Το 3ο Φεστιβάλ Μετάφρασης διοργανώνει το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού με τη συμμετοχή της Ελληνικής Εταιρείας Μεταφρασεολογίας, της Πανελλήνιας Ένωσης Μεταφραστών, της Πανελλήνιας Ένωσης Επαγγελματιών Μεταφραστών Πτυχιούχων Ιονίου Πανεπιστημίου, του Διατμηματικoύ Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών Διερμηνείας και Μετάφρασης και του Τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Επιχειρώντας την ανάδειξη της σημασίας των μεταφραστών και την αναγνώριση του ρόλου τους στην προώθηση της λογοτεχνίας, το 3ο Φεστιβάλ Μετάφρασης είναι αφιερωμένο στους ανθρώπους αυτούς που διευκολύνουν την επικοινωνία μεταξύ των πολιτισμών. Μέσα από ποικίλες εκδηλώσεις που αφορούν τόσο την «εισαγωγή» της ξένης λογοτεχνίας στην Ελλάδα όσο και την «εξαγωγή» της ελληνικής λογοτεχνίας σε όλο τον κόσμο, και με τη συμμετοχή εκδοτών, συγγραφέων, επιμελητών και φυσικά, πολλών μεταφραστών, το φεστιβάλ αυτό εστιάζει στα διαφορετικά είδη λογοτεχνικής μετάφρασης, συνομιλώντας με τις βασικές θεματικές της έκθεσης.
Πρόγραμμα 3ου Φεστιβάλ Μετάφρασης
Παρασκευή 4/5, Αίθουσα Βαβέλ, Περίπτερο 15
14:00-15:00
«Ο ρόλος του μεταφραστή στη γνωριμία με μία λογοτεχνία προερχόμενη από μια “μικρή” γλώσσα»
Τρεις μεταφραστές που μεταφράζουν από και προς τα ελληνικά, συζητούν για τον ρόλο του μεταφραστή ως προασπιστή της ξένης λογοτεχνίας, ειδικά όταν πρόκειται για μικρές και λιγότερο διαδεδομένες γλώσσες.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ομιλητές: Γιάννα Μπούκοβα, ποιήτρια, μεταφράστρια, Βασίλης Παπαγεωργίου, συγγραφέας, μεταφραστής, Σωτήρης Σουλιώτης, μεταφραστής. Συντονισμός: Βασίλης Παπαγεωργίου.
15:00-16:00:
«Διακριτικές παρουσίες, ουσιαστικές παρεμβάσεις: μεταφραστής και επιμελητής απέναντι στον συγγραφέα και το έργο του»
Μια συζήτηση για τη δουλειά του μεταφραστή και του επιμελητή και τη μεταξύ τους συνεργασία, εφόσον υπάρχει, τις συνθήκες εργασίας στην Ελλάδα, αλλά και τις πρακτικές στο εξωτερικό.
Ομιλητές/συντονισμός: Βενετία Καίσαρη, επιμελήτρια, Μιχάλης Λαλιώτης, μεταφραστής.
Συντονισμός: Δήμητρα Σταφυλιά, μεταφράστρια.
16:00-17:00:
Τιμητική εκδήλωση «Μετάφραση και μνήμη: Σχετικά με την Έφη Καλλιφατίδη και τον Άρη Μπερλή»
Η Αθηνά Δημητριάδου, μεταφράστρια, φίλη και συνεργάτης του Άρη Μπερλή και ο Δημήτρης Παπακώστας, επιμελητής, φίλος και συνεργάτης της Έφης Καλλιφατίδη, συζητούν με τον Γιώργο Χουλιάρα, πρόεδρο της Εταιρείας Συγγραφέων, για τους δύο σπουδαίους μεταφραστές και το έργο τους.
