36ο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας: Ρεπορτάζ

Η απεσταλμένη του www.culturenow.gr στο 36ο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας, Ελένη Φιλίππου, γράφει για την 3η ημέρα Διεθνούς και Εθνικού Διαγωνιστικού στο Φεστιβάλ.

Κείμενο: Ελένη Φιλίππου

Τετάρτη 18 Σεπτεμβρίου, ή μετρώντας φεστιβαλικά, 3η ημέρα προβολών διεθνών και εθνικών ταινιών μικρού μήκους. Σε σχέση με την χθεσινή ημέρα, ο αριθμός των ελληνικών ταινιών αυξήθηκε, διπλασιάστηκε και στο καθιερωμένο πρόγραμμα προβολής των 22:00 – 00:00 το κοινό είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει το έργο δέκα νέων δημιουργών και να μπει στον ρυθμό του Εθνικού Διαγωνιστικού κάνοντας τις δικές του προβλέψεις και κριτικές για τα έργα που παρακολούθησε. Η σκοτεινή αίθουσα ήταν κατάμεστη από κόσμο, γεγονός που επισήμανε και ο Αντώνης Παπαδόπουλος, ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ σχολιάζοντας με ιδιαίτερη ικανοποίηση, «βλέπω την αίθουσα γεμάτη από κόσμο που αγαπάει τον κινηματογράφο και αυτό με γεμίζει χαρά».

Από τις δέκα ταινίες, αξιόλογες στην πλειοψηφία τους, εμείς ξεχωρίσαμε τις αγαπημένες μας και σας τις παρουσιάζουμε. “Up or Down”, του Γιώργου Κουκουμά. Τρεις άνθρωποι εγκλωβίζονται μέσα σε ένα ασανσέρ και ο σκηνοθέτης σπεύδει να θρυμματίσει τόσο την χρονική όσο και την αφηγηματική δομή, βάζοντας τον θεατή και τους ήρωές του σε ένα μεταφυσικό επίπεδο εξερεύνησης για την βεβαιότητα και το αναπάντεχο των πραγμάτων και την ουσία της ζωής. Το σκληρό “PIETA”, του Αλέξανδρου Τσαντίλα, ο οποίος «πιάνει» με την κάμερά του έναν άγνωστο, νεαρό άνδρα που παλεύει, χωρίς αποτέλεσμα, να μείνει όρθιος. Η κάμερα τον επεξεργάζεται λεπτομερώς, έρχεται δε τόσο κοντά του, ώστε η εικόνα να «σπάσει» και να ακουστεί τοιουτοτρόπως ηχηρότατα η κραυγή αυτού του ανθρώπου. Μια εξαιρετική σπουδή πάνω στην σωματική υποκειμενικότητα και τον χώρο: η σχέση του σώματος με την πόλη, με όρους μετάγγισης. Με την ίδια φιλοσοφική διάθεση εμφανίζεται και το ‘Δεν Είμαι Τώρα Εδώ’, των Ζήση Κοκκινίδη και Ίωνα Παπασπύρου. Το δημιουργικό ντουέτο βουτάει στα νερά και προσπαθεί να μην ξεχάσει, ως ψάρι, ότι βρίσκεται στο νερό. Η διαμεσολαβημένη πραγματικότητα, μια οικεία πλέον πραγματικότητα, τόσο για το ίδιο το μέσο, όσο και για τον homo mediator ξεδιπλώνεται μέσα από την ιστορία του Joe, ο οποίος ξεκίνησε να βιντεοσκοπεί την καθημερινότητά του μέχρι το τέλος της ζωής του. Μας άρεσε επίσης το ‘Counting Happiness’, της Βενετίας Ευριπιώτου, για την εξαιρετική φωτογραφία και τα γεμάτα χρώμα πλάνα της καθώς και για την αισιόδοξη ματιά της για την ζωή ενός πεντάχρονου ινδού που ζει μόνο του στους δρόμους του Δελχί. Το χειριστικότατο ‘Fuck Freud’, του Αδάμ Καρυπίδη επίσης έκανε αίσθηση, τόσο για την πυκνότητα των νοημάτων που κρύβονταν μέσα στους διαλόγους των ηθοποιών, όσο και για την μη-στερεοτυπική σκιαγράφηση του ομοφυλόφιλου ζευγαριού. Ο Καρυπίδης κατάφερε να στήσει σε σωστή απόσταση την κάμερά του και να φωτίσει λαμπρά την ανθρώπινη αδυναμία και ανασφάλεια. Τέλος, το ‘Man in a Box’, του Ηλία Παπασταματίου μας εξέπληξε ευχάριστα με το δεξιοτεχνικό του animation (το πρώτο ελληνικό μέχρι σήμερα στο Εθνικό Διαγωνιστικό) και την ευαισθησία που έβγαζε η πήλινη ημιτελής ανθρώπινη μορφή που πάλευε να βγει έξω από το κουτί της.

