2023 Ελευσίς: Έγινε η Επίσημη Τελετή Παράδοσης του τίτλου της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης

Στις 11 Ιανουαρίου 2024 οι Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης (ΠΠΕ) για το 2023 παρέδωσαν επίσημα τους τίτλους τους στις πόλεις και στις περιφέρειες που θα εκπροσωπήσουν τις Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης το 2024. Η Ελευσίνα (Ελλάδα), η Τιμισοάρα (Ρουμανία) και το Βέσπρεμ-Μπάλατον (Ουγγαρία) παρέδωσαν τον τίτλο στο Μπαντ Ισλ Ζαλτσκάμεργκουτ (Αυστρία), στο Μπόντο (Νορβηγία) και στο Τάρτου (Εσθονία), κατά τη διάρκεια μιας ξεχωριστής τελετής, που πραγματοποιήθηκε για δεύτερη συνεχή χρονιά στο Μουσείο Ακρόπολης στην Αθήνα.

Μια φλόγα για τον πολιτισμό και ένα κοινό μέλλον! Από το 1985, που η υπουργός Πολιτισμού της Ελλάδας Μελίνα Μερκούρη μαζί με τον Γάλλο ομόλογό της Jack Lang εγκαινίασαν την Αθήνα ως την πρώτη Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, περισσότερες από 60 πόλεις σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, και όχι μόνο, έχουν λάβει τον τίτλο. Στόχος ήταν ο θεσμός αυτός να φέρει τους Ευρωπαίους πολίτες πιο κοντά, αναδεικνύοντας τον πλούτο και την ποικιλομορφία των ευρωπαϊκών πολιτισμών και ευαισθητοποιώντας τους για την κοινή ιστορία και τις κοινές αξίες τους. Οι Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης συνεργάζονται, φέρνουν κοντά τους ανθρώπους και τους πολιτισμούς. Αυτή η συνεργασία και η δικτύωση εκφράζεται μέσα από μια σειρά έργων και πρωτοβουλιών, με στόχο την επίτευξη ενός μακροπρόθεσμου αντίκτυπου για το τρέχον έτος του τίτλου και πολύ μετά από αυτό. Για να ενισχυθεί αυτή η συνεργασία, για να τονιστεί η σημασία του εορτασμού του πολιτισμού, του κοινού μας θεμελιώδους δικαιώματος και πυλώνα του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής στο υψηλότερο ευρωπαϊκό επίπεδο, γιορτάζεται μια κοινή δυναμική με τη μορφή επίσημης παράδοσης στην Αθήνα, ως ευκαιρία για τους επίσημους αντιπροσώπους να υπενθυμίσουν το νόημα και τον σκοπό των Πολιτιστικών Πρωτευουσών της Ευρώπης.

Επίσημη Τελετή Παράδοσης του Τίτλου της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας 2024

Η συντονίστρια της βραδιάς, η δημοσιογράφος Έλενα Παπαδημητρίου, καλωσόρισε όλους τους παρευρισκόμενους στην Επίσημη Τελετή Παράδοσης 2024. «Απόψε, εδώ στο Μουσείο Ακρόπολης στην Αθήνα, παρακολουθούμε τη συμβολική παράδοση της φλόγας, καθώς οι τρεις Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης για το 2023 παραδίδουν επίσημα τους τίτλους τους στις πόλεις που θα εκπροσωπήσουν αυτή την υψηλού κύρους διοργάνωση το 2024».

Στη συνέχεια, τον λόγο πήρε ο Νικόλαος Σταμπολίδης, Διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης, ο οποίος δήλωσε ότι «η Αθήνα πρέπει να είναι η πόλη όπου θα γίνεται κάθε χρόνο η παράδοση του τίτλου και η οποία θα λαμβάνει χώρα στο Μουσείο Ακρόπολης. Θα δεχόμουν με χαρά αυτή την πρόταση».

