Ο Γιάννης και ο Γιώργος Μεγαλακάκης είναι δύο χορευτές από τα Χανιά, που ταξιδεύουν την κρητική παράδοση ανά την Ελλάδα και την Ευρώπη, μέσα από την τέχνη τους. Έχουν παρουσιάσει δουλειές τους σε εκατοντάδες φεστιβάλ και διοργανώσεις, ενώ μεγάλη στιγμή αποτελεί και η συμμετοχή τους στην τελετή λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004.
Αυτό το διάστημα παρουσιάζουν στο Παλλάς μία μουσικοχορευτική παράσταση όπου ο παραδοσιακός χορός παντρεύεται με τον σύγχρονο, με θέματα παρμένα από τον μύθο του μινωικού Λαβυρίνθου. Στην συνέντευξη που ακολουθεί ο Γιάννης Μεγαλακάκης μιλά με μεγάλη αγάπη για την πατρίδα του, την Κρήτη και τα όσα τους εμπνέουν, ενώ τονίζει ιδιαίτερα τη σημασία της τέχνης και της δημιουργίας σήμερα.
Συνέντευξη: Αναστασία Ρίζου
Cul. N.: Λαβύρινθος – Από το σκοτάδι στο φως», ονομάζεται η μεγαλόπνοη παράσταση που ανεβαίνει στη σκηνή του Παλλάς σε λίγες μέρες. Περιγράψτε μας τι ακριβώς θα έχουμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Γ. Μ.: Στην παράσταση για πρώτη φορά συμπράττουν και συναντιούνται επί σκηνής ο κρητικός χορός και ο σύγχρονος χορός. Με αφορμή τον κρητικό χορό τον οποίο προσεγγίζουμε και παρουσιάζουμε ως μνημείο παγκόσμιου πολιτισμού, θέλουμε να μιλήσουμε μέσα από την παράσταση για τον άνθρωπο και τις διαχρονικές αξίες του.
Γι’ αυτό επιλέξαμε ως τίτλο τον : «ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΣ» από το σκοτάδι στο φώς.
Εν συντομία, στην παράσταση βλέπουμε την εξέλιξη του κρητικού χορού μέσα στους αιώνες και παράλληλα τονίζουμε την σημασία του πολιτισμού και της τέχνης, ειδικά στις μέρες μας. Η τέχνη, η συνεργασία, η αλληλεγγύη, η ψυχική αρμονία, η αγάπη μπορούν να φωτίσουν τον σύγχρονο άνθρωπο και να τον βγάλουν από τα «σκοτάδια» του.
Η συγκεκριμένη παράσταση θα αφιερωθεί στην Μάχη της Κρήτης. Οι Times του Λονδίνου τόνιζαν «Η Μάχη της Κρήτης υπήρξε το συναρπαστικότερο γεγονός του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και η αποθέωση του ανθρώπινου ηρωισμού».
Cul. N.: Με ποιον τρόπο συνδυάζονται στον «Λαβύρινθο», η παραδοσιακή και η σύγχρονη χορευτική κίνηση; Και κυρίως πώς «παντρεύεται» ο μύθος με τα στοιχεία του χορού και της μουσικής;
Γ. Μ.: «Η πιο αληθινή έκφραση των ανθρώπων είναι μέσω του χορού τους και της μουσικής τους. Το σώμα δεν λέει ποτέ ψέματα.», είπε η χορογράφος Agnes de Mille.
Όταν μιλάει η ψυχή και η αλήθεια όλα μπορούν να συνδυαστούν, να βρουν κοινούς δρόμους, να συν – δημιουργήσουν ανεξάρτητα από τις καταβολές τους.
Στις πρόβες καταλάβαμε ότι όταν χορεύαμε μαζί (Κρητικοί & Σύγχρονοι χορευτές) ήταν σαν να μιλάγαμε την ίδια γλώσσα, νιώθαμε τα ίδια συναισθήματα. Πραγματικά, η σύμπραξη του κρητικού και του σύγχρονου χορού είναι για εμάς μία ευλογημένη και άκρως καλλιτεχνική στιγμή.
Όλοι οι μύθοι είναι πλασμένοι από τον άνθρωπο. Προέκυψαν από την ζωή, την ιδιοφυία του ανθρώπου και την ανάγκη να εκφράσουν διαχρονικά τα συναισθήματά του για ότι τον περιβάλει. Για ακριβώς τους ίδιους λόγους δημιουργήθηκε η χορευτική κίνηση και η μουσική. Άρα ο μύθος, ο χορός και η μουσική μπορούν να μιλήσουν και να εκφράσουν τα ίδια πράγματα ο καθένας με τον δικό του μοναδικό τρόπο.
Cul. N.: Πείτε μας δύο λόγια για τη συνεργασία με τον Παύλο Κουρτίδη. Πώς προέκυψε και ποια κατά τη γνώμη σας είναι τα πιο ενδιαφέροντα σημεία της σκηνοθετικής του σύνθεσης;
Γ. Μ.: Ο Παύλος Κουρτίδης είναι ένας εμπνευσμένος καλλιτέχνης, ένα εξαιρετικός χορευτής – χορογράφος , με μία μοναδική σκηνοθετική ματιά. Με τον Παύλο γνωριστήκαμε στο θέατρο το οποίο διευθύνει, το ΠΚ στον Νέο Κόσμο. Εκεί η Ομάδα μας παρουσίασε το 2012 και το 2014 δύο πρωτότυπες παραστάσεις κρητικών χορών. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα γίναμε αγαπημένοι φίλοι και συνεργάτες. Πριν περίπου ένα χρόνο, του προτείναμε την ιδέα μας, να συν – δημιουργήσουμε, με θέμα τον Λαβύρινθο. Θυμάμαι τον ενθουσιασμό του για την συγκεκριμένη ιδέα και τη μεγάλη θέλησή του να μάθει την ιστορία των κρητικών χορών.
Έχει πάρα πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία η σκηνοθετική σύνθεση. Κρατάει καταπληκτικά την ουσία της κάθε χορευτικής σκηνής χωρίς περιττές φλυαρίες. Σε ταξιδεύει στο συναίσθημα και στην συγκίνηση, στοιχείο που μας εκφράζει απόλυτα.
Είναι ένας πολύ συνεργάσιμος καλλιτέχνης και άνθρωπος και σέβεται στο απόλυτο την αρχέγονη ιστορία του κρητικού χορού. Η συνεργασία μας είναι άψογη και εύχομαι να χορεύουμε για πολλά χρόνια μαζί του και με τους εκπληκτικούς χορευτές της Ομάδας του.
Cul. N.: Κατά κύριο λόγο ποιες είναι οι προσωπικές σας καλλιτεχνικές επιρροές;
Γ. Μ.: Ο Πρίγκιπας των κρίνων, όπως τον βάφτισε ο Α. Έβανς όταν ανέσκαψε την Κνωσό, οι πίνακες του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου, ο Ερωτόκριτος του Βιτζέντζου Κορνάρου, οι συγκλονιστικές μαντινάδες του Ανωγειανού Αριστείδη Χαιρέτη, όπως αυτή: « Λιγότερο από μια στιγμή, μάτια να κοιταχτούνε, μπορεί να φύγει μια ζωή, να μην λησμονηθούνε», η Γραμμική Β της Κνωσού, η «Ασκητική» του Νίκου Καζαντζάκη, η ποίηση του Ομήρου, το «Άξιον εστί» του Οδυσσέα Ελύτη, το άρωμα του νυχτολούλουδου στο χωριό μας στον Αποκόρωνα Χανίων, η ματιά της γιαγιάς μας της Ελένης που στα έλεγε όλα χωρίς να μιλήσει, η μουσική του Ροδινού, του Κουτσουρέλη, του Φουσταλιέρη, του Μουντάκη, του Σκορδαλού, του Κλάδου, του Χατζιδάκη, η φωνή του Νίκου Ξυλούρη, μία ανατολή στην κάτω Ζάκρο της Σητείας, η «κατσιφάρα» (σύννεφα στην κορφή του βουνού) στα Λευκά όρη στα Χανιά… και τόσα – τόσα άλλα που μπορώ να σας γράφω μέρες…
Cul. N.: Πώς θυμάστε να ξεκινά η αγάπη για την κρητική παράδοση και πότε αποφασίσατε να ασχοληθείτε επαγγελματικά με τον χορό;
Γ. Μ.: Οι γονείς μας, φρόντισαν δεξιοτεχνικά από πολύ νωρίς να αγαπήσουμε με πάθος τον τόπο μας. Είναι ευλογία να γεννιέσαι μαζί με έναν άνθρωπο, να μεγαλώνεις μαζί, να μοιράζεσαι χαρές και λύπες. Με τον δίδυμο αδερφό μου, γεννηθήκαμε για να χορεύουμε την Κρήτη . Από τη στιγμή που μάθαμε να χορεύουμε, ο πατέρας μας δεν άφησε γλέντι να μην πάμε και να μην χορέψουμε στην Κρήτη και στην Αθήνα. Μάλιστα όποτε πηγαίναμε σε κάποιο γλέντι ζητούσε από τους μουσικούς ειδική παραγγελιά να χορεύουμε μόνο εμείς οι δύο. Στην παιδική – εφηβική ηλικία χορέψαμε σε εκατοντάδες γλέντια και βραδιές και μάλιστα πολλές φορές με «ιερά» ονόματα της κρητικής μουσικής, όπως ο Κώστας Μουντάκης, ο Θανάσης Σκορδαλός, ο Λεωνίδας Κλάδος και πολλοί άλλοι. Όσοι μας γνωρίζουν από αυτή την ηλικία μας φωνάζουν «Μεγαλακάκια» γιατί θυμούνται δύο παιδάκια να χορεύουν μόνα τους, μπροστά σε πάρα πολύ κόσμο. Όπως αντιλαμβάνεστε, αργότερα ο κρητικός χορός έγινε στάση ζωής για εμάς και αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε κάτι ουσιαστικό για την τέχνη του κρητικού χορού. Το 1998, σε ηλικία 22 ετών δημιουργήσαμε τη δική μας χορευτική ομάδα.