Σάββατο 5/5, Αίθουσα Βαβέλ, Περίπτερο 15
10:00-11:00:
«Μεταφρασεολογία: η μεταφραστική πράξη ερμηνεύεται»
Τι μπορεί να προσφέρει η έρευνα της μεταφραστικής πρακτικής στον αναγνώστη ειδικά σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, όπου περίπου το 50% των λογοτεχνικών τίτλων που εκδίδονται ετησίως είναι μεταφράσεις; Η Ελληνική Εταιρεία Μεταφρασεολογίας απαντά στο ερώτημα και παρουσιάζει έρευνες της μεταφραστικής πρακτικής στην Ελλάδα αλλά και τον τρόπο που η ελληνική λογοτεχνία μεταφράζεται στο εξωτερικό.
Ομιλητές/συντονισμός: Ανθή Βηδενμάϊερ, επ. καθηγήτρια Θεωρίας και Πρακτικής της Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΑΠΘ, Ελπίδα Λουπάκη, επ. καθηγήτρια Περιγραφικής Μεταφρασεολογίας ΑΠΘ, Μαβίνα Πανταζάρα, επ. καθηγήτρια Μεταφραστικής Πράξης και Νέων Τεχνολογιών ΕΚΠΑ, Μαρία Τσίγκου, επ. καθηγήτρια Γενικής Γλωσσολογίας και Μετάφρασης Ιονίου Πανεπιστημίου.
11:00-12:00:
«Πορτρέτα μεταφραστών: Φέρνοντας τους μεταφραστές στο προσκήνιο»
Ένα πρωτοπόρο για τα ελληνικά δεδομένα project που φέρνει στο επίκεντρο τους μεταφραστές και το έργο τους παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό. Πώς προέκυψε η ενασχόληση με τη μετάφραση και τι προσφέρει στους ίδιους τους μεταφραστές; Ποιες είναι οι προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν; Ποια είναι η πραγματικότητα του μεταφραστικού επαγγέλματος; Αυτά και πολλά ακόμα θέματα συζητούν οι μεταφραστές στις συνεντεύξεις που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του project, αποκαλύπτοντάς μας τον εξαιρετικά πολυσχιδή και συνήθως αφανή κόσμο της μετάφρασης.
Ομιλητές/συντονισμός: Ανθή Βηδενμάιερ, επ. καθηγήτρια Θεωρίας και Πρακτικής της Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΑΠΘ, Δέσποινα Λάμπρου, υποψήφια διδάκτορας Διδακτικής της Μετάφρασης, Φωτεινή Πατεινάρη, απόφοιτος του Τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας.
16:00-17:00:
«Η αστυνομική λογοτεχνία μέσα από το πρίσμα της μετάφρασης»
Δύο μεταφραστές, ένας γαλλόφωνης και μία αγγλόφωνης αστυνομικής λογοτεχνίας, συζητούν για την αστυνομική λογοτεχνία εξετάζοντας τις ομοιότητες αλλά και τις διαφορές ανά χώρα/γλώσσα προέλευσης και μοιράζονται λύσεις σε κοινά προβλήματα από την εμπειρία τους με την μετάφραση αυτού του δημοφιλούς λογοτεχνικού είδους.
Ομιλητές: Χίλντα Παπαδημητρίου, μεταφράστρια, συγγραφέας, Θοδωρής Τσαπακίδης, συγγραφέας, μεταφραστής. Συντονίζει ο Φίλιππος Φιλίππου, συγγραφέας.
