε μια αποστομωτική εξπρεσιονιστική αισθητική η οποία βυθίζει προοδευτικά ήρωες και θεατές σε ένα μυσταγωγικό βραδινό σύμπαν, του οποίου μέγας αλχημιστής δεν είναι άλλος από τον Στάνλεϊ Κορτέζ, ένας από τους κορυφαίους διευθυντές φωτογραφίας που εδώ συλλαμβάνει μερικές από τις πιο εκθαμβωτικές και στοιχειωμένες εικόνες που έχουμε δει ποτέ. Από τη διαβολικά σαγηνευτική φιγούρα του Ρόμπερτ Μίτσαμ και τις λέξεις LOVE και HATE που περιφέρει γραμμένες στα δάχτυλα των χεριών του μέχρι το απόκοσμο θέαμα μιας γυναίκας που κείτεται νεκρή σε κάποιον βυθό, τα φαντασματικά σκηνικά που γλιστρούν όλο και πιο μακριά από τον ρεαλισμό, τους έναστρους ουρανούς που φαίνεται να κρύβουν τόσα μυστήρια μέσα τους ή την ποιητική (στα όρια του συγκλονισμού) κατάβαση των παιδιών στο ποτάμι, υπό το άγρυπνο βλέμμα των πλασμάτων της νύχτας, καθεμιά από τις σκηνές αυτές προκαλεί απερίγραπτες συγκινήσεις και ανατριχίλες, ενώνοντάς μας με υποσυνείδητους φόβους, παιδικά άγχη και σκοτεινά όνειρα που παραμένουν βαθιά ριζωμένα μέσα μας. Ένα αριστούργημα δίχως όμοιό του στο σινεμά.

23:15 ΜΙΑ ΜΟΡΦΗ ΣΤΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ | THE INNOCENTS (1961, 99′)
Σκηνοθεσία: Τζακ Κλέιτον Πρωταγωνιστούν: Ντέμπορα Κερ, Πάμελα Φράνκλιν,
Μάρτιν Στίβενς
Προβολή της ταινίας σε ολοκαίνουργια ψηφιακή αποκατάσταση

Η εύθραυστη ψυχολογικά γκουβερνάντα των μέσων του 19ου αιώνα που πιστεύει ότι τα δυο μικρά παιδιά που ανέλαβε να φροντίσει έχουν στοιχειωθεί από τα φαντάσματα δυο διεφθαρμένων ενηλίκων. Το επιβλητικό βικτοριανό χτίσμα με την ήσυχη λίμνη και τα πολλά παράθυρα που κοιτάζουν την νύχτα προς τις όχθες. Η ομίχλη και ο άνεμος που συνθέτουν κάθε βράδυ το πιο ανατριχιαστικό τραγούδι. Ο άντρας με τα σατανικά μάτια που σε αντικρίζει από ψηλά. Η θλιμμένη, μαυροντυμένη σιλουέτα μιας γυναίκας μέσα στην βροχή. Ένα απόκοσμο πρόσωπο στο παράθυρο, μέσα από το σκοτάδι. Μια παλιά αινιγματική φωτογραφία καταχωνιασμένη σε ένα μικρό μουσικό κουτί στη σοφίτα. Ένα ανατριχιαστικό νανούρισμα. Φωνές σε άδεια δωμάτια. Πνιχτά γέλια και αναστεναγμοί έξω από την πόρτα. Πνεύματα που δεν λένε να βρουν τον δρόμο τους προς τον κόσμο των νεκρών. Η φλόγα ενός κεριού που ξαφνικά σβήνει. Και μια παιδική φωνή που κρύβει μέσα της τα πάντα και τίποτα: «Ήταν μόνο ο άνεμος, αγαπητή μου», ψιθυρίζει στην τρομαγμένη του γκουβερνάντα. «Αυτός έσβησε το κερί…». Μερικές ταινίες δεν περιγράφονται με λόγια. Μπορείς μόνο να ανατρέξεις στις εικόνες τους, στις ατμόσφαιρές τους, στα ανοιχτά μυστήριά τους. Διασκευάζοντας εκπληκτικά το «Στρίψιμο της Βίδας» του Χένρι Τζέιμς, από ένα έξοχο σενάριο του Τρούμαν Καπότε, το αριστούργημα του Τζακ Κλέιτον είναι μια τέτοια περίπτωση ταινίας. Μια ιστορία φαντασμάτων που στοιχειώνει πρωτίστως το κοινό της. Όσο ανεπανόρθωτα στοίχειωσε την ηρωίδα της. Καλύτερη ταινία τρόμου όλων των εποχών σύμφωνα με ψηφοφορία του περιοδικού ΣΙΝΕΜΑ, με μονίμως κρατημένη υψηλή θέση στις σημαντικότερες λίστες με τις κορυφαίες δημιουργίες του είδους και αγαπημένο φιλμ πολλών σημαντικών σκηνοθετών.

