4η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης: Συμπόσιο Archive Public II

Ο ρόλος των αρχειακών πρακτικών τέχνης στην παραγωγή δημόσιας σφαίρας και κριτικών παρεμβάσεων σε κοινωνικούς χώρους θα εξεταστεί στο Συμπόσιο με τίτλο Archive Public II, που διοργανώνεται από την 4η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, το Σάββατο 7 Δεκεμβρίου (11:00 – 15:30), στο Περίπτερο 6 της ΔΕΘ.

Μέσα από ομιλίες, παρουσιάσεις έργων και περφόρμανς, Έλληνες και ξένοι συμμετέχοντες θα παρουσιάσουν περιπτώσεις, προτάσεις και ιδέες που σχηματίζουν ένα δίκτυο αρχειακών παρεμβάσεων. Εισηγητές και συντονιστές των εργασιών του Συμποσίου είναι η θεωρητικός τέχνης – επιμελήτρια Ελπίδα Καραμπά και ο εικαστικός – θεωρητικός Πάνος Κούρος.

Ομιλητές είναι η φιλόσοφος – καλλιτέχνης Marina Griznic, ο επιμελητής Vit Havranek, ο αρχιτέκτονας Ζήσης Κοτιώνης, η καλλιτέχνης Γεωργία Κοτρέτσος και ο ιστορικός τέχνης και κριτικός πολιτισμού Mikkel Bolt Rasmussen.

Στο πνεύμα της 4ης Μπιενάλε της Θεσσαλονίκης που εστιάζει σε ζητήματα που αφορούν τον αγώνα μιας συγκεκριμένης τοπικότητας απέναντι στις κρίσιμες οικονομικές συνθήκες, το Συμπόσιο θα ολοκληρωθεί με μια συζήτηση στρογγυλής τράπεζας (14:30 – 15:30) που θα επικεντρωθεί σε ερωτήματα όπως:

Ποιές στρατηγικές θέσμισης, συμμετοχής και συνάρθρωσης μπορούν να οργανωθούν από αρχειακές πρακτικές που μπορούν να παρέμβουν στην παραγωγή γνώσης, ιστορίας και ταυτοτήτων;

Πώς μπορεί να κατανοήσει κανείς σήμερα  τη σχέση μεταξύ τέχνης, αρχείων και ακτιβισμού;

Πώς οι αρχειακές πρακτικές τέχνης μπορούν να προσφέρουν ένα νέο πλαίσιο στοχεύοντας σε περιοχές διαμάχης και αγώνων, αποκαλύπτοντας και ανασχηματίζοντας τις τρέχουσες (πολιτισμικές) πολιτικές και τη δυσφορία μέσα σε αυτές;

Το πρώτο μέρος του ερευνητικού και επιμελητικού έργου Archive Public πραγματοποιήθηκε στην Πάτρα στο πλαίσιο δραστηριοτήτων του Εργαστηρίου Εικαστικών Τεχνών του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Πατρών και με την υποστήριξη του ερευνητικού προγράμματος Κ. Καραθεοδωρή (2009-11).

Το Archive Public ανέπτυξε δύο ιδέες: το αρχείο ως έννομη διαρθρωτική πρακτική και την αρχειακή επιτέλεση ως δυναμική δημόσια διαδικασία που αναπτύσσεται στο παρόν.

Το πρόγραμμα των εργασιών του Συμποσίου “Archive Public II” έχει ως εξής:

10:30-11:00 Άφιξη/ Εγγραφές
11:00-11:15 Χαιρετισμοί.
Κατερίνα Κοσκινά. Πρόεδρος ΔΣ ΚΜΣΤ. Διευθύντρια 4ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης.
Μαρία Τσαντσάνογλου. Διευθύντρια ΚΜΣΤ.
11:15-11:45 Εισαγωγή.
Πάνος Κούρος. Η παύση των ζωντανών αρχείων
Ελπίδα Καραμπά.  Μια περιοχή χωρίς εικόνες     
11:45-12:15 Vit Havranek. Σκέψου/Ταξινόμησε/Ανάτρεψε
12:15-12:45 Ζήσης Κοτιώνης  Αν-αρχείο προσωρινών διαμονών οπουδήποτε
12:45-13:15 Georgia Kotretsos. Δημόσιο Αρχείο/Δημόσια Ιστορία
 
13:15-13:45 Διάλειμμα-Ελαφρύ Γεύμα
 
13:45-14:15 Marina Griznic. Θεωρία ως αρχείο και παρεμβατικές πολιτικές
14:15-14:45 Mikel Bolt Rasmussen. Καπνός στο Αρχείο
 
14:45-15:45 Συζήτηση Στρογγυλής Τράπεζας. Συντονισμός: Πάνος Κούρος και Ελπίδα Καραμπά

Θα υπάρχει ταυτόχρονη διερμηνεία.