Κυριακή 6/5, Αίθουσα Βαβέλ, Περίπτερο 15
11:00-12:00:
«Ο Μεταφραστής, ο Αναγνώστης, η Γυναίκα του και η Google: Η μετάφραση του μη λογοτεχνικού βιβλίου από γλώσσες περιορισμένης διάδοσης στην ψηφιακή εποχή»
Εδώ και 20 χρόνια σχεδόν, η Google μπήκε δυναμικά στο χώρο του βιβλίου ψηφιοποιώντας ολόκληρες συλλογές συγγραμμάτων από βιβλιοθήκες, πανεπιστήμια και κρατικά αρχεία. Όραμα της εταιρείας η ψηφιοποίηση όλων των βιβλίων του κόσμου. Παράλληλα, πρωτοστατεί στην ανάπτυξη εργαλείων μηχανικής μετάφρασης. Με αυτές τις πρωτοβουλίες της, προσφέρει πρόσβαση σε κάθε είδους έργα δωρεάν, κυρίως στην Αγγλική γλώσσα και δυνητικά σε άλλες, μικρότερης διάδοσης γλώσσες. Από την άλλη πλευρά, προκύπτουν σοβαρά ζητήματα που αφορούν την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων των δημιουργών, την ποιότητα και ιστορική ακρίβεια του ψηφιοποιημένου έργου λόγου, ενώ η εστίαση στηναγγλόφωνη βιβλιοπαραγωγή ενισχύει ακόμη περισσότερο το ιμπέριουμ της Αγγλικής. Πώς αντιμετωπίζουν αυτές τις προκλήσεις οι δημιουργοί έργων του λόγου, μεταξύ αυτών οι μεταφραστές από γλώσσες μικρής διάδοσης όπως η Ελληνική.
Ομιλητές/συντονισμός: Kevin Quirk, πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Μεταφραστών (FIT), Annette Maher Schiller, προεδρεύουσα του Περιφερειακού Τμήματος Ευρώπης της FIT, Γεώργιος Ανδρέας Ζάννος, Διευθυντής του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου. Συντονίζει ο Φώτης Φωτόπουλος, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Μεταφραστών.
12:00-13:00:
«Ξαναμεταφράζοντας ένα ήδη μεταφρασμένο λογοτεχνικό βιβλίο»
Δύο μεταφράστριες συζητούν την εμπειρία τους με τη μετάφραση κειμένων για τα οποία προϋπήρχαν μεταφράσεις – σε μία περίπτωση από τις ίδιες τις μεταφράστριες. Συζητούν για τις προσεγγίσεις τους, για τα προβλήματα που ενδεχομένως δημιουργεί η προηγούμενη μετάφραση αλλά και για τις λύσεις που ίσως παρέχει.
Ομιλητές: Αργυρώ Μαντόγλου, συγγραφέας, μεταφράστρια, Άννα Παπασταύρου, μεταφράστρια. Συντονισμός: Αυγή Δαφερέρα.
14:00-16:00:
Συζήτηση-Στρογγυλό τραπέζι «Η ελληνική λογοτεχνία στο εξωτερικό»
Μεταφραστές και εκδότες από την Αίγυπτο, τη Γαλλία, τη Βουλγαρία, την Ουκρανία και τη Σερβία συζητούν για την πρόσληψη της ελληνικής λογοτεχνίας στο εξωτερικό.
Ομιλητές: Ντεγιάν Άνιτσιτς, εκδότης, μεταφραστής, Ζντράβκα Μιχάιλοβα, ελληνίστρια, μεταφράστρια λογοτεχνίας, Αν-Λορ Μπριζάκ, εκδότρια, μεταφράστρια, Δρ. Χάλεντ Ραούφ, μεταφραστής, Αντρέι Σαβένκο, μεταφραστής, αν. καθηγητής της έδρας Γενικής Γλωσσολογίας και Κλασσικών και Νεοελληνικών σπουδών του Εθνικού Πανεπιστημίου «Ταράς Σεβτσένκο» Κιέβου, Σιμόν Ταϊεφέρ, εκδότρια, μεταφράστρια. Συντονισμός: Σαμουήλ Μπισσάρας, μεταφραστής-διερμηνέας αραβικών.
17:00-18:00:
«Οι μεταφραστές εξομολογούνται: Μεταφράζοντας από γλώσσα μεσάζοντα»
Τρεις μεταφραστές μοιράζονται την εμπειρία τους με τη μετάφραση της μετάφρασης και συζητούν τα υπέρ και τα κατά ενός τέτοιου εγχειρήματος.