Ο Gyula Porga, Δήμαρχος του Βέσπρεμ, υπογράμμισε τη σημασία του τίτλου της ΠΠΕ 2023 για την πόλη και σημείωσε ότι «το κλειδί της επιτυχίας μας ήταν η συνεργασία και ότι όλοι μπορούσαν να συμμετάσχουν στη δημιουργία και στην υλοποίηση των προγραμμάτων». Η Friderika Mike, Διευθύντρια Ανάπτυξης Προγραμμάτων του Βέσπρεμ-Μπάλατον 2023, αναφέρθηκε στις «3.500 πολιτιστικές εκδηλώσεις που προσέλκυσαν κατοίκους και επισκέπτες στο Βέσπρεμ και στις 116 πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά της περιοχής» και μοιράστηκε την «ελπίδα και την ευχή ότι οι πόλεις των ΠΠΕ του 2024 θα επωφεληθούν από τις προσπάθειες, όπως ακριβώς κάναμε στο Βέσπρεμ χτίζοντας μια δημιουργική περιοχή».

Ο Cosmin Tabără, Αντιδήμαρχος της Τιμισοάρα, δήλωσε με υπερηφάνεια ότι «η στιγμή που η Τιμισοάρα κέρδισε τον τίτλο δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερη, καθώς αναζωογόνησε το δημιουργικό της πνεύμα και πυροδότησε ξανά την τοπική υπερηφάνεια. 1,3 εκατομμύρια συμμετέχοντες απόλαυσαν τις 2.000 εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν το περασμένο έτος και περισσότεροι από 3.000 εθελοντές γέμισαν την πόλη». Η Ramona Laczko David, Συντονίστρια του Προγράμματος Τιμισοάρα 2023, συνέχισε δίνοντας έμφαση στο γεγονός ότι «προγράμματα όπως οι Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης δεν είναι μόνο ένα ετήσιο γεγονός. Αποτελούν στην πραγματικότητα ένα σημαντικό υπόβαθρο για τον μετασχηματισμό των πόλεων και για τη συνειδητοποίηση του τρόπου με τον οποίο ο πολιτισμός μπορεί να αποτελέσει κινητήρια δύναμη για τη διατήρηση των πόλεων βιώσιμων, προσιτών και ελκυστικών σε ένα όλο και πιο απαιτητικό παγκόσμιο πολιτικό πλαίσιο, που χαρακτηρίζεται από πληθώρα περιβαλλοντικών προκλήσεων».

Η Υπουργός Πολιτισμού της Ελλάδας Λίνα Μενδώνη ανέφερε: «Με ιδιαίτερη χαρά και ικανοποίηση παρευρίσκομαι σήμερα στην ακροτελεύτια πράξη της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης 2023. Τον επίζηλο τίτλο που μοιράστηκαν, τη χρονιά που έφυγε, το Βέσπρεμ της Ουγγαρίας, η Τιμισοάρα της Ρουμανίας και η Ελευσίνα. Γράφοντας σήμερα τον επίλογο μιας επιτυχημένης διοργάνωσης και παραδίδοντας τη σκυτάλη στο Μπαντ Ισλ της Αυστρίας, το Μπόντο της Νορβηγίας και το Ταρτού της Εσθονίας. Τελειώνουμε στο ίδιο σημείο όπου αρχίσαμε, στο εμβληματικό Μουσείο της Ακρόπολης, όπου η Ελευσίνα παρέλαβε έναν χρόνο πριν τη σκυτάλη . Εδώ, σε αυτή την κιβωτό των πανανθρώπινων αξιών του πολιτισμού και της δημοκρατίας, των στιβαρών θεμελίων της κοινής μας ευρωπαϊκής ταυτότητας, που σπινθηροβόλησαν εδώ πριν ακτινοβολήσουν σε ολόκληρη την ήπειρό μας και από εκεί στα πέρατα της υφηλίου. Στην αφετηρία, στη γενέθλια γη, του εδραιωμένου πια θεσμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, αυτής της έμπνευσης της Μελίνας Μερκούρη που έμελλε να ριζώσει και να φέρει πιο κοντά ανθρώπους, ιδέες, δημιουργίες. Μιας πρωτοβουλίας που είχε τη σπάνια τύχη να προέρχεται μεν από το επίσημο κράτος, να αγκαλιαστεί δε αμέσως από την κοινωνία των πολιτών και την καλλιτεχνική κοινότητα. Να μετουσιωθεί, έτσι, από κεκτημένο σε πραγματικό κτήμα των Ευρωπαίων, να διευρυνθεί και να απλωθεί σε όλο και μεγαλύτερα ακροατήρια και στα πιο έκκεντρα σημεία της ηπείρου μας. Και να καταδείξει τη νοηματική ενότητα που διατρέχει ανά τους αιώνες τον πολιτισμό και τη δημιουργία της. Γιατί ο ευρωπαϊκός πολιτισμός δεν είναι ούτε διαδοχή ούτε συμπίλημα πνευματικών και καλλιτεχνικών ρευμάτων. Αλλά, αντιθέτως, ένα μακραίωνο βαθύ πολιτιστικό κεφάλαιο που παραμένει και ζωντανό και ζωογόνο, γονιμοποιώντας συνεχώς νέες πρωτοπορίες και νέα δημιουργία. Αυτό το στοιχείο διαπότισε, νομίζω, τη φιλοσοφία και το μήνυμα του Ελευσίς 2023». Αφού ευχαρίστησε τις ΠΠΕ του 2023, η Σουλτάνα (Νανά) Σπυροπούλου, Διευθύνουσα Σύμβουλος της 2023 Ελευσίς, απευθύνθηκε στις ΠΠΕ για το 2024 δηλώνοντας: «Αυτό το ταξίδι έχει πολλές προκλήσεις, αλλά με δύναμη, υπομονή και πάνω απ’ όλα πίστη στην ιδέα ότι ο πολιτισμός ενώνει τους ανθρώπους, τις χώρες και ολόκληρη την Ευρώπη μπορεί να αποτελέσει ισχυρό μοχλό βιώσιμης ανάπτυξης. Είμαι βέβαιη για την επιτυχία σας».

Η Πρέσβειρα της Αυστρίας στην Ελλάδα, Gerda Vogl δήλωσε ότι «ο πολιτισμός είναι ένα υπέροχο και ισχυρό συνδετικό στοιχείο», ότι η ίδια προσωπικά απόλαυσε «την πολύ επιτυχημένη διοργάνωση της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» και ευχήθηκε «καλή επιτυχία και στην πρώτη μη αστική Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, στην όμορφη περιοχή της Αυστρίας για το 2024». Η Elisabeth Schweeger, Καλλιτεχνική Διευθύντρια του 2024 Μπαντ Ισλ Ζαλτσκάμεργκουτ, επισήμανε με διορατικότητα ότι «σε μια εποχή όπου η τάση για απομόνωση αυξάνεται και τα χάσματα γίνονται μεγαλύτερα, η τέχνη και ο πολιτισμός θα μπορούσαν να είναι τα μόνα μέσα που μπορούν να συγκρατήσουν αυτές τις φυγόκεντρες δυνάμεις και να βοηθήσουν στη γεφύρωση αυτών των ρήξεων».

Τον λόγο πήρε ο Odd Emil Ingebrigtsen, Δήμαρχος του Μπόντο, ο οποίος υπενθύμισε ότι «για πρώτη φορά μια πόλη της Αρκτικής επιλέχθηκε να είναι μεταξύ των Πολιτιστικών Πρωτευουσών της Ευρώπης», ελπίζοντας ότι «μέσω του προγράμματος Μπόντο 2024 μπορούμε επίσης να αναπτύξουμε νέες επιχειρηματικές συνεργασίες». Ο André Wallann Larsen, Γενικός Διευθυντής του Μπόντο 2024, εκ μέρους όλης της ομάδας δήλωσε ότι «το Μπόντο 2024 είναι πολύ υπερήφανο που παίρνει τη σκυτάλη από τις τρεις πόλεις του 2023» και ότι σε αυτή τη δύσκολη κατάσταση, με τον πόλεμο ακόμη και στην ίδια την Ευρώπη, «η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης είναι έργο ειρήνης στην πράξη».

Ο Δήμαρχος του Τάρτου Urmas Klaas τόνισε ότι «το ετήσιο πρόγραμμα θα περιλαμβάνει πάνω από 1.000 εκδηλώσεις για άτομα όλων των ηλικιών, θα παρουσιάζει την ιστορία των τεχνών της επιβίωσης, που είναι πραγματικά κρίσιμη» και ότι «εμπνευσμένοι από τους πολιτισμούς και την ποικιλομορφία της Ευρώπης, χτίζουμε ένα καλύτερο αύριο», αναφερόμενος στην ομάδα του Τάρτου 2024. Στη συνέχεια, ο Kuldar Leis, Διευθύνων Σύμβουλος του Τάρτου 2024, παρουσίασε τις πεποιθήσεις της πόλης του ότι «η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης είναι μια συνδημιουργία των παππούδων, των γιαγιάδων, των μητέρων, των πατέρων και των παιδιών. Δημιουργώντας από κοινού, μπορούμε να δημιουργήσουμε μια πιο συνδεδεμένη κοινότητα, μια πιο συνδεδεμένη κοινωνία, μια πιο συνδεδεμένη Ευρώπη».

Μεταξύ των κορυφαίων στιγμών της εκδήλωσης ήταν η κοινή στιγμή της πρόποσης. Ο Γενικός Καλλιτεχνικός Διευθυντής της 2023 Ελευσίς Μιχαήλ Μαρμαρινός κάλεσε τους εκπροσώπους των ΠΠΕ για το 2023 και για το 2024 σε μια στιγμή κοινής πρόποσης και γιορτής της ομαδικότητας, υπό τους ήχους του σαξοφώνου της Νίκης Κοκκόλη. Σύμφωνα με τα δικά του λόγια, «στην ελληνική γλώσσα τα ποτά αυτά φέρουν μέσα στο όνομά τους το συστατικό ΠΝΕΥΜΑ και κατά συνέπεια, αυτή είναι μια πνευματική τελετή! Η πρόποση φαίνεται να είναι μια από τις αρχαιότερες και βαθύτερες τελετουργίες μεταξύ των ανθρώπων, όπως εμφαίνεται από ένα αρχαίο ελληνικό κυκλαδικό, το οποίο χρονολογείται από το 2700 π.Χ., ‟ο εγείρων την πρόποσινˮ. Οι προπόσεις μπορούν να υπερβαίνουν κάθε όριο – ακόμη και αυτό του Χρόνου. Με αυτή την πολύ ανθρώπινη τελετή, αυτή τη στιγμή βιώνουμε κάτι που δεν πρέπει να υποτιμηθεί: Αλληλεγγύη, Ενότητα! Ενότητα! Ενότητα!».

Η Nancy Braun, Γενική Διευθύντρια του Ες 2022 Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, η οποία ήταν η οραματίστρια της ιδέας της Τελετής Παράδοσης του τίτλου των ΠΠΕ στην Αθήνα, ανέφερε χαρακτηριστικά «Η εκδήλωση είναι μια πραγματικά σημαντική συγκοιρία! Ήταν μια ξεχωριστή χειρονομία που μας υπενθυμίζει την κοινή μας αποστολή. Στεκόμαστε μαζί για έναν ενωμένο ευρωπαϊκό πολιτισμό που προάγει τη συνοχή και την ειρήνη. Είμαι πολύ περήφανη που είμαι μέλος αυτής της υπέροχης οικογένειας των ΠΠΕ και που συνεισφέρω ταπεινά στον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής.»

Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Υπεύθυνος για τις Πολιτιστικές Πρωτεύουσες Συλβαίν Πασκουά, ο Υφυπουργός Εξωτερικών Γεώργιος Κώτσηρας, οι βουλευτές Δυτικής Αττικής Αθανάσιος Μπούρας και Ευάγγελος Λιάκος, ο Αντιπεριφερειάρχης Χωρικού Σχεδιασμού, Πολεοδομικών Θεμάτων & Εφαρμογών Ελευθέριος Κοσμόπουλος, ο Αντιπεριφερειάρχης Δυτικής Αττικής Κλεάνθης Βαρελλάς, η Αντιδήμαρχος Πολιτισμού Ελένη Ζωντήρου και ο Αντιδήμαρχος Εκπαίδευσης του Δήμου Αθηναίων Παναγιώτης-Πάρης Χαρλαύτης. Ακόμη, το παρών έδωσαν η Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Ελευσίνας Μαρία Χαραλαμπίδη, ο Αντιδήμαρχος με αρμοδιότητες της πρώην ΚΕΔΕ Χαράλαμπος Τζαφαράς, αλλά και Δημοτικοί Σύμβουλοι, όπως ο Λεωνίδας Παππάς, η Ευαγγελία Βέζου, ο Δημήτριος Τσάτσης, ο Ευστράτιος Ταλαβερίδης, ο Ιωάννης Γιαννίκος και ο Γεώργιος Ηλιόπουλος. Το ΔΣ της 2023 Ελευσίς εκπροσώπησαν ο Δημήτρης Παπαγιάνναρος και ο Γιώργος Λιόντος. Ακόμη, στην εκδήλωση παρευρέθηκαν η Γεωργία Λασανιάνου, Διευθύντρια Εταιρικής Ευθύνης του Ομίλου Ελληνικά Πετρέλαια, όπως επίσης ο Ιωάννης Κυριακόπουλος, Γενικός Διευθυντής Ακίνητης Περιουσίας, και η Έλλη Κακούλλου, Βοηθός Γενική Διευθύντρια Ακίνητης Περιουσίας της Εθνικής Τράπεζας, κ.ά.

Ενότητα – Η Φλόγα

Η επίσημη παράδοση, καθώς και η ευρωπαϊκή ιστορία συμβολίζονται με ένα γλυπτό, έργο της Λουξεμβουργιανής γλύπτριας Pascale Seil («Made by Seil»):

Δομή: για τη δύναμη και το άπειρο. Γυαλί: για τη διαφάνεια και την ελαφρότητα. Χρώματα: για την ποικιλομορφία και τη συνοχή. ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ. Το γυάλινο γλυπτό, που αποτελεί συμβολική αναπαράσταση της Ευρώπης, είναι εμπνευσμένο από μια διάσημη ιστορία της ελληνικής μυθολογίας: την απαγωγή της κόρης του βασιλιά Αγήνορα, της Ευρώπης, στην οποία η ήπειρος οφείλει το όνομά της. Ο μύθος της Ευρώπης, που σαγήνευσε τον Δία, τον βασιλιά όλων των θεών του Ολύμπου, με την εντυπωσιακή ομορφιά και τη χάρη της, ενέπνευσε πολλούς συγγραφείς, ιστορικούς, ζωγράφους και Ευρωπαίους πολιτικούς ανά τους αιώνες. Η Νύμφη Ευρώπη ενέπνευσε επίσης τη Λουξεμβουργιανή καλλιτέχνιδα Pascale Seil να δημιουργήσει τον «Ταύρο». Με βάση την ελληνική μυθολογία, ο Δίας μεταμορφώθηκε σε λευκό ταύρο για να ξεφύγει από την οργή της συζύγου του της Ήρας. Απήγαγε την Ευρώπη και την πήγε στο νησί της Κρήτης, όπου αποκάλυψε την πραγματική του ταυτότητα και την άφησε έγκυο. Η Ευρώπη γέννησε τον Μίνωα, ο οποίος έγινε βασιλιάς της Κρήτης.