Οι σκηνοθέτες μιλούν για τις ταινίες τους

Σήμερα, στο ‘Αίθριο’ των γραφείων του φεστιβάλ, συναντήσαμε τους σκηνοθέτες, οι ταινίες των οποίων προβλήθηκαν το βράδυ της Τετάρτης. Μας συστήθηκαν, μας μίλησαν για τις ταινίες τους, απάντησαν στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων και σας μεταφέρουμε τα highlights των συνεντεύξεων.

‘PIETA’/ Αλέξανδρος Τσαντίλας

«Ένας νέος άνδρας πέφτει στο έδαφος. Λύνονται τα μέλη. Ό,τι τον κρατούσε όρθιο εσωτερικά γίνεται μια κραυγή». Η ταινία, σύμφωνα με τον δημιουργό της, εστιάζει καταρχήν στην εσωτερική κατάρρευση ενός ανθρώπου, στην κραυγή που εκείνος ο άνθρωπος βγάζει με δύναμη από μέσα του, λίγο πριν καταρρεύσει ολοκληρωτικά: «Οι άνθρωποι καταρρέουν από μέσα τους και η κοινωνία έπειτα τους φροντίζει ή και τους εξαφανίζει. Η μόνη λύτρωση είναι η αγάπη και η τρυφερότητα. Και τα ζητούμενο για μένα είναι ακριβώς αυτή η κάθαρση. […] Το γεγονός ότι η κάμερα μένει κολλημένη μέχρι το επόμενο πρωί στο ίδιο σημείο που βρισκόταν να κείτεται ο άνθρωπος, δείχνει ακριβώς ότι όλοι μας συνεχίζουμε να ζούμε την καθημερινότητά μας, αλλά τα σημάδια υπάρχουν ακόμη, ως μνήμη. […] Ενώ παρακολουθούμε τα όσα συμβαίνουν από ψηλά, παρόλα αυτά δεν υπάρχει απόσταση, όλα είναι ένα. […] Στην εποχή της κρίσης, είναι ευκαιρία με τα λιγοστά χρήματα που διαθέτουμε να κάνουμε σινεμά επί της ουσίας.

‘Counting Happiness’ / Βενετία Ευριπιώτου

«Ο Χασάν είναι ένα αγοράκι πέντε χρονών που ζει μόνο του στους δρόμους του Δελχί, πουλώντας κουρδιστά κοτοπουλάκια. Ο μικρός Ινδός είναι η προσωποποίηση της χαράς της ζωής και της αποφασιστικότητας. Οι περιπέτειες τον οδηγούν στο μυστικό που πρώτος διατύπωσε ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Αριστοτέλης: «Η ευτυχία εξαρτάται από εμάς».

Η σκηνοθέτης έζησε 2 χρόνια στην Ινδία, και ενώ βρισκόταν ήδη στο post-production μιας ταινίας για το πώς ορίζεται η επιθυμία στους δυτικούς και πώς στους ανατολικούς, τα βιώματά της από την διαμονή της εκεί την οδήγησαν στο να γυρίσει το ‘Counting Happiness’. «Είναι τόσο διαφορετική η νοοτροπία των Ινδών σε σχέση με το τι σημαίνει ευτυχία, που δεν γινόταν να μην το μεταφέρω αυτό με κάποιο τρόπο. Αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν κυριολεκτικά τίποτα και όμως έχουν όχι μόνο την ανάγκη, αλλά και την πεποίθηση, την σιγουριά ότι τα πράγματα θα γίνουν καλύτερα. Και αυτό είναι σημαντικό, καθώς δεν υπάρχει ουδεμία πιθανότητα να αλλάξει κάτι. […] Ακόμη και στην κρίση, η ζωή είναι ένα παιχνίδι έστω και στις πιο αντίξοες συνθήκες και αυτό είναι που το κάνει διασκεδαστικό. […] Είμαι πολύ ικανοποιημένη με το αποτέλεσμα, καθώς η ταινία έχει προβληθεί σε 40 φεστιβάλ και έχει κερδίσει μέχρι στιγμής 9 βραβεία».

