Παντελής Βούλγαρης: Ο πολιτισμός κρύβει μέσα του το ρίσκο και την επιθυμία της συνάντησης

Ο βραβευμένος Έλληνας σκηνοθέτης Παντελής Βούλγαρης, που έχει αναλάβει την καλλιτεχνική διεύθυνση του Φεστιβάλ, μία μέρα πριν “ανάψουν” τα φώτα του νέου αυτού πολιτιστικού θεσμού, μας μίλησε για τη σχέση του με την Άνδρο, το σκεπτικό πίσω από το Φεστιβάλ, τις εκδηλώσεις που θα φιλοξενήσει το νεότευκτο θέατρο, αλλά και το όραμά του για το μέλλον.

Είναι πάντα αισιόδοξος, όπως μας είπε, και πιστεύει πως ο πολιτισμός δεν θα πάψει να υπάρχει, ακόμα και σε δύσκολες εποχές, γιατί “κρύβει μέσα του το ρίσκο και την επιθυμία της συνάντησης, της συνδιαλλαγής, της συνομιλίας”.

Συνέντευξη: Ερριέττα Μπελέκου

Culturenow. gr: Ας ξεκινήσουμε τη συζήτησή μας από τη σχέση σας με την Άνδρο, το νησί που γέννησε  τη «Μικρά Αγγλία», το μυθιστόρημα και την ταινία.

Παντελής Βούλγαρης: Για μένα σε έναν τόπο, πέρα από τις φυσικές ομορφιές του –και η Άνδρος είναι ένα από τα ξεχωριστά νησιά-, έχει μεγάλη σημασία και ο ανθρώπινος παράγοντας. Δηλαδή, εδώ και εικοσιπέντε χρόνια που αποκτήσαμε μία στέγη στην Άνδρο, ο «πλούτος» δεν είναι μόνο από τα πρωινά ή τα σούρουπα με την υπέροχη θάλασσα, τους ωραίους λόφους, τα μικρά χωριά …έχει να κάνει με τους ανθρώπους που συναντήσαμε, που έγιναν φίλοι μας, γίνανε αδέρφια μας και μας «πλουτίσανε» από τη ζωή τους, την εμπειρία τους και από τις ιστορίες τους. Έτσι λοιπόν, παρόλο που δεν είμαστε και η Ιωάννα (σσ. Καρυστιάνη) και εγώ από την Άνδρο, αισθανόμαστε πια Ανδριώτες.

Από εδώ λοιπόν ξεκίνησε η «Μικρά Αγγλία», το πρώτο μυθιστόρημα της Ιωάννας, και από εδώ ξεκίνησε και ολοκληρώθηκε και η ταινία μετά. Χωρίς τη βοήθεια των ντόπιων, το βιβλίο ίσως θα μπορούσε να γραφτεί – η δουλειά της γυναίκας μου άλλωστε είναι τελείως διαφορετική από τη δικιά μου-αλλά μία ταινία που χρειάζεται αρκετά χρήματα και βοήθεια από το τοπικό στοιχείο, δεν θα μπορούσε να γίνει. Όλο το διάστημα των γυρισμάτων άνοιξαν πολλά σπίτια, βοήθησε ο κόσμος και συμμετείχε σε σκηνές και σε μικρούς ρόλους της ταινίας. Αυτή τη γενναιοδωρία την κρατάμε σαν κληροδότημα στη ψυχή μας. Ήρθε η στιγμή τώρα, με το Φεστιβάλ που ξεκινάει αύριο, να βοηθήσω όσο μπορώ.

Cult. N.: Μάλιστα είναι η πρώτη φορά, αν δεν κάνω λάθος, που θα αναλάβετε τη θέση της καλλιτεχνικής διεύθυνσης ενός Φεστιβάλ.

Π.Β.: Η αλήθεια είναι πως δεν το έχω ξανακάνει, είμαι άνθρωπος του κινηματογράφου (γέλια)! Όπως σας είπα, το θεωρώ αυτονόητο να βοηθήσω. Και εγώ θα αποκτήσω πείρα μέσα σ’ αυτή τη διαδρομή. Ελπίζω να γεμίσει το θέατρο με κόσμο, να εισπράξουμε τις απόψεις τους και τη συγκίνησή τους.