01:00 ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ ΤΩΝ ΨΥΧΩΝ | CARNIVAL OF SOULS (1962, 78′)
Σκηνοθεσία: Χερκ Χάρβεϊ Πρωταγωνιστούν: Κάντας Χίλιγκος, Φράνσις Φάιστ, Χερκ Χάρβεϊ
Προβολή με ψηφιακά αποκατεστημένη κόπια

Ένα από τα διασημότερα και πιο αλησμόνητα one hit wonders του σινεμά, αυτό το μυστηριώδες b movie εμφανίστηκε σαν μετεωρίτης σχεδόν από το πουθενά, γυρίστηκε για μόλις 33 χιλιάδες δολάρια και αποτέλεσε προσωπικό όραμα και μοναδική ταινία ενός ερασιτέχνη κινηματογραφιστή ο οποίος ισχυρίστηκε ότι το εμπνεύστηκε από τον Ίνγκμαρ Μπέργκμαν και τον Ζαν Κοκτώ. Στην εποχή του, το «Καρναβάλι των Ψυχών» στριμώχτηκε στα double feature προγράμματα κάμποσων drive in κινηματογράφων στις Ηνωμένες Πολιτείες, αντιμετωπίστηκε εξαρχής ως φτηνιάρικη ταινία τρόμου της σειράς και εξαφανίστηκε με τον ίδιο αθόρυβο τρόπο που είχε εμφανιστεί, χωρίς να γίνει αντιληπτή η μοναδικότητά του. Μερικά χρόνια αργότερα, η ταινία αποθεώνεται από μεγάλη μερίδα θεατών που την ανακαλύπτουν αργά το βράδυ στην τηλεόραση ή από κάποια προβολή της σε μεταμεσονύκτιο κύκλωμα αιθουσών. Κι εκεί είναι που αναγνωρίζεται το ονειρικό και μακάβριο κομψοτέχνημα του Χαρκ Χάρβεϊ, ένας ατμοσφαιρικός και αλλόκοτος πρόγονος στους κινηματογραφικούς εφιάλτες του Ντέιβιντ Λιντς και σε ολόκληρο το σύγχρονο σινεμά τρόμου, με μια από τις πιο αξέχαστες κατακλείδες που είδαμε ποτέ. Ο Χάρβεϊ είναι και η αποτρόπαια φιγούρα που βλέπουμε στην ταινία να τρομοκρατεί την ηρωίδα-μια νεαρή οργανίστρια που επιβιώνει ως εκ θαύματος από ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα για να συναντήσει πολύ σύντομα το σκοτεινό πεπρωμένο της σε μια μικρή επαρχιακή πόλη. Αντλώντας από μια καθ’ όλα υποβλητική ατμόσφαιρα, την εξπρεσιονιστική φωτογραφία και ένα απόκοσμο όργανο στο soundtrack, ο Χάρβεϊ οδηγεί το κοινό του σαν υπνοβάτες σε ένα ανεπανάληπτο φινάλε το οποίο δεν έρχεται ακριβώς ως έκπληξη ή τέχνασμα αλλά ως μια ελεγειακή έκρηξη που απογειώνει αυτό το στοιχειωμένο φιλμ κατευθείαν στη σφαίρα της γνήσιας ποίησης.

