Μετά την αιφνίδια εκδημία του προσφιλούς Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Π. & Μ. Κυδωνιέως Νίκου Σιγάλα (1957-2022), αποφασίστηκε το φετινό πολιτιστικό πρόγραμμα να είναι αφιερωμένο στη μνήμη του. Πρόκειται για ένα εικαστικό πρόγραμμα που με συνέπεια παρουσιάζεται κάθε καλοκαίρι και συνεχίζει να διανύει την πορεία του, όπως άλλωστε αυτή θα ήταν και η βαθύτερη επιθυμία, τόσο των Κληροδοτών, (χάρη στους οποίους υπάρχει αυτό το Ίδρυμα), όσο και του ίδιου του αειμνήστου Προέδρου του Δ. Σ. που τόσα χρόνια φρόντιζε με συναίσθηση ευθύνης τις ανάγκες του. Είναι αλήθεια, πως ο Νίκος Σιγάλας τήρησε με συνέπεια, αφοσίωση κι ενθουσιασμό την θέληση των σπουδαίων εκείνων Ευεργετών να προσφέρουν ποιότητα και πολιτισμό στον τόπο τους, αλλά κι ευρύτερα στην χώρα μας. Έτσι, ο εκλιπών, από την θέση που υπηρέτησε το Ίδρυμα, άφησε μια σημαντική παρακαταθήκη ως προς την δέουσα διαχείρισή του, την οποία με αίσθηση καθήκοντος και περισσή υπευθυνότητα , θα συνεχίσει να ακολουθεί κι ο νέος Πρόεδρος κ. Δημήτριος Σιγάλας, μαζί με τα Μέλη του Δ.Σ..
Από την άποψη της οργανικής λειτουργίας και της παραγωγής πολιτισμικού έργου, στο οποίο επικεντρώνεται το Ίδρυμα Π. & Μ. Κυδωνιέως, η φετινή χρονιά είναι εστιασμένη, από τον εικαστικό θεσμό Πλοές στον Μικρασιατικό και Ποντιακό Ελληνισμό. Ο θεσμός Πλοές φιλοξενείται για 28η χρονιά, στο Ίδρυμα Π. & Μ. Κυδωνιέως της Άνδρου, στους χώρους του οποίου πάντα εκτίθενται αντιπροσωπευτικά έργα νεότερων και σύγχρονων εικαστικών καλλιτεχνών, σχετιζόμενα άμεσα ή περισσότερο έμμεσα (όπως π. χ. συμβολικά, μεταφορικά ή αλληγορικά), με το εκάστοτε θέμα.
Εφέτος, τα έργα αυτά – που κατ’ ένδειξη επελέγησαν από τον χώρο της ζωγραφικής, της γλυπτικής, της χαρακτικής, της κεραμικής, όπως επίσης των «εγκαταστάσεων» και του ψηφιδωτού – είναι εμπνευσμένα όχι μόνον από τον όλεθρο, την πρωτοφανή βαναυσότητα και την δραματική κατάσταση που βίωσαν οι πρόγονοί μας. Κριτήριο για την συγκρότηση της συγκεκριμένης έκθεσης, στάθηκε η εκφραστική ποιότητα, ο διαλεκτικός χαρακτήρας και η ελευθερία των καλλιτεχνών να διαμορφώσουν έργα, εμπνευσμένα από τις υπαρξιακές ανησυχίες και τα ψυχοδυναμικά αποτυπώματα, μιας ολόκληρης περιόδου 100 χρόνων, που μεσολάβησε από τότε μέχρι σήμερα (1922-2022).
Η εικαστική έκθεση που παρουσιάζουν οι 28οι Πλοές αφορά τα εμφανή ή αδιαφανή σημάδια, που άφησαν στην ζωή του συλλογικού μας ασυνειδήτου και στην σκέψη μας, τα ενδιάμεσα χρόνια που μεσολάβησαν, από το 1922 μέχρι και σήμερα, αναφορικά με τον πολιτισμικό εμβολιασμό, που δεχθήκαμε όλο αυτό το διάστημα και γόνιμα τον μετουσιώσαμε, μέσα από τα εξ αντανακλάσεως βιώματα και τις εμπειρίες των ομογενών μας προσφύγων.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Από το 1922 κι έπειτα, είναι πολυεπίπεδη και ουσιαστική η παρουσία των Μικρασιατών και των Ποντίων στην Ελλάδα, όπου κι αν αυτοί εγκαταστάθηκαν, καθώς ανέπτυξαν με προκοπή και γρήγορους ρυθμούς, όλες τις περιοχές όπου έζησαν κι εργάστηκαν, εμπλουτίζοντας με ερευνητικό πνεύμα, με ανθρωπιστικές αξίες και με δεξιότητες, την συνολική μας καθημερινότητα.