Cult. N.: Αλήθεια, πώς προέκυψε η ιδέα γι’ αυτό το Φεστιβάλ;

Π. Β.: Η ιδέα ξεκίνησε από τον δημιουργό του θεάτρου, τον κ. Αλκιβιάδη Τάττο, που γεννήθηκε εκεί και συχνά περνάει τον χρόνο του στο νησί. Είχε ένα όνειρο εδώ και χρόνια να φτιάξει ένα θέατρο στο νησί και με πολλές δυσκολίες, γραφειοκρατικές και άλλες –μην ξεχνάμε ότι ζούμε στην Ελλάδα-, το θέατρο κατάφερε να ολοκληρωθεί μερικές μέρες πριν κάνουμε τα εγκαίνια (Παρασκευή 24 Ιουλίου). Είναι ένα πέτρινο, ανοιχτό θέατρο, όμορφα φτιαγμένο και σε πολύ ωραία θέση, με 900 θέσεις και καμαρίνια. Πραγματικά, είναι ένα «δώρο» πολιτισμού!

Cult. N.:  Το νέο αυτό αρχιτεκτονικό «κόσμημα» του νησιού, ανοίγει τις «πύλες» του αύριο για να υποδεχτεί το Φεστιβάλ. Ποιες είναι οι εκδηλώσεις που απαρτίζουν τον καλλιτεχνικό σας προγραμματισμό, αλλά και οι στόχοι σας για την πρώτη χρονιά της διοργάνωσης;

Π. Β.: Αυτή τη χρονιά δοκιμάζονται τα πάντα. Δοκιμάζεται το ίδιο το θέατρο, οι συνθήκες του, η ακουστική του και ο φωτισμός, ακόμη και το πάρκιν που θα πρέπει να συγκεντρώσει –ελπίζουμε δηλαδή- μεγάλο αριθμό επισκεπτών. Μετά, θα δοκιμαστούν τα τοπικά σχήματα που είναι δύο ερασιτεχνικοί θίασοι, η Φιλαρμονική Ορχήστρα, η χορωδία και τα  χορευτικά συγκροτήματα. Σημαντικό είναι ότι θα γίνουν και δύο μεγάλες συναυλίες, του Φίλιππου Πλιάτσικα με τον Γιάννη Μηλιώκα και της Δήμητρας Γαλάνη. Ακόμα, θα έχουμε στο πρόγραμμα, δύο βραδιές με τζαζ και την Κατερίνα Πολέμη, που είναι και από εδώ, με το συγκρότημά της. Δεν πρέπει να παραλείψω επίσης τις δύο πολύ καλές θεατρικές παραγωγές που θα παρουσιαστούν, τις Τρωάδες και τους Αχαρνής. Οι εκδηλώσεις που περιλαμβάνει το πρόγραμμα είναι πολύ σοβαρά επιλεγμένες και είναι μεγάλη μας τιμή που όλοι αυτοί οι καλλιτέχνες έρχονται στο Φεστιβάλ. Ο διεθνής του χαρακτήρας ελπίζω να αποκτηθεί από του χρόνου. Η σκέψη μας είναι να είναι ένας ανοιχτός χώρος φιλοξενίας νέων δημιουργών, λογοτεχνών, μουσικών, σκηνοθετών, από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Με το τέλος του Φεστιβάλ, στις 23 Αυγούστου, ελπίζουμε όλοι να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε για τον επόμενο χρόνο.

Cult. N.:  Σε τέτοιους χαλεπούς καιρούς, όπως οι σημερινοί, που ελάχιστοι θεσμοί κατορθώνουν να επιβιώσουν, δεν είναι αρκετά δύσκολο να υλοποιηθεί ένα τέτοιο εγχείρημα;

Π. Β.: Είναι πολύ δύσκολο, όμως ο πολιτισμός πάντα κρύβει μέσα του το ρίσκο και την επιθυμία της συνάντησης, της συνδιαλλαγής, της συνομιλίας. Αυτό δεν θα πάψει να υπάρχει σ’ αυτό τον τόπο. Ζούμε σε μία υπέροχη χώρα, με πολύ σημαντικούς δημιουργούς, όχι μόνο δικαιωμένους και παραδεδεγμένους, αλλά και νέους. Και από ό, τι παρακολουθώ, στην Άνδρο και σε όλη την Ελλάδα, ο πολιτισμός συνεχίζει να υπάρχει. Με πολύ λιγότερα χρήματα βέβαια, πολλές φορές και χωρίς χρήματα. Αυτό σίγουρα δεν μπορεί να διαρκέσει για μεγάλο διάστημα. Όλοι μας, μαζί και εγώ, θα πρέπει να σκεφτούμε με νέα δεδομένα, επιχειρηματικά, καλλιτεχνικά αλλά και σαν προτάσεις πολιτισμού. Ο πολιτισμός δεν έπαψε να υπάρχει σε πολύ δυσκολότερες εποχές. Και στην κατοχή και στη δικτατορία δεν σταμάτησαν να ακούγονται «φωνές» δημιουργικές, αν θέλετε και σαν αντίσταση σε όλα αυτά που συμβαίνουν στον πολιτικό χώρο.