Cul. N.: Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια επονομαζόμενη «επιστροφή στις ρίζες». Τι σημαίνει παράδοση κατά την γνώμη σας;
Γ. Μ.: Αυτή η έκφραση «επιστροφή στις ρίζες» η οποία ακούγεται συχνά δεν μας εκφράζει καθόλου. Δεν επιστρέφεις στις ρίζες σου, γιατί πολύ απλά είναι «μέσα» σου.
Η ιστορία και ο αρχέγονος πολιτισμός μας, υπάρχει στο DNA μας.
Το ότι μαθαίνουν ελληνικούς χορούς χιλιάδες άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη, δεν σημαίνει ότι απαραίτητα αυτό και μόνο το γεγονός μας δίνει ενθαρρυντικά μηνύματα για την αρμονική συνέχεια της πολιτιστικής μας ταυτότητας. Το θέμα είναι με ποια φιλοσοφία μαθαίνουν ελληνικούς χορούς; τι πραγματικά μαθαίνουν για τον ελληνικό πολιτισμό μέσα από την επαφή τους με τον χορό; Πόσο σωστά μυούνται από τον δάσκαλο χορού και μουσικής στην ελληνική σκέψη και φιλοσοφία ; Πόσο καταφέρνουν να εκφράσουν τον προσωπικό τους χαρακτήρα μέσα από τον χορό και την μουσική;
Όσοι αναλαμβάνουν την ευθύνη της μεταλαμπάδευσης του πολιτισμού μας θα πρέπει να έχουν βαθιά γνώση, ταλέντο και όραμα.
Οτιδήποτε παραμένει στον χρόνο με την ίδια συγκινησιακή φόρτιση και καταφέρνει να εκφράζει την εκάστοτε νέα γενιά ονομάζεται παράδοση η οποία θα πρέπει να έχει τον ρόλο του εμπνευστή.
Η παράδοση έχει νόημα μόνο όταν εμπεριέχει και το παρόν. Αυτό σημαίνει για εμάς παράδοση: κάτι που έρχεται από παλιά, αλλά έχει και σήμερα τη δύναμη να σε συγκινεί. Προσεγγίζουμε την τέχνη του κρητικού χορού ως ένα ζωντανό στοιχείο, το οποίο από γενιά σε γενιά εκφράζεται με διαφορετικό τρόπο.
Υπάρχει μία μυστήρια σύνδεση με το παρελθόν, τους προγόνους μας σε κάθε γωνιά της Κρήτης, την στιγμή που τα πόδια μας χορεύουν τα βήματα, τα οποία έχει χορέψει χιλιάδες χρόνια πριν, αυτός ο λαός.
Η αγάπη, είναι ο κινητήριος μοχλός της ανανέωσης και της φρέσκιας ματιάς και άποψης, που μπορείς να δώσεις στην τέχνη του κρητικού χορού, χωρίς να αλλοιώσεις την ρίζα του.»
Cul. N.: Υπάρχουν επόμενοι στόχοι και σχέδια μετά την ολοκλήρωση της παράστασης στο Παλλάς;
Γ. Μ.: Η συγκεκριμένη παράσταση οραματιζόμαστε να περιοδεύσει στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και να γίνει σημείο αναφοράς για τον ελληνικό χορό. Κάθε χρόνο θα μπορούσε να ανανεώνει τα θέματά της και να ταξιδεύει αδιάκοπα.
Είναι πάρα πολλά αυτά τα οποία λαχταρούμε να πραγματοποιήσουμε. Να παρουσιάσουμε την τέχνη του κρητικού χορού σε όσα περισσότερα σημαντικά θέατρα και σκηνές της Ελλάδας και του εξωτερικού. Να ανεβάσουμε όσο μπορούμε την καλλιτεχνική αξία του κρητικού χορού. Η μινωική καταγωγή των κρητικών χορών μας επιτρέπει και μας ενθαρρύνει να πειραματιστούμε και να διαμορφώσουμε ένα καινούργιο είδος χορού το οποίο θα έχει πανάρχαιη ρίζα αλλά θα εκφράζει το σήμερα και θα ατενίζει το αύριο.
Cul. N.: Κλείνοντας, περιγράψτε μας τι συμβολίζει ένας «Λαβύρινθος» για εσάς.
Γ. Μ.: Ο Λαβύρινθος είναι μία πρόκληση για εμένα. Είναι ένα ταξίδι αυτογνωσίας με στόχο να ανακαλύψω την δημιουργία, το φως και την αγάπη. Κάθε φορά που εγκλωβίζομαι στον φόβο και στην ανασφάλεια της σημερινής παράξενης εποχής, ο κρητικός χορός έρχεται να μου δώσει το νήμα της Αριάδνης και μου δείχνει τον δρόμο της φωτός. Τον δρόμο που έχω να διανύσω για να εκπληρώσω τον Λόγο του γεννήθηκα. Και ο Λόγος δεν είναι άλλος, από το να μεταλαμπαδεύσω σε όσους περισσότερους ανθρώπους, την τέχνη του κρητικού χορού.
