Οι ημέρες της Σαρακοστής και του Πάσχα, ειδικά αυτές οι μέρες οι γεμάτες συγκίνηση για το θείο δράμα προσφέρονται για περισυλλογή και διάβασμα βιβλίων που μπορούν και υπηρετούν την ανάταση ψυχής. Είναι μέρες που η αγωνία του ανθρώπου για την ίδια του την ύπαρξη βρίσκει την κορύφωσή της μέσω των παθών του Θεανθρώπου και κατά συνέπεια είναι και μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να γνωρίσουμε βιβλία που αγγίζουν αυτό το πεδίο με απώτερο σκοπό να προβληματιστούμε, να στοχαστούμε και γιατί όχι να επαναπροσδιορίσουμε την θέση μας στον κόσμο. Βιβλία δηλαδή με θρησκευτικό περιεχόμενο που οι συγγραφείς τους, με θάρρος και τόλμη για τους δικούς τους λόγους ο καθένας, διαισθάνθηκαν την ανάγκη να γράψουν για να εκφράσουν ανοιχτά και άφοβα τις σκέψεις, τις ενδόμυχες ανησυχίες και τις αγωνίες τους.
Η αναφορά στα θεία μέσω της λογοτεχνίας απαιτεί ιδιάζουσα και επαυξημένη προσοχή γιατί είναι ένα θέμα δύσκολο και ευαίσθητο ως προς την προσέγγισή του. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, τα βιβλία που παρουσιάζονται εδώ με πνεύμα σεβασμού εγείρουν ερωτήματα και προσπαθούν να δώσουν απαντήσεις υπό το πρίσμα μίας άλλης επικαιροποιημένης ματιάς.
Με οδηγό λοιπόν την λογοτεχνία εμείς ως αναγνώστες γινόμαστε κοινωνοί της επιθυμίας των δημιουργών να μας προσφέρουν τροφή για σκέψη και να μας μεταδώσουν την δική τους προσωπική αντίληψη περί της ζωής.
Colm Toibin, Η διαθήκη της Μαρίας, Εκδόσεις Ίκαρος
Ο Αλέξανδρος Δουμάς ο πρεσβύτερος, είχε πει κάποτε: «Επειδή ο Θεός δεν μπορεί να είναι παντού, έφτιαξε τη μητέρα». Η διαθήκη της Μαρίας είναι αφιερωμένη σε κάθε μητέρα, σε κάθε γυναίκα που φέρνει στον κόσμο το παιδί της και καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής ελπίζει εκείνη να μην ζήσει τον θάνατο του παιδιού της αλλά να αποχωρήσει πρώτη από τον μάταιο τούτο κόσμο. Η Μαρία, η Παναγία όλων, δυστυχώς έμελλε, όπως είναι γνωστό, να γευτεί τον πόνο του αποχωρισμού με τον θάνατο του Ιησού και μάλιστα αυτή η απώλεια έγινε με αργό και βασανιστικό τρόπο αφού έγινε η ίδια μάρτυρας του χλευασμού του, του εξευτελισμού του και τελικά της σταύρωσής του.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ο Toibin, Ιρλανδός και πολιτικοποιημένος γαρ όπως μαθαίνουμε, γράφει την διαθήκη της Μαρίας με σκοπό να υμνήσει και την μητέρα του ανώνυμου επαναστάτη, του ανθρώπου που έδωσε την ζωή του για έναν σκοπό ιερό στα δικά του μάτια. Η Μαρία είναι η προσωποποίηση της γυναίκας που θυσιάζεται αθόρυβα και στέκεται μακριά από τον τόπο μαρτυρίου για να προσδώσει στην θυσία του γιου της όλη την σημασία που επιθυμεί ο ίδιος. Γιατί όπως αναφέρει και ο Γκράχαμ Γκριν στο βιβλίο του η Δύναμις και η δόξα, όλο το μεγαλείο του Θεού είναι η παράδοση του θυσιαζόμενου στην θέλησή του και στην υπηρεσία του. Άρα ο όποιος πόνος είναι ευκταίος, βρίσκεται στην γραμμή που ο ίδιος ο Θεός έχει επιλέξει για αυτούς που θέλει κοντά του και τους οποίους θέλει στον παράδεισό του να ανακουφίσει. Και όλα αυτά συμβαίνουν όχι για να μην αποδώσει δικαιοσύνη αλλά γιατί στην μεταθανάτια ζωή ο διωκόμενος ξεκουράζεται από τα δεινά που πέρασε στο γήινο πέρασμά του.