Ομιλητές: Βασίλης Αμανατίδης, ποιητής-μεταφραστής, Βασίλης Κιμούλης, μεταφραστής, Άννα Παπασταύρου, μεταφράστρια. Συντονισμός: Βασίλης Κιμούλης.
Παράλληλες εκδηλώσεις
Παρασκευή 4.5, Νικόλας Γερμανός, Αίθουσα Β, 2ος όροφος, Περίπτερο 8
13:00-15:00:
«Εργαστήριο μετάφρασης κόμικς από τα Γερμανικά στα Ελληνικά»
Οι συμμετέχοντες θα έρθουν σε επαφή με την ιστορία και τις ιδιαιτερότητες των κόμικς και θα κληθούν να μεταφράσουν σε ομάδες επιλεγμένα αποσπάσματα από γερμανικά γραφιστικά μυθιστορήματα ή κόμικ στριπς στα ελληνικά
Ομιλητές /συντονισμός: Αναστάσιος Ιωαννίδης.
15:00-17:00:
Εργαστήριο «Μεταφράζοντας το Φανταστικό»
Ποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάνουν ένα κείμενο να εντάσσεται στην κατηγορία της Λογοτεχνίας του Φανταστικού και στα υποείδη της (Τρόμος, Ηρωική φαντασία, Επιστημονική φαντασία); Ποιος είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος να τα μεταχειριστούμε κατά τη μετάφραση; Πώς αναλύουμε το κείμενο-πηγή, ώστε να γνωρίζουμε επακριβώς τις συνθήκες που πρέπει να ικανοποιεί το μετάφρασμα; Τι ρόλο παίζει στη μετάφραση το προσωπικό ύφος του κάθε συγγραφέα; Παρακολουθήστε αυτό το δίωρο εργαστήριο για να μάθετε όλες τις απαντήσεις!
Ομιλητής: Βασίλης Μπαμπούρης, διευθυντής Σπουδών του Κέντρου Εκπαίδευσης Μεταφραστών meta|φραση.
17:00-19:00:
«Translation Slam/Μεταφραστικοί Διαξιφισμοί»
Μια μεταφραστική αναμέτρηση με βάση το ίδιο αγγλόφωνο κείμενο παρουσία του κοινού της 15ης ΔΕΒΘ και μια διαδραστική ξενάγηση στον τρόπο σκέψης και δράσης του μεταφραστή λογοτεχνίας.
Ομιλητές/συντονισμός: Νατάσα Κυπράκη, μεταφράστρια, Χριστίνα Παπαντώνη, μεταφράστρια.
Κυριακή 6/5, Νικόλας Γερμανός, Αίθουσα Β, Περίπτερο 8
11:00-13:00:
Εργαστήριο «Μετάφραση, λογοτεχνία και κοκτέιλς»
Μετάφραση, λογοτεχνικές αναφορές και… αλκοόλ: Οι φοιτήτριες του ΔΠΜΣ Μετάφρασης και Διερμηνείας του ΑΠΘ επιχειρούν να μεταφράσουν αποσπάσματα του βιβλίου Tequila Mockingbird: Cocktails with a Literary Twist του Tim Federle, αναζητώντας την ισορροπία ανάμεσα στη λογοτεχνία, το χιούμορ, τη μετάφραση και την παρασκευή κοκτέιλ.
Ομιλήτριες/συντονισμός: Δεληγιώργη Ευαγγελία, Δεμηρτζίδου Ιωάννα, Μελαδάκη Μαρία, Στελλά Αλέκα, Τιτομιχελάκη Γεωργία.
Παράλληλη δράση καθ’ όλη τη διάρκεια της έκθεσης
Συνεντεύξεις μεταφραστών από τους φοιτητές του τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας, ΑΠΘ στο Business Lounge του Περιπτέρου 15 (ημιώροφος).
Διαβάστε επίσης:
Αφιερωμένη στη Δημοκρατία η 15η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης
