Αντώνης Ζιώγας: Είμαστε απόλυτα υπεύθυνοι για τις συμπεριφορές των παιδιών μας

“Η περιπέτεια του μικρού Οδυσσέα”, η παιδική παράσταση σε κείμενο και σκηνοθεσία του Αντώνη Ζιώγα θα παρουσιάζεται για 3^η χρονιά στο θέατρο Άβατον από τις 6 Οκτωβρίου και κάθε Κυριακή. Ο συγγραφέας και σκηνοθέτης της παράστασης, λίγες ημέρες πριν την πρεμιέρα, απάντησε στις ερωτήσεις μας για το ρόλο του παιδικού θεάτρου αλλά και τα θέματα που πραγματεύεται το έργο.

Συνέντευξη: Μαριάννα Παπάκη

Culturenow.gr: Από 6 Οκτωβρίου 2013 και κάθε Κυριακή στις 15:00 θα παρουσιάζεται, στο θέατρο Άβατον, η παιδική παράσταση «Η περιπέτεια του Μικρού Οδυσσέα» σε κείμενο και σκηνοθεσία που φέρουν την υπογραφή σας. Πείτε μας λίγα λόγια για την παράσταση η οποία διανύει την 3η της χρονιά.
Αντώνης Ζιώγας: Πρόκειται για μία παράσταση που ξεκίνησε πριν από τρία χρόνια με σκοπό να παρουσιάσουμε εγώ και οι συνεργάτες μου ένα έργο που να απευθύνεται σε παιδιά όλων των ηλικιών αλλά και στους γονείς τους. Ο Οδυσσέας, που είναι και ο κεντρικός ήρωας , βιάζεται να ενηλικιωθεί, όπως συμβαίνει και με τους περισσότερους ανήλικους, χωρίς να μπορεί να διανοηθεί, ότι η παιδικότητα είναι παροδική και θα τη ζήσει μόνο μια φορά. Όταν θα  καταφέρει να μεγαλώσει μέσα σε 24 μόλις ώρες, με τη βοήθεια ενός ξωτικού, που του ζητά ως αντάλλαγμα, την ίδια του τη ζωή, θα καταλάβει, ότι με το να ανησυχεί διαρκώς για το μέλλον χάνει το παρόν γιατί  κάθε δευτερόλεπτο που  περνά δεν γυρίζει πίσω.

Cul.N.: Ποιες είναι οι αντιδράσεις που εισπράττετε από τα παιδιά; Έχετε ακούσει κάποιο σχόλιο που σας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση;A.Z.: Στην αρχή φοβόμασταν μήπως το έργο δεν είναι ιδιαίτερα κατανοητό στις μικρές ηλικίες. Εντύπωση μας προξένησε το γεγονός, πόσο εύκολα αντιλαμβάνονται, ακόμα και τα παιδιά που βρίσκονται στη νηπιακή ηλικία, την υπόθεση. Σε όλη τη διάρκεια της παράστασης είναι απόλυτα προσηλωμένα και σχολιάζουν ή ρωτούν τους γονείς τους, αν τους γεννηθεί κάποια απορία, σχετικά με την εξέλιξη. Στο τέλος όχι μόνο φεύγουν ικανοποιημένα αλλά τα περισσότερα εκφράζουν την επιθυμία ,να ξαναδούν την παράσταση. Αυτό θεωρώ πως είναι και το σημαντικότερο σχόλιο, όπως επίσης και το ότι από τη στιγμή που θα περάσουν το κατώφλι της εξόδου του θεάτρου, η μόνη τους έγνοια θα είναι, να χαρούν την παιδική τους ηλικία στο έπακρον, για όσο ακόμα θα τους προσφέρεται. 

Cul.N.: Πρόκειται για μία διαδραστική παράσταση. Πόσο ενεργά είναι τα παιδιά και πώς αντιλαμβάνονται τη συμμετοχή τους στην εξέλιξη μίας παράστασης;
A.Z.: Πρωταρχικός μας στόχος ήταν, να αγκαλιάσουμε το παιδικό κοινό με αγάπη και σεβασμό και μέσα από μια συμμετοχική διαδικασία του παιδιού-θεατή, που βοηθάει στην εξέλιξη της ιστορίας, να του δώσουμε την ευκαιρία, όχι μόνο να λάβει τα  μηνύματα που συνήθως περιέχει ένα θεατρικό έργο για παιδιά, αλλά κυρίως να το βάλουμε στη διαδικασία να παίρνει πρωτοβουλίες και να αναλαμβάνει κάποιες ευθύνες που του αναλογούν, ως παιδί πάντα. Συγκεκριμένα υπάρχει μια σκηνή στο έργο, όπου μέσα από ένα παιχνίδι παντομίμας, που καλείται το παιδί-θεατής να ανεβεί στη σκηνή και να περιγράψει αντικείμενα, κρίνεται η τύχη του ήρωα. Αυτό τους διεγείρει το ενδιαφέρον και αποτελεί συν, στην αντιμετώπιση της παράστασης.

Cul.N.: Πείτε μας λίγα λόγια για τη δική σας πορεία. Πώς ασχοληθήκατε με το παιδικό θέατρο και τι σημαίνει για εσάς αυτή η ενασχόληση;
A.Z.: Έχω την τύχη να είμαι ένας από τους τελευταίους μαθητές του Βασίλη Διαμαντόπουλου, ενός σπουδαίου ηθοποιού και δασκάλου, που από το πρώτο κιόλας μάθημα, μου κληροδότησε την αγάπη και την προσήλωση για το θέατρο. Τα πρώτα χρόνια της ενασχόλησής μου, έπαιζα σε παιδικές παραστάσεις, για βιοποριστικούς κυρίως λόγους . Μετά από δώδεκα χρόνια σκληρής δουλειάς και περνώντας από όλα τα είδη του θεάτρου,  αντιλήφθηκα πόσο σημαντικό αλλά και δύσκολο είναι να ψυχαγωγεί κάποιος παιδιά. Σήμερα τρέφω μια ιδιαίτερη αγάπη και σεβασμό για το είδος αυτό, έχοντας ασχοληθεί σε μεγάλο βαθμό με το παιδί, όχι μόνο μέσα από τη σχέση ηθοποιού ή συγγραφέα-θεατή, αλλά και μέσα από τη μελέτη της παιδικής ψυχολογίας, καθώς επίσης και μέσα από μια άμεση παιδαγωγική και εμψυχωτική προσέγγιση. Δεν είναι τυχαίο, ότι από τότε που πήρα στα σοβαρά αυτήν την ενασχόληση, έχω γυρίσει ψυχικά αλλά και σωματικά είκοσι χρόνια πίσω.

Cul.N.: Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του θεάτρου και γενικότερα της τέχνης στη διαμόρφωση του χαρακτήρα ενός παιδιού και αργότερα ενός ενήλικα;
A.Z.: Πολύ καλή ερώτηση. Η παιδική ηλικία είναι καθοριστική για τι διαμόρφωση του χαρακτήρα ενός ανθρώπου και ασφαλώς η τέχνη παίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο. Όταν τα παιδιά μεγαλώνουν π.χ σε ένα καθεστώς βίαιων θεαμάτων όπως συμβαίνει σήμερα, κυρίως μέσα από παιδικά τηλεοπτικά προγράμματα, είναι αυτονόητο ότι οι μελλοντικοί ενήλικες θα έχουν ανεπτυγμένη βίαιη συμπεριφορά.  Εγώ όμως θα την πάω και λίγο παραπέρα την ερώτηση.  Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του παιδικού θεάτρου στη διαμόρφωση μελλοντικών ενήλικων θεατρόφιλων. Πιστεύω πως οφείλουμε, όλοι εμείς που ασχολούμαστε με το παιδικό θέατρο, να είμαστε πολύ προσεχτικοί στην ποιότητα των θεαμάτων, γιατί αν δεν αρέσουμε στους μικρούς θεατές και τους διώξουμε από τις αίθουσες με προχειρότητες, θα πάψει να υπάρχει το ενήλικο θέατρο. Συμπερασματικά, οι παιδικές σκηνές χτίζουν αφενός συνειδητοποιημένους  ανθρώπους, αφετέρου, μελλοντικούς θεατές, που διαιωνίζουν τη θεατρική τέχνη και την προστατεύουν από κάθε είδους αφανισμό.

