Όρνιθες, του Αριστοφάνη στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου

Έχετε παρατηρήσει πως, όταν σβήνουν τα φώτα στην Επίδαυρο, ακούγονται τα βήματα των ηθοποιών που πλησιάζουν την ορχήστρα και, κάπου στο βάθος, ο ήχος ενός γκιώνη; Αυτή τη φορά, θα ακούσετε και έναν τσαλαπετεινό, μια αηδόνα, έναν κούκο, ένα γεράκι, μια καρδερίνα, έναν ερωδιό… γιατί έρχονται οι Όρνιθες! Αποκλειστικά στην Επίδαυρο.

Ποῦ θὰ ἤθελες νὰ ζήσεις;
Τί εἶναι αὐτὸ ποὺ θέλεις;
Τί θέλεις;

Η ομάδα των καλλιτεχνών στέλνει τα συλλυπητήριά της στο φόβο, ορμώντας με αγάπη στα λόγια ενός ποιητή που “”δεν ντρέπεται για τίποτα.

Η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση «πετάει» για πρώτη φορά στην Επίδαυρο με τα πιο κωμικά πουλιά του Αριστοφάνη, τους Όρνιθες (414 π.Χ.), στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Επιδαύρου.

Οι Όρνιθες είναι η ανάγκη του ανθρώπου να πετάξει, να δημιουργήσει ένα νέο κόσμο, να έρθει σε επαφή με την αληθινή του επιθυμία. Ο Νίκος Καραθάνος, μετά τη συγκλονιστική Γκόλφω του, επιστρέφει στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, με ένα σπουδαίο θίασο και μια παράσταση-γιορτή των αισθήσεων, ριζωμένη στην αξεπέραστη ποιητική δύναμη της καταπληκτικής αυτής κωμωδίας.

Το έργο αφηγείται την ιστορία δύο φίλων, του Πεισθέταιρου και του Ευελπίδη, που εγκαταλείπουν την πόλη τους, την Αθήνα, για να αναζητήσουν μια νέα πολιτεία «μαλακιά και παχουλή σαν πουπουλένιο στρώμα ή σαν την κοιλίτσα του μωρού». Και τη βρίσκουν στη χώρα των πουλιών, που την ονομάζουν «Νεφελοκοκκυγία». Τα πουλιά δέχονται τους δύο ξένους, τους δίνουν φτερά και όλοι μαζί ρίχνονται με ενθουσιασμό στην ανοικοδόμηση ενός τείχους στους αιθέρες, που αποκόπτει την επικοινωνία ανάμεσα στους θεούς και τους ανθρώπους. Η ευδαιμονία της νέας πολιτείας στηρίζεται σε αυτή την πρωτόγνωρη ιδέα. Φαντασία και πραγματικότητα, άνθρωποι, θεοί και ζώα μπλέκονται μοναδικά σε έναν κόσμο που έχει τη σοβαρότητα του παιχνιδιού, τη ρευστότητα του ονείρου και τη γλυκιά μελαγχολία της ζωής. Μια παράσταση που δοκιμάζει να δει τον Αριστοφάνη με καθαρό βλέμμα, με στόχο να ακουστεί και να αγαπηθεί από την αρχή ο λόγος του κορυφαίου Αττικού κωμωδού. Ένας θίασος «που θέλει να πετάξει πέφτοντας», που αναζητά, τολμά και αναμετριέται με «μια ευτυχία άπιαστη, τόσο μεγάλη που δεν μπορείς να την πεις και δεν μπορείς να την πιστέψεις».

Συντελεστές:

Μετάφραση: Γιάννης Αστερής
Σκηνοθεσία: Νίκος Καραθάνος
Διασκευή: Νίκος Καραθάνος, Γιάννης Αστερής
Σκηνικά – Κοστούμια: Έλλη Παπαγεωργακοπούλου
Μουσική: Άγγελος Τριανταφύλλου
Φωτισμοί: Σίμος Σαρκετζής
Κίνηση: Amalia Bennett
Βοηθός σκηνοθέτη: Ιωάννα Μπιτούνη
Βοηθός σκηνοθέτις: Μαρίσσα Τριανταφύλλου
Βοηθοί σκηνογράφου: Ευαγγελία Θεριανού, Μυρτώ Κοσμοπούλου, Μυρτώ Λάμπρου
Βοηθός μουσικού: Βασίλης Παναγιωτόπουλος
Βοηθός παραγωγής: Τζέλα Χριστοπούλου
Παραγωγή: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
Εκτέλεση Παραγωγής: Γιολάντα Μαρκοπούλου, Κωνσταντίνα Γεωργίου / POLYPLANITY Productions