• ΚΥΡΙΑΚΗ 21 ΙΟΥΛΙΟΥ | FULL MOON SLEEPOVER

Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Λεωφ. Ανδρέα Συγγρού 364, Καλλιθέα

21:00 ΑΛΑΝΤΙΝ | ALADDIN (1992, 90′)
Σκηνοθεσία: Τζον Μάσκερ, Ρον Κλέμεντς
Η ταινία θα προβληθεί μεταγλωττισμένη στα ελληνικά

Λίγα χρόνια μετά το πρώτο κολύμπι της Άριελ στη «Μικρή Γοργόνα» που σηματοδότησε το ξύπνημα της «ωραίας κοιμωμένης» του animation, η Ντίσνεϊ διαβάζει τις «Χίλιες και μια Νύχτες» και παραδίδει μία ταινία κινουμένων σχεδίων ασύλληπτης έμπνευσης. Οι βετεράνοι σκηνοθέτες Τζον Μάσκερ και Ρον Κλέμεντς («Μικρή Γοργόνα», «Ηρακλής») εκσυγχρονίζουν τον διαχρονικό μύθο του καλόψυχου «Αλαντίν», ο Άλαν Μένκεν στη μουσική και οι Χάουαρντ Άσμαν/Τιμ Ράις στους στίχους προσφέρουν εκπληκτικές μπρόντγουεϊ παρτιτούρες που αντηχούν «a whole new world» και ο Ρόμπιν Γουίλιαμς στο ρόλο του Τζίνι σφραγίζει ανεξίτηλα το φιλμ με ένα κρεσέντο φωνητικής απόδοσης, ένα άκρατο ντελίριο αυτοσχεδιαστικού μεγαλείου. Τρίψτε το λυχνάρι άφοβα, οι ευχές σας για μία οικογενειακή ταινία αξέχαστων χαρακτήρων, λαμπρής χρωματικής παλέτας και αστείρευτου χιούμορ έχουν ήδη πραγματοποιηθεί.

22:40 ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗ ΛΑΜΨΗ ΤΟΥ ΦΕΓΓΑΡΙΟΥ | MOONSTRUCK (1987, 102′)
Σκηνοθεσία: Νόρμαν Τζούισον Πρωταγωνιστούν: Σερ, Νίκολας Κέιτζ, Ολυμπία Δουκάκη

Από την πρώτη στιγμή βρίσκεσαι «Κάτω από την Λάμψη του Φεγγαριού». Μια λάμψη σαν αυτήν του κινηματογραφικού προβολέα στο πανί καθώς αντανακλάται σε σαγηνεμένα πρόσωπα. Κι αλλάζει ζωές. Η ταινία του Νόρμαν Τζούισον, πρωτίστως με ευθύνη ενός πυκνού, σε βάθος δουλεμένου σεναρίου (ένα από τα τρία Όσκαρ της ταινίας) πάνω στο πώς ο έρωτας, ολομόναχος, νικά την σκέψη του θανάτου, κι αμέσως μετά με την έμπνευση μιας διανομής ρόλων, σε μεταφέρει αυτοστιγμεί στον κόσμο της. Σε μεταφέρει επίσης στην κινηματογραφική εποχή της. Όταν η ρομαντική κομεντί -στα τελευταία της αλλά δεν το ήξερε- έμοιαζε με πεμπτουσία σινεμά έτσι όπως σκηνοθετούσε έναν κόσμο στη φούσκα της παροτρύνοντας σε μια άλλη λογική καθημερινότητας, αισθαντική, οπερατική, αποθεωτική των ανθρώπων της. Μια λογική «παράλογη» που αγαπά ανεξαιρέτως, που περιθάλπει και φροντίζει (βολικά βέβαια, αυτός είναι τρόπος του είδους) όλοι να είναι ευτυχείς με τις επιλογές τους. Η Σερ ήταν αποκάλυψη, ο Κέιτζ ανάταση από μόνος του, η Ολυμπία Ντουκάκις η μεγαλειώδης ερμηνεία της ταινίας και η ψυχή των πιστεύω της. Αθεράπευτοι στη λάμψη του φεγγαριού, νυχτοπερπατώντας σε μια ρομαντική νοοτροπία χαμένη (αν όχι καταγέλαστη), θα ξαναμαζευτούμε στο πανί μπροστά, ίσως όχι για να ξαναγίνουμε ήρωες μιας φαντασίωσης αλλά για να επιβεβαιώσουμε ότι το παιδί θα φύγει τελευταίο.