Φλάννερυ Ο’ Κόννορ, Ημερολόγιο προσευχής, Εκδόσεις Αντίποδες
Το ημερολόγιο προσευχής αποτελεί επίκληση αγάπης και συγχώρεσης μαζί προς έναν Θεό που θυμίζει εκείνον που κινούσε το χέρι του Ελ Γκρέκο να ζωγραφίσει τους πίνακές του. Το ημερολόγιο αυτό γράφτηκε από το 1946 μέχρι και το 1947, τότε που μέσα στη νιότη της η συγγραφέας έκαιγε από επιθυμία για πραγμάτωση των εσωτερικών αγωνιών και βέβαια αυτό το ημερολόγιο αποτέλεσε εμμέσως πλην σαφώς το εφαλτήριο για να μπορέσει να γράψει τα διηγήματα και τα μυθιστορήματα που την καθιέρωσαν ως μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους της αμερικανικής λογοτεχνίας. Και αυτό γιατί πέτυχε ιδιαίτερα ψηλή συναισθηματική φόρτιση που είναι όλη συμπυκνωμένη εδώ.
Η Ο’ Κόννορ διψάει για επικοινωνία, για επαφή με τον Κύριο, Εκείνον που μπορεί να της προσφέρει αγαλλίαση στις έγνοιες της, να καθοδηγήσει τις σκέψεις της, να της εμφυσήσει ακόμα πιο πολλή αγάπη από αυτή που κατέχει, να κατανοήσει εκείνην και τον πόθο της για την απόλυτη ευτυχία με ό,τι και αν αυτό συνεπάγεται. Αναλώνεται σε ένα ευγενές παραλήρημα να ξεδιψάσει την ψυχή της γιατί η ζωή δεν είναι αρκετή για εκείνη, προσπαθεί για το επέκεινα. Ζητάει το κάτι παραπάνω, αναζητά συνεχώς τον εαυτό της, υποτάσσεται στην μεγαλειότητα Αυτού που δεν βλέπει, τον αισθάνεται όμως δίπλα της και ξέρει ότι υπάρχει και μπορεί να την προστατεύσει και να της εξασφαλίσει το καταφύγιο και την διαφυγή για δημιουργία. Αποζητά την δυνατότητα να γράφει μυθιστορήματα. Αυτό θα το καταφέρει μέσα από μία αυτοκάθαρση, έναν διάλογο ουσιαστικά ανοίγει για να το πραγματώσει.
Emmanuel Carrère, Το Βασίλειο, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου
Το Βασίλειο δεν είναι ένα μόνο ένα πανόραμα της ιστορίας των χριστιανικών χρόνων την εποχή των Ευαγγελιστών και του Ιησού. Δεν είναι μία απλή και χρονική αφήγηση γεγονότων που σημάδεψαν τα γεγονότα πριν και μετά την σταύρωση του Ιησού και την καταγραφή των όσων επακολούθησαν από τους ανθρώπους που τον έζησαν. Αποτελεί πάνω από όλα ένα σύγγραμμα σοβαρό, αξιόλογο και λογοτεχνικό όπου ο συγγραφέας σχολιάζει τα γεγονότα αυτά και παίρνει θέση ή εγείρει ερωτήματα και απορίες σε σχέση με τα γραπτά των τεσσάρων Ευαγγελιστών αλλά και άλλων προσώπων λιγότερο ή περισσότερο σημαντικών. Είναι αναμφίβολα ένα εξαιρετικά εκκεντρικό βιβλίο ως προς την σύλληψή του από έναν άνθρωπο που φαίνεται πως γνωρίζει, γιατί πάνω από όλα έχει διαβάσει αλλά παράλληλα συλλογίζεται και προβληματίζεται σχετικά με τον ρόλο του ανθρώπου, πρώτα του δικού του ρόλου, στην κοινωνία και τον κόσμο πάντα σε συνάρτηση με το ανοιχτό θέμα της πίστης και της αλήθειας προς τον Θεό.
Στο Βασίλειο ο Carrère δεν προσπαθεί να προσηλυτίσει ή να επηρεάσει την πίστη κανενός, ο ίδιος ζει τα γεγονότα που αφηγείται και μέσα από αυτή την ανάγνωση προκαλεί την ίδια την ιστορία των χρόνων που στιγμάτισαν ολόκληρες γενιές πιστών, ανάμεσα στους οποίους και τον ίδιο. Ο ίδιος γοητευμένος και την ίδια στιγμή αποσβολωμένος αναμετράται με το μυστήριο που καλύπτει πλήθος ερωτημάτων και πρώτα από όλα θέτει τις δικές του ανησυχίες επί τάπητος μήπως και κατορθώσει να ξετρυπώσει λύσεις. Αναφέρει χαρακτηριστικά: «Δεν σου ζητώ αυτό που επιθυμώ. Σου ζητώ αυτό που επιθυμώ να επιθυμώ, αυτό για το οποίο σου ζητώ να μου δώσεις την επιθυμία».