Ο Θίασος: Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Αλίκη Αλεξανδράκη, Μαρία Διακοπαναγιώτου, Βασιλική Δρίβα, Νίκος Καραθάνος, Έμιλυ Κολιανδρή, Γιάννης Κότσιφας, Έκτορας Λιάτσος, Χρήστος Λούλης, Φωτεινή Μπαξεβάνη, Κωνσταντίνος Μπιμπής, Νατάσσα Μποφίλιου, Άγγελος Παπαδημητρίου, Φοίβος Ριμένας, Μιχάλης Σαράντης, Γιάννης Σεβδικαλής, Άρης Σερβετάλης, Άγγελος Τριανταφύλλου, Γαλήνη Χατζηπασχάλη

Παίζουν ζωντανά οι μουσικοί: Μάριος Δαπέργολας, Σοφία Ευκλείδου, Δημήτρης Κλωνής, Βασίλης Παναγιωτόπουλος, Δημήτρης Τίγκας

Περισσότερες πληροφορίες

Ο Αριστοφάνης έλαβε το δεύτερο βραβείο στα Μεγάλα Διονύσια του 414 π.Χ. με τους Όρνιθες, που θεωρείται από κορυφαίους μελετητές το καλύτερο από τα σωζόμενα έργα του. Το έργο είναι γραμμένο σε μια εποχή όπου η ειρήνη δοκιμαζόταν σκληρά (Νικίειος ειρήνη), ενώ η επιχείρηση στη Σικελία ήταν σε εξέλιξη και την πολιτική κατάσταση της Αθήνας διαχειρίζονταν ακατάλληλα πρόσωπα.

Ο Αριστοφάνης (περ. 445-385 π.Χ.) είναι ο επιφανέστερος εκπρόσωπος της αρχαίας κωμωδίας. Σώζονται ακέραια 11 έργα του: Αχαρνείς (425), Ιππείς (424), Νεφέλες (423), Σφήκες (422), Ειρήνη (421), Όρνιθες (414), Λυσιστράτη (411), Θεσμοφοριάζουσες (411), Βάτραχοι (405), Εκκλησιάζουσες (392), Πλούτος (388). Στις κωμωδίες του, η δράση εστιάζει συχνά στη φυγή ενός προσώπου από έναν τόπο γεμάτο σκοπιμότητες, φτώχεια, πόλεμο και μεγάλα λόγια προς χώρους φανταστικούς, όπου επιχειρεί να κάνει πραγματικότητά το όνειρό του.

Οι Όρνιθες είναι η πρώτη παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου 2016. Ο Νίκος Καραθάνος και η υπέροχη ομάδα του συνεργάζονται ξανά με τη Στέγη, μετά το Βυσσινόκηπο, μια παράσταση που ξάφνιασε και συζητήθηκε όσο λίγες, ανοίγοντας έναν πολύτιμο διάλογο για τη σκηνική ερμηνεία του τσεχοφικού έργου.

Σημείο αναφοράς στην ιστορία της σύγχρονης ελληνικής σκηνής είναι το θρυλικό ανέβασμα των Ορνίθων από τον Κάρολο Κουν και το Θέατρο Τέχνης, σε μετάφραση του Βασίλη Ρώτα, σκηνικά και κοστούμια του Γιάννη Τσαρούχη, μουσική του Μάνου Χατζιδάκι και χορογραφίες της Ραλλούς Μάνου. Η παράσταση ανέβηκε για πρώτη φορά το 1959, μετά την πρεμιέρα της απαγορεύτηκαν οι επόμενες παραστάσεις με εντολή του Υπουργού Προεδρίας της Κυβερνήσεως Κωνσταντίνου Τσάτσου και ανέβηκε ξανά το 1960 στην οριστική της μορφή. Ήταν η πρώτη παράσταση με την οποία ταξίδεψε στο εξωτερικό το Θέατρο Τέχνης, που απέσπασε μάλιστα το Α΄ βραβείο στο Φεστιβάλ των Εθνών του 1962, στο Παρίσι.

«Ο Αριστοφάνης μας φέρνει πιο κοντά στον άνθρωπο από ό,τι οποιαδήποτε άλλη μορφή έντεχνου λόγου. Αν με την τραγωδία γνωρίζουμε την ποιότητα και το περιεχόμενο των ιδεών που θεμελίωσαν τον κλασικό αιώνα, με την κωμωδία πλησιάζουμε στο είδος του ανθρώπου που μπόρεσε να τις συλλάβει και να τις πραγματοποιήσει.» – Νίκος Χουρμουζιάδης

«Οι Όρνιθες είναι ίσως το πρώτο έργο λογοτεχνικής ουτοπίας που έχουμε.» –Στάθης Δρομάζος

«Η κωμωδία είναι συχνά ο λυγμός του συγγραφέα που ξέρει ότι δεν μπορεί ή δεν του επιτρέπεται να γράψει τραγωδία.» – Παύλος Μάτεσις

Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου 2016 μπορείτε να δείτε εδώ.

Φωτ.:© Κική Παπαδοπούλου