00:20 ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΚΑΚΟΥ | POLTERGEIST (1982, 114′)
Σκηνοθεσία: Τόμπι Χούπερ Πρωταγωνιστούν: ΤζοΜπεθ Γουίλιαμς, Κρεγκ Τ. Νέλσον, Χέδερ Ο’ Ρουρκ

Μια φιλήσυχη οικογένεια θα έρθει αντιμέτωπη με τον απόλυτο τρόμο όταν το σπίτι της στοιχειώσουν δαιμονικές δυνάμεις που επικοινωνούν αρχικά με την αθώα κορούλα της φαμίλιας μέσω της τηλεόρασης. Αυτό όμως που μοιάζει με ένα παράδοξο και σχετικά διασκεδαστικό παιχνίδι με το υπερφυσικό, σύντομα θα μετατραπεί σε ένα σοκαριστικό ταξίδι στην άλλη πλευρά και ξανά πίσω. Η ειδυλλιακή προαστιακή πραγματικότητα των ταινιών του Στίβεν Σπίλμπεργκ (παραγωγού και σεναριογράφου της ταινίας) έδινε το 1982 αξέχαστο ραντεβού με το επώδυνα ρεαλιστικό σινεμά φρίκης που πρέσβευε ο Τόμπι Χούπερ, σκηνοθέτης του «Σχιζοφρενή Δολοφόνου με το Πριόνι» και ανατριχιαστικός είρωνας των αθέατων και πιο ανησυχητικών πλευρών μιας βλοσυρής Αμερικής. Κι από αυτό το φαινομενικά αταίριαστο σμίξιμο προέκυψε μια από τις πιο πετυχημένες ταινίες ολόκληρης της δεκαετίας του ’80: ένα instant classic φαντασίας και τρόμου, φοβερά επιδραστικό για ολόκληρο το είδος του, που χρησιμοποιούσε φαντασμαγορικά τα συστατικά των εφέ, τις τακτικές σοκ και την αίσθηση του μακάβριου στην υπηρεσία μιας εφιαλτικής rollercoaster βόλτας. Η οποία λειτουργούσε άψογα ως καθαρόαιμο θέαμα, παράλληλα όμως πρότεινε και μια σαρδόνια αλληγορία για τις ενοχικά θαμμένες αμαρτίες μιας ολόκληρης χώρας που έρχεται η στιγμή να αναδυθούν κυριολεκτικά από τον τάφο τους.

02:20 ΑΠΟΔΡΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ | ESCAPE FROM NEW YORK (1981, 99′)
Σκηνοθεσία: Τζον Κάρπεντερ Πρωταγωνιστούν: Κερτ Ράσελ, Λι Βαν Κλιφ, Έρνεστ Μπόργκναϊν, Άντριεν Μπάρμπο

Στο αποκορύφωμα της καριέρας του, έχοντας στα χέρια του έναν προϋπολογισμό αστείο με σημερινά δεδομένα και ένα ευρηματικό σενάριο το οποίο οραματιζόταν τη Νέα Υόρκη του μέλλοντος ως μια πελώρια φυλακή, της οποίας υπ’ αριθμόν 1 κρατούμενος είναι ο ίδιος ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, ο Τζον Κάρπεντερ χάριζε στο σινεμά μια από τις πιο διαχρονικά αγαπητές περιπέτειες φαντασίας του, όσο και έναν από τους πιο δημοφιλείς αντιήρωές του, στο πρόσωπο του Σνέικ Πλίσκεν: ενός σκληροτράχηλου κατάδικου ο οποίος, προκειμένου να εξασφαλίσει την ελευθερία του, έχει ελάχιστες (νυχτερινές) ώρες προκειμένου να εισχωρήσει στο απόρθητο φρούριο που έχει γίνει το Μανχάταν και να σώσει τον Πρόεδρο από τις στρατιές των κακοποιών και των εγκληματιών της πόλης. Ο Σνέικ Πλίσκεν θα ήταν αδιανόητος χωρίς την καταλυτική ερμηνεία του Κερτ Ράσελ, το ίδιο και κάθε sci-fi κινηματογραφική δυστοπία της δεκαετίας του ’80 που δανείστηκε αδιακρίτως από τη θρυλική αυτή «Απόδραση», όμως ουδέποτε κατάφερε να την ξεπεράσει. Ίσως επειδή το μυστικό πίσω από την επιτυχία της ταινίας του Κάρπεντερ ήταν η τελικά η ταπεινότητά της: Οι περήφανες b movie καταβολές και ευαισθησίες της, το πενιχρό κόστος που πείσμωσε να γίνουν ακόμη πιο εφευρετικοί όσοι δούλεψαν για λογαριασμό της, η ζηλευτή σκηνοθετική οικονομία και βέβαια η πρακτική εφαρμογή μιας ουκ εν τω πολλώ το ευ φιλοσοφίας η οποία καθόρισε τον Κάρπεντερ σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του.

04:10 ΟΙ ΜΑΧΗΤΕΣ | THE WARRIORS (1979, 92′)
Σκηνοθεσία: Γουόλτερ Χιλ Πρωταγωνιστούν: Μάικλ Μπεκ, Ντέμπορα Βαν Βάλκενμπεργκ, Τζέιμς Ρέμαρ

Η ολονύκτια οδύσσεια μιας νεανικής συμμορίας η οποία κατηγορείται άδικα για ένα έγκλημα που δεν διέπραξε, και τώρα αναζητά απεγνωσμένα το δρόμο πίσω στην ασφαλή περιοχή της, αποτελεί τη βάση για αυτό το συναρπαστικό και εικονογραφικά εντυπωσιακό νυχτερινό ταξίδι στην άκρη της μεγαλούπολης. Απομακρύνοντας τη δράση του όσο πιο μακριά μπορεί από το ρεαλιστικό, ο Γουόλτερ Χιλ χτίζει έναν εξεζητημένο κινηματογραφικό κόσμο όπου τα χρώματα γίνονται ζωηρά και μεθυστικά, η βία αναπαρίσταται με μια αλάθητη χορογραφική τελειότητα, η πόλη της Νέας Υόρκης μεταμορφώνεται σε μια μοντέρνα ζούγκλα γεμάτη σύγχρονες φυλές και οι σκηνές εναλλάσσονται με τη λογική των κόμικ. Το αποτέλεσμα στάθηκε μια εκθαμβωτική ταινία που προκάλεσε δικαιολογημένα εντύπωση στην εποχή της και μοιάζει να μην έχει γεράσει ούτε μια μέρα, ασχέτως του αν βασίζεται σε ένα από τα παλαιότερα κείμενα που γράφτηκαν ποτέ: την «Κύρου Ανάβασιν» του Ξενοφώντα!