Τα κέρατα του «Ταύρου» αντιπροσωπεύουν τη δύναμη· ο κύκλος που φέρει τα κέρατα του ταύρου αντιπροσωπεύει τη δοτικότητα και το άπειρο. Το γλυπτό είναι κατασκευασμένο από 47 στρώματα χρωματιστού γυαλιού, καθένα από τα οποία αντιπροσωπεύει μία από τις ευρωπαϊκές χώρες. Υποδηλώνει τη διαφάνεια και την ελαφρότητα, καθώς και την κίνηση μέσω της εναλλαγής των χρωματιστών στρωμάτων. Τα χρώματα της Ευρώπης –το μπλε και το κίτρινο– κυριαρχούν. Η ιστορία, τα σχήματα και τα χρώματα όλων των διαφορετικών στρωμάτων συμβολίζουν την Ευρώπη ως ένα ενιαίο σώμα που αποτελείται από επιμέρους ταυτότητες και ιδιαιτερότητες.

Ελευσίνα, Ελλάδα
Μυστήρια Μετάβασης

Η Ελευσίνα είναι μία από τις πέντε ιερές πόλεις της αρχαιότητας, γενέτειρα του μεγάλου τραγικού ποιητή Αισχύλου και για περισσότερο από έναν αιώνα κέντρο βαριάς βιομηχανίας στην Ελλάδα, 21 χλμ. δυτικά της Αθήνας. Με πληθυσμό μόλις 30.000 κατοίκων –ένα σπάνιο ανθρώπινο μωσαϊκό διαφορετικών καταγωγικών κοινοτήτων, με έναν σπουδαίο ιστορικό και μυθολογικό πλούτο, αλλά και έντονα τα σημάδια της αποβιομηχάνισης– αποτελεί μια από τις μικρότερες πόλεις στην ιστορία του θεσμού. Η ιστορική της επιλογή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή απελευθέρωσε το συλλογικό φαντασιακό, ανοίγοντας τον δρόμο σε κάθε γωνιά της Ευρώπης να οραματιστεί και να διεκδικήσει τον τιμητικό και υψηλών απαιτήσεων αυτόν τίτλο. Στο καλλιτεχνικό, ερευνητικό και εκπαιδευτικό πρόγραμμα της 2023 Ελευσίς με τίτλο ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ, που διαρθρώθηκε σε τρεις στρατηγικούς άξονες: Άνθρωπος/Κοινωνία – Περιβάλλον – Εργασία, έχουν συμμετάσχει, μέχρι στιγμής, περισσότεροι από 6.000 καλλιτέχνες, εργαζόμενοι στον πολιτισμό, μέλη πολιτιστικών συλλόγων, παιδιά, έφηβοι. Ταυτόχρονα, 10 νέοι χώροι δημιουργήθηκαν ή ανακαινίστηκαν ή ενεργοποιήθηκαν και παραδόθηκαν στην πόλη ως μέρος της υλικής παρακαταθήκης, για να φιλοξενήσουν εικαστικά έργα, θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες, εκπαιδευτικές δράσεις, κινηματογραφικά φεστιβάλ, δράσεις οικοπολιτισμού κ.ά., ενώ ένα πλούσιο πρόγραμμα εκπαιδευτικών και καλλιτεχνικών δράσεων συνεχίζει να υλοποιείται στην πόλη με πολυετή ορίζοντα. Η Πολιτιστική Πρωτεύουσα έχει σηματοδοτήσει μια νέα εποχή για την Ελευσίνα, αποκαλύπτοντας την αθέατη πλευρά της, καθιστώντας την πυρήνα πολιτιστικής εκπαίδευσης και δημιουργικότητας, καθώς και προορισμό πολιτιστικού τουρισμού σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.

Τιμισοάρα, Ρουμανία
Λάμψτε! Φωτίστε την πόλη σας!

