Ηλέκτρα – Διδώ Σωτηρίου

Οι εκδόσεις Κέδρος παρουσιάζουν σε νέα έκδοση το βιβλίο της Διδώς Σωτηρίου Ηλέκτρα, που αναφέρεται στη ζωή, στην πολιτική-αντιστασιακή δράση και στο τραγικό τέλος της ηρωικής Ηλέκτρας Αποστόλου, με την οποία η Διδώ Σωτηρίου ήταν στενή φίλη και συναγωνίστρια στο ΕΑΜ. Η συγγραφέας αφηγείται την πορεία της ηρωίδας από την παρανομία στις συλλήψεις, στις φυλακές, στα βασανιστήρια και, τέλος, στον μαρτυρικό της θάνατο και καταθέτει μια πολύτιμη μυθιστορηματική μαρτυρία για μια αξέχαστη μορφή της Αντίστασης. Η Ηλέκτρα Αποστόλου με την αυταπάρνηση και την αυτοθυσία της αποτελεί ένα διαχρονικό και εμβληματικό σύμβολο έμπνευσης για τις νεότερες γενιές και για τους σημερινούς αγώνες.

Το πρωί της 26ης Ιουλίου 1944 το πτώμα μιας άγνωστης γυναίκας μεταφέρεται στο νεκροτομείο. Σύμφωνα με το συνοδευτικό έγγραφο, ήταν ένα από τα πολλά θύματα του «σφαγείου» που λειτουργούσε επί Κατοχής στο επιταγμένο ξενοδοχείο «Κρυστάλ». Η ιατροδικαστική έκθεση πιστοποίησε ότι το σώμα της γυναίκας έφερε εγκαύματα και είχε υποστεί φριχτές παραμορφώσεις και κακώσεις από χτυπήματα με διάφορα όργανα. Η δολοφονημένη γυναίκα είχε συλληφθεί το πρωί της προηγούμενης ημέρας στη διασταύρωση των οδών Ιθάκης και Γ΄ Σεπτεμβρίου από γκεσταπίτες.
Η Αντίσταση είχε χάσει ένα από τα πιο ευγενικά και μαχητικά στελέχη της.

Γεννημένη το 1912, η Ηλέκτρα Αποστόλου οργανώθηκε σε νεαρή ηλικία πρώτα στην ΟΚΝΕ και αργότερα στο ΚΚΕ. Το 1934 με την ελληνική αντιπροσωπεία συμμετείχε στο Αντιπολεμικό και Αντιφασιστικό Συνέδριο Γυναικών που έγινε στο Παρίσι και το 1935 πήρε μέρος στο 6ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς Νέων (ΚΔΝ). Στη διάρκεια της δικτατορίας Μεταξά συνελήφθη και κρατήθηκε δύο χρόνια στις γυναικείες φυλακές Αβέρωφ, όπου βασανίστηκε. Όταν αποφυλακίστηκε, πέρασε στην παρανομία και συνέχισε την επαναστατική της δράση ως γραμματέας του Γραφείου της ΟΚΝΕ Μακεδονίας-Θράκης. Το 1939 συνελήφθη εκ νέου και εξορίστηκε στην Ανάφη. Λίγο πριν από τη μεταγωγή της στο νησί, γέννησε σε επικίνδυνες συνθήκες την κόρη της Αγνή. Η έναρξη της Κατοχής τη βρήκε στην εξορία. Τον Σεπτέμβρη του 1942, ενώ βρισκόταν στο Τμήμα Μεταγωγών Αθηνών, παρέδωσε σε φιλική οικογένεια την τρίχρονη κόρη της κι έπειτα κατόρθωσε να αποδράσει. Πέρασε πάλι στην παρανομία και εντάχθηκε στην εθνικοαπελευθερωτική, φεμινιστική οργάνωση Λεύτερη Νέα. Η Ηλέκτρα Αποστόλου θεωρούσε ότι η συμμετοχή στους πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες είναι απαραίτητη για να πραγματωθεί η γυναικεία χειραφέτηση. Συμμετείχε στο Κεντρικό Συμβούλιο της ΕΠΟΝ και ανέλαβε επικεφαλής της προπαγάνδας και της διαφώτισης της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας (ΚΟΑ) του ΚΚΕ. Ήταν υπεύθυνη για την ομάδα που συνέτασσε και διακινούσε το έντυπο προπαγανδιστικό υλικό στις συνοικίες της Αθήνας.

H Διδώ Σωτηρίου (1909-2004), το γένος Παππά, γεννήθηκε στο Aϊδίνι της Mικράς Ασίας το 1909. Με τη Μικρασιατική καταστροφή το 1922, κατέφυγε με την οικογένειά της στην Αθήνα. Αφού ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές σπουδές της, σπούδασε γαλλική φιλολογία στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών και στο Παρίσι. Το 1933 παντρεύτηκε τον φωτισμένο εκπαιδευτικό Πλάτωνα Σωτηρίου.
Από τις αρχές της δεκαετίας του ’30 εντάχθηκε στις γραμμές του Αριστερού κινήματος του οποίου υπήρξε δραστήριο μέλος. Στην Κατοχή, έλαβε ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση και, στα μετεμφυλιακά χρόνια, βρέθηκε στη δίνη των γεγονότων όταν η αδελφή της, Έλλη Παππά, σύντροφος του Νίκου Mπελογιάννη, συνελήφθη και καταδικάστηκε σε θάνατο στην ιστορική δίκη του 1951. Δεν έφτασε στο εκτελεστικό απόσπασμα, γιατί η κυβέρνηση Πλαστήρα δε θέλησε να εκτελέσει μητέρα βρέφους και τελικά απελευθερώθηκε το 1963.
H Δ.Σ. δόθηκε με πάθος στη δημοσιογραφία, όπου διακρίθηκε με τη σειρά καθημερινών άρθρων για τη διεθνή επικαιρότητα, τις ζωντανές ανταποκρίσεις και τα ρεπορτάζ. Συνεργάστηκε αποκλειστικά με έντυπα της Αριστεράς – με τον Ριζοσπάστη έως το 1947 και την Κομμουνιστική Επιθεώρηση, και από το 1953 με την Αυγή και το περιοδικό Οι δρόμοι της ειρήνης.
Με τη λογοτεχνία ασχολήθηκε κατ’ αρχάς σποραδικά. Το πρώτο της μυθιστόρημα, Οι νεκροί περιμένουν, κυκλοφόρησε το 1959, για να ακολουθήσουν τα Ματωμένα Χώματα (1962), η Εντολή (1976) και το Kατεδαφιζόμεθα (1982). Έχει γράψει επίσης θεατρικά μονόπρακτα, μελέτες και βιβλία για εφήβους, καθώς και ιστορικά δοκίμια. H Μικρασιατική καταστροφή και η στρατηγική του ιμπεριαλισμού στην Ανατολική Μεσόγειο (1975) και Τα πρώτα βήματα του Ψυχρού Πολέμου (2009). Το 2004 εκδόθηκε σειρά διηγημάτων της με τον τίτλο Τυχαίο Συναπάντημα και άλλες ιστορίες και το 2011 το μυθιστόρημά της Τα παιδιά του Σπάρτακου. Έχει βραβευθεί με το βραβείο Iπεκτσί (1985), το Κρατικό Ειδικό Βραβείο Λογοτεχνίας (1989), το Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο της προσφοράς της (1990) και τον Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος (1995).
Έφυγε από τη ζωή το 2004.

Τα έργα της κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Κέδρος.

Ο Γιάννης Αντωνιάδης γράφει κριτική για το βιβλίο.