‘8’ / Χαρά Δέλα

«Βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα, πραγματεύεται την ιστορία της Μελίνας, μίας νεαρής σκηνοθέτιδας, η οποία έχασε την δίδυμη αδερφή της, σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα, όταν παρασύρθηκε από ένα τύπο που βρισκόταν υπό την επήρεια ουσιών. Καλούμενη να σκηνοθετήσει μια ταινία με θέμα τις ουσίες, έρχεται αντιμέτωπη με την ειρωνεία της ζωής…».

«Για να κάνεις μια αρχή, πρέπει πρώτα να βάλεις ένα τέλος. Αυτό είναι το πιο σημαντικό, και αισιόδοξο μήνυμα που ήθελα να περάσω με την ταινία μου. […] Είναι ενδιαφέρον να προσέξουμε το γεγονός ότι όταν είμαστε θύματα δεν είμαστε διατεθειμένοι, ή δεν μπορούμε να δώσουμε σε κάποιον δικαιολογητικά. Όταν όμως γινόμαστε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θύτες, τότε καταλαβαίνουμε το πόσο σημαντικό είναι να μας ακούσουν και να μας δώσουν ελαφρυντικά. Είναι πολύ εύκολο όταν είσαι θύμα να προσάπτεις κατηγορίες, και όταν μπεις στην θέση του θύτη να αποζητάς να σε ακούσουν. […] Το σινεμά για μένα είναι ψυχανάλυση, γιατί εκφράζομαι μέσα από αυτό. Και κάνουμε ακριβώς σινεμά όταν έχουμε και θέλουμε να πούμε κάτι μέσα από αυτό».

‘Άνευ’ / Ιουλιέτα Καλαντζή

«Χώρος και χρόνος δεν έχουν σημασία. Ένα καφέ, ξενοδοχείο, κουρείο, οίκος ανοχής άρρηκτα συνδέονται με ένα χαρτονόμισμα. Στη θέα του μιζέρια και λύπη αντικαθιστώνται με ενδιαφέρον, χαρά. Τα μάτια ενός παιδιού δεν το αντέχουν. Όλα φαντάζουν άγνωστα. Σε ένα κόσμο με παρελθόν, παρόν και μέλλον ένα παιδί αναζητά αγάπη».

«Είτε είσαι στην δεκαετία του ’60, του τώρα ή στο 2050, δεν έχει σημασία τι χαρτονόμισμα υπάρχει, αλλά ότι κυριαρχεί η έννοια του χρήματος, το κυνήγι για αυτό, ενώ η ουσία είναι η αγάπη. Βλέπεις στην ταινία ότι το ίδιο χαρτονόμισμα περνάει από τόσα χέρια για να καλύψουν χρέη που οφείλει ο καθένας τους και αρχίζεις να αναρωτιέσαι αν υπάρχει τελικά το χαρτονόμισμα ή όχι. Δεν είναι λοιπόν το χαρτονόμισμα, αλλά η έννοια του χρήματος. Και σε όλο αυτό το σύστημα το μικρό κορίτσι δυσκολεύεται να καταλάβει το τι γίνεται. Της λείπει η αγάπη, μιας και οι γονείς της ασχολούνται ακριβώς με το χρήμα. Για αυτό και όταν βγαίνει έξω, μετατρέπει τους ανθρώπους σε καρτούν, για να τους φέρει στον δικό της κόσμο και για αυτό και τους λέει “εύχομαι να αγαπηθείτε τρελά”, γιατί αυτό λείπει από εκείνη. […] Επέλεξα να μην βάλω ήχο, γιατί θέλω με αυτόν τον τρόπο να δείξω ότι έχουμε ξεχάσει όχι μόνο να μιλάμε ουσιαστικά, αλλά και το κυριότερο, να ακούμε. Οι λέξεις δεν έχουν πια βαρύτητα, λέμε ‘σ’αγαπώ’ και ουσιαστικά δεν λέει τίποτα ως λέξη πια.