• ΠΕΜΠΤΗ 25 ΙΟΥΛΙΟΥ

Θερινό Σινεμά Στέλλα, Τενέδου 34, Αθήνα
21:30 Η ΠΙΣΙΝΑ | LA PISCINE (1969, 124′)
Σκηνοθεσία: Ζακ Ντερέ Πρωταγωνιστούν: Αλέν Ντελόν, Ρόμι Σνάιντερ, Τζέιν Μπίρκιν,
Μορίς Ρονέ
Επετειακή προβολή 55 ετών από την πρώτη κυκλοφορία της ταινίας, με ολοκαίνουργια ψηφιακή κόπια

Σε μια εξοχική βίλα στη νότια Γαλλία ένα ζευγάρι, η Μαριάν και ο Ζαν-Πολ (Σνάιντερ – Ντελόν), δέχονται την επίσκεψη του πρώην εραστή της πρώτης (Ρονέ). Η ευγένεια και το στυλ κυριεύονται σταδιακά από μια υπόκωφη ένταση κι ένα έγκλημα αλλάζει τους όρους. Καλοκαίρι, Σεν Τροπέ, το ανίκητο lounge του Μισέλ Λεγκράν, υποβαστάζουν ένα καστ πολλαπλά ονειρικό. Ο Ντελόν και η Σνάιντερ έχουν μια πόζα ιδιόκτητη, κλασική, ονειρώδη – κι ατόφια στο πέρασμα του χρόνου. Η κάμερα μαρτυρά μια ομορφιά ανυπολόγιστη, εκθέτοντας μια υπέροχη ματαιοδοξία που μόνο το σινεμά προστατεύει από τον άγριο χρόνο. Κι έπειτα μπαίνει στο κάδρο ο Μορίς Ρονέ, οδηγώντας μια Μαζεράτι Γκίμπλι, μοναδικός, ικανός να κάνει κοτζάμ Ντελόν (στην πραγματικά τολμηρή ερμηνεία της ταινίας) ευάλωτο. Και βαθμιαία το σκοτάδι εισβάλλει. Η αθέατη όψη της καλλονής, η σκοτεινή πλευρά του πόθου, το σεξ που γίνεται όπλο και μαζί Αχίλλειος πτέρνα. Μια δεύτερη ταινία έχει ξεκινήσει, μια ανατροπή της αστικής ραστώνης, μια διατρητική κριτική της μπουρζουαζίας, ένα πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι που λυσσομάνα ενώ τα όμορφα πρόσωπα μοιάζουν ανέγγιχτα. Τα 2.5 εκατομμύρια των θεατών στην πρώτη γαλλική προβολή πρέπει να εξεπλάγησαν κάμποσο από την παγίδα του σπουδαίου Ζακ Ντερέ με την συγγραφική υποστήριξη του σεναρίστα του Μπουνιουέλ, Ζαν-Κλοντ Καριέρ.

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ

• ΠΕΜΠΤΗ 22 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

Ταράτσα ΕΜΣΤ, Λεωφ. Καλλιρρόης & Αμβρ. Φραντζή, (Πρώην εργοστάσιο ΦΙΞ), Αθήνα
21:30 ΓΚΛΟΡΙΑ | GLORIA (1980, 122′)
Σκηνοθεσία: Τζον Κασσαβέτης Πρωταγωνιστούν: Τζίνα Ρόουλαντς, Τζον Αντάμες, Μπακ Χένρι, Τζούλι Κάρμεν