Μεταβλήθηκε έκτοτε ριζικά το ύφος και το ήθος της ζωής μας. Διευρύνθηκαν παράλληλα κι οι ορίζοντές μας. Αναπτύχθηκαν προβληματισμοί γύρω από την αυτεπίγνωση και τα απορρέοντα εξ αυτής υπαρξιακά μας ζητήματα. Άλλαξε καθολικότερα, τόσο η αισθητική και οι αντιλήψεις μας για την ζωή και την τέχνη που την αντανακλά, όσο και ο τρόπος σκέψης, σύμφωνα με τις ανάγκες μας, κοινωνικές και πνευματικές. Αυτός είναι κι ο λόγος άλλωστε, που η ομαδική αυτή επετειακή έκθεση για την εκατονταετηρίδα 1922-2022, βασίζεται κυρίως στον προσδιοριστικό της υπότιτλο, που είναι «Το Πέρασμα».
Η έκθεση φυσικά δεν αγνοεί το δράμα που έζησαν οι Μικρασιάτες. Δεν περιορίζεται ωστόσο σε αυτό, ούτε συναισθηματικά ομφαλοσκοπεί. Επικεντρώνεται περισσότερο στην αναγωγή της μνήμης και στις επενέργειές της, στα ερωτήματα που ανέκυψαν και σε εκείνα που μεσολάβησαν όσον αφορά στην επόμενη μέρα κι επομένως το βάρος κυρίως πέφτει στην υπαρξιακή και πολυεπίπεδη διάσταση που εμπεριέχει η ίδια η έννοια του «περάσματος». Γι’ αυτό άλλωστε δόθηκε και ο συγκεκριμένος τίτλος στην έκθεση. Ένας τίτλος, που δεν δεσμεύει, ως προς την ερμηνευτική του διάσταση, υπαινισσόμενος πολύ περισσότερα από όσα δηλώνει. Πρόκειται για το «πέρασμα» από τον θάνατο στην ζωή, (όπως και το αντίθετο). Από την μνήμη στην παρουσία. Επίσης, ο τίτλος αφορά το «πέρασμα» από την κάθε λογής αναζήτηση ή ακόμη από τα ερωτηματικά που συνοδεύουν κάθε είδος διέλευσης προς μια κάποια λύση (;) αδιεξόδων. Πρόκειται επιπλέον για κάθε μορφής στενωπό, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει προς ένα πιθανό ξέφωτο ή προς μια κάποια λύτρωση (;). Μήπως άραγε πρόκειται για το «πέρασμα» προς την ίδια την εξελικτική διαδικασία, την μετουσιωτική διάσταση, που εμπεριέχεται στην βαθύτερη φύση της ίδιας της τέχνης, όπως και της κάθε δημιουργικής αναγέννησης (;). Μέσα από αυτές τις συντεταγμένες μιας ποικιλίας συναφών προβληματισμών, κινούνται τα έργα των καλλιτεχνών που συμμετέχουν.
Στην εικαστική εφέτος έκθεση, που αφορά τους 28ους Πλοές, συμμετέχουν αλφαβητικά (με ζωγραφική, γλυπτική, χαρακτική, ψηφιδωτό, «εγκαταστάσεις»), οι εικαστικοί καλλιτέχνες: Βλάσης Αγτζίδης, Γιάννης Αδαμάκος, Χρήστος Αντωναρόπουλος, Γιάννης Αριστοτέλους, Βαγγέλης Γκόκας, Ελένη Ζούνη, Κωνσταντίνος Κανταρτζής (ΚΑΝΤ), Βλάσης Κότιος, Γιάννης Κυριακίδης, Γιάννης Μακρίδης, Κωνσταντίνα και Κλειώ Μπολιεράκη, Βαγγέλης Παππάς, Κική Περιβολάρη (Kiki), Γιώργος Σαλταφέρος, Νίκος Σκλαβενίτης, Γιώργος Σταματάκης, Μαριάννα Στραπατσάκη, Έφη Φουρίκη, Θάλεια Χιώτη.
Την Κυριακή 31 Ιουλίου, στις 11:30 π.μ. στον εκθεσιακό χώρο του Ιδρύματος Π. & Μ. Κυδωνιέως, θα πραγματοποιηθεί πλαισιωτικά ως προς το θέμα, μια διάλεξη και συζήτηση με το κοινό, σχετικά με την «Μικρασιατική Καταστροφή και τους προβληματισμούς γύρω τα αίτια και τις επιπτώσεις της». Ομιλητής θα είναι ο πλέον αρμόδιος κι εξέχων ερευνητής κ. Βλάσης Αγτζίδης, ο οποίος είναι εδώ και πολλά χρόνια, εξειδικευμένος και καταξιωμένος στον τομέα των επιστημονικών του ενασχολήσεων. Είναι διεθνώς αναγνωρισμένος Δρ. της Ιστορίας του Νεωτέρου Ελληνισμού και παράλληλα εικαστικός δημιουργός.
Ιδέα, τίτλος, σκεπτικό, επιλογή έργων κι επιμέλεια Έκθεσης, όπως και του συνοδευτικού Καταλόγου: Αθηνά Σχινά, Ιστορικός Τέχνης & Θεωρίας του Πολιτισμού (ΕΚΠΑ).
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Χρήστος Αντωναρόπουλος