Cult. N.:  Σημαντικές, δημιουργικές φωνές (κυριολεκτικά και μεταφορικά) των τελευταίων σαράντα ετών, θυμηθήκαμε τη χειμερινή σαιζόν που μας πέρασε στην πρωτότυπη μουσικοθεατρική παράσταση «Εννέα Και Πέντε» («9:05»), στην οποία υπογράψατε τη σκηνοθεσία. Ποιο είναι το στίγμα που σας άφησε αυτή η δουλειά;

Π. Β.: Πολλά χρόνια πριν από αυτή τη συνεργασία, είχα ξανακάνει ένα τέτοιο εγχείρημα, πρώτα με τον Γιώργο Νταλάρα και την Γλυκερία και αργότερα με τον Μανώλη Μητσιά, που είμαστε και πολύ φίλοι. Περνάω καλά σ’ αυτές τις συνεργασίες, δεν έχουν καμία σχέση με την κινηματογραφική μου δουλειά. Βέβαια, μέσα στη ροή του προγράμματος υπάρχουν στοιχεία που τα γνωρίζω από τον κινηματογράφο και δεν μιλάω μόνο για τις προβολές που χρησιμοποιώ. Πέρασα υπέροχα πέρυσι και με τα τραγούδια και με τους ανθρώπους που συνεργάστηκα, που είναι εκπληκτικά παιδιά. Ελπίζω να χτυπήσει το τηλέφωνο και να έχω κι άλλες τέτοιες προτάσεις (γέλια)! Αρκεί να μπορώ.

Cult. N.:  Φέτος, κλείσατε 50 χρόνια δημιουργίας και προσφοράς στο κινηματογραφικό γίγνεσθαι της χώρας μας. Έχετε κάποια επόμενα σχέδια που θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας; Υπάρχει κάποια ταινία στα «σκαριά» ή σαν ιδέα στο μυαλό σας;

Π. Β.: Δυστυχώς είναι πολύ νωρίς ακόμα. Βρίσκομαι σε μία εποχή που δοκιμάζω τις αντοχές μου, τις ιδέες μου και ελπίζω σύντομα να είναι πιο ξεκάθαρες, ώστε να τις επικοινωνήσω…

Cult. N.:  Παρά τις δύσκολες συνθήκες στις οποίες ζούμε και την βαθύτατη κρίση σε όλους τους τομείς, είστε αισιόδοξος για το μέλλον;

Π. Β.: Πάντα είμαι αισιόδοξος! Ελπίζω ότι όλοι όσοι έχουν δημιουργικό πνεύμα, όχι μόνο στο καλλιτεχνικό χώρο, αλλά και στον επιχειρηματικό, στο χώρο της αγροτικής παραγωγής, της φιλοξενίας, του τουρισμού, ειδικά οι νέοι άνθρωποι, να βρουν ένα στήριγμα, μία βάση να πατήσουν. Μου κοστίζει ότι έχουν φύγει τόσες χιλιάδες νέοι επιστήμονες στο εξωτερικό και εύχομαι κάποια στιγμή να επιστρέψουν πίσω. Το τεράστιο κεφάλαιο της Ελλάδας, το έχω ξαναπεί, είναι οι άνθρωποί της. Αρκεί να υπάρξει ένα πολιτικό περιβάλλον συνεπές, προοδευτικό και αποτελεσματικό και ο τόπος θα λάμψει!

Cult. N.:  Ολοκληρώνοντας τη κουβέντα μας με το φεστιβάλ, ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να περάσετε μέσα από αυτή την σημαντική, καλλιτεχνική προσπάθεια;

Π. Β.: Το μήνυμά μου είναι, όπως είπα και στα εγκαίνια πριν λίγες μέρες, ότι το θέατρο πια υπάρχει, θα συνεχίζει να υπάρχει και σε λίγα χρόνια ο περιβάλλων χώρος που έχει “φυτευτεί” θα είναι πραγματικά ένας τόπος φιλοξενίας καλλιτεχνών. Αυτό που θα πρέπει να συμβεί και να μην σταματήσει ποτέ, είναι να υποστηρίζεται από τη Δημοτική Αρχή και από τους ντόπιους.

Cult. N.:  Σας ευχαριστώ πολύ!

Π. Β.: Κι εγώ σας ευχαριστώ, να είστε καλά!

Το 1o Διεθνές Φεστιβάλ Άνδρου, με καλλιτεχνικό διευθυντή τον Παντελή Βούλγαρη, “ανοίγει” την αυλαία του, το Σάββατο 1η Αυγούστου και θα διαρκέσει μέχρι 30 Αυγούστου 2015. Περισσότερες πληροφορίες.