Η Τζίνα Ρόουλαντς είναι εκπληκτική στο ρόλο της Γκλόρια, μιας περπατημένης γυναίκας που κάποτε είχε σχέση με ένα από τα αφεντικά της νεοϋορκέζικης μαφίας. Αντί όμως, όπως συνηθίζεται, να έρθει ξαφνικά αντιμέτωπη με το παρελθόν της, του χτυπάει η ίδια την πόρτα. Τη στιγμή μάλιστα που οι γείτονές της φαίνεται να έχουν μπει στο στόχαστρο των εκτελεστών της οργάνωσης. Η Γκλόρια προλαβαίνει να πάρει το μικρό τους γιο και να ξεφύγει μαζί του στο Μανχάταν. Πλέον θα κάνει τα πάντα για να τον προστατέψει. Αυτή η άτυπη υιοθεσία θα μπορούσε να αντανακλά και την απρόσμενη συνεργασία του Κασσαβέτη με τα στούντιο. Μόνο που δεν ήταν η Columbia αυτή που πήρε τον ελληνικής καταγωγής σκηνοθέτη υπό τη σκέπη της. Ήταν, αντίθετα, ο Κασσαβέτης αυτός που υιοθέτησε άθελά του μια χολιγουντιανή ταινία. Για την ακρίβεια, παρότι είχε γράψει κάπως επιπόλαια το σενάριό της, δεν είχε καμία διάθεση να το σκηνοθετήσει, μέχρι που τον πρωταγωνιστικό ρόλο ανέλαβε η Ρόουλαντς. Και, μιας κι ήταν παντρεμένοι, είπε να της κάνει τη χάρη, για να της χαρίσει αυτό που πάντα αναζητούσε: έναν ρόλο μεγαλύτερο απ’ τη ζωή την ίδια, για μια όμορφη και δυναμική γυναίκα που δεν είχε ανάγκη ποτέ κανέναν. Γύρω απ’ αυτή την εν τέλει σαρωτική σπουδή χαρακτήρα, απλώνεται ένα εναλλακτικό νεο-νουάρ τοποθετημένο στη λιγότερο φωτογενή πλευρά της ζωής και της Νέας Υόρκης. Γνωρίζοντας καλύτερα απ’ τον καθένα τις εγγενείς αδυναμίες του σεναρίου του, ο Κασσαβέτης κατάφερε να το πάρει και να το ανυψώσει πέρα απ’ την χολιγουντιανή αφέλεια, παραδίδοντας ένα φιλμ τραχύ και συνάμα τρυφερό, αφτιασίδωτο αλλά συναρπαστικό και πολυεπίπεδο. Μια sui generis ταινία που αναδύθηκε μέσα από τις αντιφάσεις της. Ένα ευτυχές ατύχημα, που κόντρα σε κάθε λογική, έφτασε να κερδίσει το Χρυσό Λιοντάρι στη Βενετία και μια περίοπτη θέση στη λίστα με τα μοντέρνα κλασικά του αμερικανικού σινεμά.

• ΤΕΤΑΡΤΗ 28 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

Κήποι της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών, Διδότου 6, Αθήνα
21:00 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΤΕΛ ΟΥΓΚΩ | L’ HISTOIRE D’ ADÈLE H. (1975, 96′)
Σκηνοθεσία: Φρανσουά Τριφό Πρωταγωνιστούν: Ιζαμπέλ Ατζανί, Μπρους Ρόμπινσον,
Σίλβια Μάριοτ
Σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Plein-Air του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος

Ήταν ψυχικά ασθενής η Αντέλ Ουγκώ; Ή μήπως ολοκληρωτικά ερωτευμένη; Η ιστορία της κόρης του κορυφαίου Γάλλου συγγραφέα, και του μανιασμένου -και αναπάντητου- έρωτά της για έναν Βρετανό αξιωματικό είναι μια λαμπρή ευκαιρία για τον Φρανσουά Τριφό, στην ως τότε (και ίσως ανέκαθεν) σκοτεινότερη στιγμή του, να αντιπαρατάξει ως προς την αποτίμηση της πραγματικότητας την ευαισθησία της Τέχνης έναντι της ψυχρότητας της Ιστορίας. Κάπως έτσι ο Τριφό, με ανεπανάληπτο όχημα μια κυριευμένη Ιζαμπέλ Ατζανί, στην αφετηρία σχεδόν 15 θρυλικών ερμηνευτικών ετών, ξεκινά την διατριβή του. Διατριβή όπως μόνο αυτός ήξερε να κάνει, με εκείνη την νεοκυματική απουσία στόμφου, την ακατάπαυστη ροή των γεγονότων, την πληθωρική αφήγηση, την αδυναμία μη συγκατάνευσης σε κάθε ρομαντική απαίτηση. Ίσως στην καμπή του κοινωνικού χρόνου που διάγουμε όλο αυτό να είναι μια παρωχημένη εξομολόγηση, όμως ένα βήμα πιο δίπλα καθισμένοι (κίνηση υποχρεωτική στην απόλαυση της τέχνης), καραδοκεί ο απαράμιλλος «παραλογισμός» του Τριφό. Και σύμφωνα με αυτόν η ιστορία της Αντέλ Ο. δεν είναι παρά μια -οπωσδήποτε δραματική- καταβύθιση στην άβυσσο του έρωτα, εκεί που η πραγματικότητα εξαχνώνεται, η ύλη περνά σε τελευταία μοίρα και το πάθος ξεχωρίζει τους δειλούς από τους τρελούς.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