Cul.N.: Συμμερίζεστε την άποψη σύμφωνα με την οποία δεν υπάρχουν έργα για παιδιά και ενήλικες ή θέματα ταμπού απλώς υπάρχει διαφορά στον τρόπο έκφρασης και απόδοσης των νοημάτων;A.Z.:  Σίγουρα θέματα που αφορούν τον έρωτα, τη βία ή την αλαζονεία δεν αφορούν μόνο το ενήλικο κοινό αλλά πρωτίστως το ανήλικο. Οφείλουμε μέσα στα έργα μας όλοι οι δημιουργοί να τα εντάσσουμε τόσο για απόδοση μηνυμάτων όσο και για δραματουργικό ενδιαφέρον. Αν για παράδειγμα σε ένα έργο λείπει η σύγκρουση του καλού με το κακό, για ποιο λόγο να θελήσει να το δει κανείς, είτε ανήλικος είτε ενήλικας;  Ασφαλώς εκφράζονται σε κάθε περίπτωση με διαφορετικό τρόπο.  Τα κείμενα που απευθύνονται σε ανήλικους, κατά τη γνώμη μου πρέπει να ακολουθούν πληροφοριακά τους κανόνες μιας  μεθόδου, η οποία σέβεται το ρυθμό ανάπτυξης της παιδικής  αθωότητας. Σε καμία περίπτωση εκχυδαΐζοντας το θέμα. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν αναπαριστούμε τον έρωτα γιατί τον κατατάσσουμε στην κατηγορία ταμπού, απλώς φροντίζουμε να προβάλουμε την ομορφιά αυτής της έννοιας και όχι τον αντίποδα που είναι η χυδαιότητα. Επίσης θεωρώ ότι είναι αναγκαίο ένα παιδικό έργο να έχει πάντα λόγο ύπαρξης, να θέλει κάτι να πει. 

Cul.N.: Επανερχόμενοι στην «Περιπέτεια του μικρού Οδυσσέα» πόσο σημαντικό θεωρείτε το ρόλο των γονιών στη διάθεση των παιδιών να μεγαλώσουν γρήγορα; Οι γονείς συχνά “φορτώνουν” τα παιδιά τους με υπεράριθμες ασχολίες με αποτέλεσμα εκείνα να χάνουν ουσιαστικά την ανεμελιά της παιδικής τους ηλικίας. Με βάση αυτή την άποψη, το μήνυμα της παράστασής σας θα λέγατε πως απευθύνεται σε μεγάλο μέρος και στους γονείς;
A.Z.:  Το μήνυμα είναι αμφίδρομο. Είμαι της άποψης ότι οι γονείς είμαστε απόλυτα υπεύθυνοι για τις συμπεριφορές των παιδιών μας. Όλοι έχουμε υπάρξει ανήλικοι και θυμόμαστε πιστεύω ότι ο πατέρας μας ή η μητέρα μας ήταν τα πρώτα  παραδείγματα προς μίμηση. Πριν από λίγο καιρό άκουγα σε μια παραλία  ένα επτάχρονο παιδί να διαπραγματεύεται με τη μητέρα  του το χαρτζιλίκι του σαν   να ήτανε έμπορος. Όταν άκουσα μετά την ίδια  μητέρα να αναλύει στη φίλη της όλο το επιχειρηματικό της πλάνο, κατάλαβα που έμοιασε το παιδί. Ευτυχώς οι γονείς που παρακολουθούν την παράσταση στο τέλος παραδέχονται ότι τρώνε τη γροθιά στο στομάχι. Πράγματι, όταν έγραφα την «Περιπέτεια του μικρού Οδυσσέα» είχα πάντα στο μυαλό μου την παροιμία που λέει «Αμαρτίαι γονέων παιδεύουσι τέκνα». Δεν είμαι κατά του να ασχολούνται τα παιδιά με πολλά πράγματα τα οποία γυμνάζουν το μυαλό τους και το σώμα τους. Για όλα όμως πρέπει να υπάρχει ένα μέτρο, το οποίο οφείλουν να το ορίζουν οι γονείς.

Cul.N.: Επόμενα καλλιτεχνικά σας σχέδια;
A.Z.:  Αυτήν την περίοδο ετοιμάζω την καινούργια μου παράσταση για την παιδική σκηνή του θεάτρου  «Πρόβα» της Μαίρης Ραζή. Το έργο ονομάζεται «Το μαγικό χατίρι»  και υπογράφω ο ίδιος το κείμενο και τη σκηνοθεσία. Πρόκειται επίσης για ένα διαδραστικό σύγχρονο παραμύθι, που απευθύνεται σε μικρούς και μεγάλους  ,με κεντρική ηρωίδα ένα μικρό κορίτσι αυτή τη φορά, που καλείται να απαλλαχτεί από   αλαζονικές και εγωκεντρικές συμπεριφορές, που του έχουν μεταδώσει φυσικά και υπολογίζουμε, καλώς εχόντων των πραγμάτων, να ανεβεί στις αρχές του προσεχούς  Νοέμβρη. Θα σας περιμένουμε. Επίσης, και ως ηθοποιός, περιοδεύω σε όλη την Ελλάδα με την «Παναγία των Παρισίων», στο ρόλο του Κουασιμόδου.