Πάνω από 2.000 εκδηλώσεις, που διοργανώθηκαν από περισσότερους από 800 ρουμανικούς και διεθνείς οργανισμούς, από παραστάσεις σύγχρονου χορού σε κρυφές αυλές έως ηχητικές εγκαταστάσεις σε συναγωγές, συναυλίες που διοργανώθηκαν για πρώτη φορά στη Ρουμανία έως εκθέσεις σύγχρονης τέχνης σε μουσεία και απρόσμενους χώρους, δημιουργικά εργαστήρια, συνέδρια και πολλά άλλα, φώτισαν την πόλη το 2023 και θα συνεχίσουν να το κάνουν και το 2024. Η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης έχει ενισχύσει την πεποίθηση ότι ο πολιτισμός διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της πόλης και ότι η δύναμη της φαντασίας είναι απαραίτητη στο μεταμορφωτικό ταξίδι της πόλης. Ο αστικός πλούτος της, που περιλαμβάνει πάνω από 10.000 ιστορικά κτίρια, γενναιόδωρους δημόσιους χώρους και ιστορικές γειτονιές με ξεχωριστές ταυτότητες, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη μπλε-πράσινων διαδρόμων κατά μήκος του καναλιού Μπέγκα, καθιστά την πόλη ελκυστική για οικογένειες, επαγγελματίες που μετακομίζουν από όλο τον κόσμο και ελεύθερα πνεύματα που ταξιδεύουν μόνο με ένα σακίδιο σε όλη την Ευρώπη.

Βέσπρεμ-Μπάλατον
Λάμψτε!

Η ιδέα είχε ήδη διατυπωθεί πριν από 100 χρόνια: η πόλη του Βέσπρεμ μπορεί να διατηρήσει την πολιτιστική ηγετική θέση της μόνο αν η γύρω περιοχή συμμετέχει επίσης. Σύμφωνα με αυτό το πνεύμα, το 2023 περισσότερες από 3.500 πολιτιστικές εκδηλώσεις προσέλκυσαν κατοίκους και επισκέπτες στο Βέσπρεμ και στις 116 πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά της περιοχής. Τα πολιτιστικά ιδρύματα του Βέσπρεμ και της περιφέρειας Μπάλατον έχουν γίνει μέρος της διεθνούς ζωντανής πολιτιστικής κινητικότητας. Ο τουρισμός αυξήθηκε, επίσης, το 2023, καθώς πάνω από 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι επισκέφθηκαν το κέντρο του Βέσπρεμ. Όλα αυτά τα αποτελέσματα συνέβαλαν στην εκπλήρωση της αποστολής της ΠΠΕ: την περαιτέρω ανάπτυξη του Βέσπρεμ και της περιφέρειάς του ως εξέχουσας τοποθεσίας για τις δημιουργικές και πολιτιστικές βιομηχανίες, με την αξιοποίηση των τοπικών περιουσιακών στοιχείων, των αξιών της φύσης, του πολιτισμού και των παραδόσεων.

Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης 2024

Μπαντ Ισλ Ζαλτσκάμεργκουτ, Αυστρία
Ο Πολιτισμός είναι το Νέο Αλάτι

Είναι η πρώτη Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Πρωτεύουσα σε αγροτικό αλπικό τοπίο, η οποία συγκεντρώνει 23 δημοτικές κοινότητες και δύο ομόσπονδα κρατίδια της Αυστρίας που θα συνεργαστούν για έναν ολόκληρο χρόνο. Η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης Μπαντ Ισλ Ζαλτσκάμεργκουτ 2024 θα προσφέρει πλήθος δυνατοτήτων για την ανταλλαγή, την αμφισβήτηση και τη διεύρυνση των παραδόσεων και των απόψεων της περιοχής. Με αυτόν τον τρόπο, σκοπός δεν είναι να παραμεληθούν όλα αυτά τα μοναδικά στοιχεία, αλλά να ενοποιηθούν σε μια ευρύτερη κοινοτική αίσθηση.