‘Δείπνο’ / Δημήτρης Αργυρίου

«Ένα ζευγάρι που φαινομενικά τα έχει όλα, δειπνεί σε ένα εστιατόριο πολυτελείας. Κατά την διάρκεια του δείπνου, ο άντρας ανακοινώνει στην γυναίκα του πως θέλει κάποιες αλλαγές στη ζωή του… μήπως είναι αργά για αλλαγές όμως;».

«Το πρόβλημα που δείχνει το ζευγάρι να έχει, δεν είναι αποτέλεσμα της κρίσης που ζούμε σήμερα. Ούτως άλλως, δείχνει η ταινία ότι είναι ευκατάστατοι οικονομικά. Το θέμα είναι ότι η κρίση που περνάνε είναι αποτέλεσμα της μη-επικοινωνίας τους. Για παράδειγμα, ο σύζυγος παραγγέλνει και για λογαριασμό της γυναίκας του, χωρίς να τον ενδιαφέρει αν αυτό πραγματικά ήθελε εκείνη. Ή σε άλλη περίπτωση, όταν της λέει “σε συγχωρώ”, δεν σκέφτεται εάν αυτή θέλει να την συγχωρήσει. Όπως ο ίδιος της ανακοινώνει ότι θέλει να αλλάξει κάποια πράγματα στη ζωή του, χωρίς όμως αυτό να περιλαμβάνει και τον ίδιο. Ο ίδιος δεν αλλάζει. Και αυτό είναι το μήνυμα που ήθελα να μεταφέρω, ότι ας αλλάξουμε πρώτα εμείς οι ίδιοι και έπειτα ας ζητήσουμε να αλλάξει ο απέναντί μας. […] Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος που η πρεμιέρα της ταινίας γίνεται εδώ, στη Δράμα, καθώς η ραχοκοκαλιά του σεναρίου γράφτηκε εδώ, όταν ήμουν στο στρατό. […] Μου αρέσει να κάνω πιο αφαιρετικά πράγματα, για αυτό π.χ. η μουσική είναι περιορισμένη αυστηρά στην αρχή, καθώς ήθελα να ρίξω όλο το βάρος στους διαλόγους των δύο πρωταγωνιστών. […] Λόγω έλλειψης χρημάτων, το γύρισμα διήρκησε μια μέρα, ενώ μου πήρε 6 μήνες να το προετοιμάσω. Η χημεία μεταξύ των δύο ηθοποιών (Γιάννης Στάνκογλου, Θεοδώρα Τζήμου) ήταν πολύ καλή, οπότε ξεκινήσαμε αμέσως το γύρισμα. […] Το τέλος είναι επίτηδες ανοιχτό, ώστε να βγάλει ο καθένας τα δικά του συμπεράσματα. Δεν ήθελα να κατευθύνω τον θεατή, στο τι να σκεφτεί και τι όχι».

‘Man in a Box’ / Ηλίας Παπασταματίου

«Μια φιγούρα αναδύεται από ένα κομμάτι από πηλό, αλλά είναι αδύνατο να ελευθερωθεί. Προσπαθεί απεγνωσμένα να βρει τρόπο να αποκοπεί από αυτό το κομμάτι πηλού την περιορίζει. Η ελευθερία είναι κοντά…».

«Η όλη ιδέα ξεκίνησε με αφορμή μια κινεζική ρήση που διάβασα σε ένα βιβλίο, που έλεγε, “το τρένο είναι ελεύθερο μόνο πάνω στις ράγες”, με την έννοια ότι υπάρχει η ανάγκη πλήρωσης του ατόμου, αλλά αυτή πρέπει να υπακούει μέσα σε ένα πλαίσιο. […] Επειδή δεν είχα προηγούμενη εμπειρία στο animation δυσκολεύτηκα στο να βρω τι υλικό και τι εργαλεία έπρεπε να χρησιμοποιήσω. Μετά από διάβασμα, δοκιμές και πολύ δουλειά βγήκε το αποτέλεσμα αυτό. […] Η φιγούρα δείχνει τον άνθρωπο και τον αγώνα του προς ένα συνεχή επαναπροσδιορισμό, αλλά για να εξελιχθείς πρέπει όλη αυτή η προσπάθεια να γίνεται εντός ενός πλαισίου».

(Οι σκηνοθέτες που δεν αναφέρονται στο κομμάτι των συνεντεύξεων, δεν παρουσιάστηκαν στην εκδήλωση παρουσίασης)