• ΤΕΤΑΡΤΗ 4 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

Κήποι της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών, Διδότου 6, Αθήνα
21:00 ΤΟ ΠΑΛΙΟ ΤΟΥΦΕΚΙ | LE VIEUX FUSIL (1975, 103′)
Σκηνοθεσία: Ρομπέρ Ενρικό Πρωταγωνιστούν: Φιλίπ Νουαρέ, Ρόμι Σνάιντερ, Ζαν Μπουίς
Σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Plein-Air του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος

Το 1975 o βραβευμένος με Όσκαρ Ρομπέρ Ενρικό επιστρέφει σε ένα απ’ τα μαρτυροχώρια της Γαλλίας για να αφηγηθεί μια αρχετυπική ιστορία εκδίκησης. Πρωταγωνιστής του ο Φιλίπ Νουαρέ, που υποδύεται έναν φαινομενικά φιλήσυχο χειρουργό στη δύση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Έναν άντρα που στο άκουσμα της ύστατης γερμανικής βαρβαρότητας θα σηκώσει το παλιό του τουφέκι για να έρθει μόνος του αντιμέτωπος με έναν λόχο των Ναζί. Σκηνοθετημένο πάνω σε μια εμμονική διερεύνηση μιας ακραίας ψυχολογικής συνθήκης, το «Παλιό Τουφέκι» αρθρώνει το δικό του «οφθαλμός αντί οφθαλμού» απέναντι σε μνήμες που 30 χρόνια μετά το τέλος του πολέμου δεν έλεγαν να σβήσουν. Το αποτέλεσμα είναι ένα από τα πιο μυστήρια φιλμ που γέννησε ο γαλλικός κινηματογράφος για τη γερμανική κατοχή. Μια αιματοβαμμένη μπαλάντα που κλιμακώνεται σε ένα κάστρο. Ένα μνημείο δηλαδή, εν προκειμένω μιας θηριωδίας, που εξωτερικεύει όλα όσα σύμφωνα με το κοινό θυμικό έμεναν κρυφά στους σκοτεινούς διαδρόμους και τις κατακόμβες της ιστορίας. Η ταινία αποτελεί αδιαμφισβήτητα προϊόν της εποχής της. Αυτής που μπορούσε να χωρέσει στις ίδιες μπομπίνες μια μελοδραματική σπουδή χαρακτήρα με την υπερφίαλη δράση, τον ακραιφνή μοραλισμό με τις εκρήξεις βίας. Της ίδιας που γέννησε τον «Εκτελεστή της Νύχτας» και τον «Βρώμικο Χάρι». Μιας εποχής τέλος, που επιβράβευε ταινίες σαν το «Παλιό Τουφέκι» με το Σεζάρ του 1976, το πρώτο Σεζάρ καλύτερης ταινίας που δόθηκε ποτέ, εξασφαλίζοντάς του έτσι μια θέση στην αιωνιότητα.

Διαβάστε επίσης:

14ο Athens Open Air Film Festival: Η αφίσα της διοργάνωσης και η συνεργασία με τη ΔΕΗ