Μπόντο, Νορβηγία
Από το Κρύο στο Κουλ

Το Μπόντο θα είναι η πρώτη Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Πρωτεύουσα στον Αρκτικό Κύκλο. Πρόκειται για το μεγαλύτερο πολιτιστικό έργο των τελευταίων δέκα χρόνων στη Νορβηγία. Το Μπόντο 2024 σκοπεύει να προσελκύσει πάνω από 500.000 χιλιάδες επισκέπτες για το μεγαλύτερο πάρτι στον κόσμο – ένα ολόκληρο έτος εορτασμών σε μια περιοχή που εκτείνεται σε απόσταση 800 χιλιομέτρων από τον Βορρά προς τον Νότο! Χίλιες εκδηλώσεις θα πραγματοποιηθούν καθ’ όλη τη διάρκεια του 2024. Τα σημαντικότερα σημεία του προγράμματος περιλαμβάνουν τη μοναδική Biennale Land Art στην Ευρώπη, μια μεγάλη γιορτή την παραμονή του καλοκαιριού, τέχνη, κινηματογράφο και το θέατρο των Σάμι, ένα φεστιβάλ ελευθερίας, ένα ιστορικό ταξίδι κατά μήκος του σιδηροδρόμου του Νόρντλαντ, μια συναυλία σε μια βυθισμένη σπηλιά, ένα νέο γλυπτό ύψους δέκα μέτρων στη θάλασσα, μια έκθεση για τον νομπελίστα λογοτέχνη Knut Hamsun, μια όπερα για τα ψάρια, ένα φεστιβάλ αρκτικών τροφίμων και το πρώτο φεστιβάλ φωτός του Νόρντλαντ και πολλά άλλα.

Τάρτου, Εσθονία
Τέχνες της Επιβίωσης

Η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης Τάρτου 2024 είναι το κύριο γεγονός στην Εσθονία και το μεγαλύτερο έργο περιφερειακής συνεργασίας μεταξύ του Τάρτου και της Νότιας Εσθονίας. Το ετήσιο πρόγραμμα του Τάρτου και της Νότιας Εσθονίας προσφέρει 1.000 εκδηλώσεις σε άτομα όλων των ηλικιών, παρουσιάζει την ιστορία των τεχνών της επιβίωσης, τη γνώση, τις ικανότητες και τις αξίες που θα μας βοηθήσουν να ζήσουμε μια καλή ζωή στο μέλλον. Εμπνεόμενοι από τον πολιτισμό, χτίζουμε ένα καλύτερο αύριο. Το Τάρτου είναι πολύπλευρο τόσο ως προς τη φύση όσο και ως προς το πρόγραμμά του. Από τη μία πλευρά είναι μια μεγάλη πολιτιστική γιορτή που προσελκύει επισκέπτες από την Εσθονία και το εξωτερικό, και από την άλλη είναι μια ευκαιρία να συμπεριληφθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι στη θεμελίωση της μακροπρόθεσμης αλλαγής στο Τάρτου και στη Νότια Εσθονία.

Συμμετοχή σε ένα κοινό έργο – πέραν των συνόρων

Παρομοίως, ο θεσμός της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης ενσαρκώνει απόλυτα αυτόν τον συνδυασμό κοινών δυνάμεων, αλλά με τόσο πολλές διαφορετικές πτυχές. Εκατοντάδες καλλιτέχνες, ιδρύματα, εθελοντές και πολίτες συμβάλλουν στη διαμόρφωση των ιδιαίτερων ετών του τίτλου και θέτουν τα θεμέλια για νέα πράγματα που θα αντέξουν στον χρόνο. Συνεργάζονται μεταξύ τους και φέρνουν κοντά ανθρώπους και πολιτισμούς. Οι πολίτες έχουν την ευκαιρία να συμμετέχουν ενεργά στο έργο και στις δραστηριότητές του και να συμβάλλουν στην ανάπτυξη και στην πολιτιστική έκφραση της πόλης ή της περιοχής τους. Κάθε Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης φέρνει νέα ενέργεια στην πόλη και φυσικά ενισχύει την πολιτιστική, κοινωνική και οικονομική της ανάπτυξη. Όλοι οι προηγούμενοι, νυν και μελλοντικοί κάτοχοι τίτλων οφείλουν να ανταλλάσσουν ιδέες, να επωφελούνται ο ένας από τον άλλο και να αλληλοϋποστηρίζονται, προωθώντας από κοινού έργα.

Κεντρική φωτογραφία θέματος: Το γλυπτό της Λουξεμβουργιανής γλύπτριας Pascale Seil («Made by Seil») | Credit: John Kouskoutis