Οι ομιλητές

Ο επιμελητής Vít Havránek ζει στην Πράγα και από το 2002  διευθύνει την πρωτοβουλία tranzit   (www.tranzit.org). Ως επιμελητής εκθέσεων έχει συνεργαστεί με   μεγάλες διοργανώσεις και ιδρύματα όπως η Jakarta Biennale 2013,  “Manifesta 8,” στην Ισπανία,  Kunstverein στη Φρανκφούρτη,  Espace Electra στο Παρίσι.

Η φιλόσοφος, καλλιτέχνης και θεωρητικός Marina Grzinic ζει και εργάζεται στη Σλοβενία και στην Αυστρία. Είναι καθηγήτρια στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βιέννης. Παράλληλα δουλεύει ως ερευνήτρια στο Ινστιτούτο ZRC SAZU, στη Λιουμπλιάνα.

Ο αρχιτέκτονας, συγγραφέας και εικαστικός καλλιτέχνης Ζήσης Κοτιώνης είναι καθηγητής στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.   Διατηρεί γραφείο αρχιτεκτονικών μελετών στην Αθήνα και  το Βόλο και έχει γράψει βιβλία θεωρίας της αρχιτεκτονικής.  Μελέτες και έργα του έχουν διακριθεί στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Αθήνα, Μαδρίτη, Βαρκελώνη, Βενετία, Κρακοβία,  Σάο Πάολο). Το 2010 ήταν επίτροπος του ελληνικού περιπτέρου στην Μπιενάλε της Βενετίας.

Η εικαστικός καλλιτέχνης Γεωργία Κοτρέτσος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και ζει στην Αθήνα.  Σπούδασε στο School of Art Institute του Σικάγο   και στο Durban Institute of Technology Ν. Αφρικής. Είναι ιδρυτικό μέλος του Boots Contemporary Art Space, του Σεν Λούις (ΗΠΑ). Έχει παρουσιάσει έργα της σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Ο ιστορικός τέχνης και κριτικός Mikkel Bolt Rasmussen είναι επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Τεχνών του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης. Έχει γράψει πολλά βιβλία και άρθρα σχετικά με τον αντικαπιταλιστικό ακτιβισμό και την επαναστατική παράδοση.  

Η Ελπίδα Καραμπά είναι θεωρητικός τέχνης και ανεξάρτητη επιμελήτρια. Έχει συνεργαστεί με ιδρύματα όπως η Whitechapel Art Gallery, η ΑΣΚΤ, το Πανεπιστήμιο της Πάτρας  και με εναλλακτικούς εκθεσιακούς χώρους. Τα επιμελητικά και ερευνητικά της ενδιαφέροντα και οι δημοσιεύσεις της επικεντρώνονται στην πολιτική θεωρία, στις  αρχειακές πρακτικές, στην περφόρμανς, στη σχέση τέχνης και ακτιβισμού.  

O Πάνος Κούρος είναι εικαστικός και θεωρητικός τέχνης. Είναι Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Πατρών. Τα έργα του (προτάσεις, δράσεις, θεωρητικές κατασκευές) συσχετίζουν κριτικές πρακτικές τέχνης με την αστική συνθήκη και την πολιτική της μνήμης. Χρησιμοποιεί διαδικτυακά wiki, την εκπαίδευση, εμπειρικές καθημερινές ρουτίνες όπως η οδοιπορία και η αρχειοθέτηση για την επιτέλεση αρχειακών δράσεων.

Συνεχίζονται οι εκθέσεις

Οι συμμετέχοντες στο Συμπόσιο θα έχουν την ευκαιρία να επισκεφτούν στο Περίπτερο 6 της ΔΕΘ και την Κεντρική Έκθεση της 4ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης «Παντού αλλά Τώρα» (Επικεφαλής Επιμελήτρια: Αdelina von Fürstenberg), στην οποία παρουσιάζουν έργα τους περισσότεροι από 50 καλλιτέχνες από 25 χώρες. Τμήματα της κεντρικής έκθεσης φιλοξενούνται και στους χώρους: Αλατζά Ιμαρέτ, Γενί Τζαμί, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Μονή Λαζαριστών.

Παράλληλα, συνεχίζονται και οι εκθέσεις του κεντρικού προγράμματος που διοργανώθηκαν από την «Κίνηση των 5 Μουσείων».

– Το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης συμμετέχει με τις  εκθέσεις  «Η συλλογή Κωστάκη και η ρωσική πρωτοπορία. 100 χρόνια από τη γέννηση του συλλέκτη» στη Μονή Λαζαριστών (ως 31 Ιανουαρίου 2014) και «Παράδοση-Ανατροπή» στην Αποθήκη Β1, στο λιμάνι (έως 15 Ιανουαρίου 2014).  
– Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης «Μεσογειακά παλίμψηστα: τρία αινίγματα φθοράς και αφθαρσίας»  (έως 31 Ιανουαρίου 2014).  
– Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού: «Η τιμή του αγίου Μάμαντος στη Μεσόγειο. Ένας ακρίτας άγιος ταξιδεύει» (έως  19 Ιανουαρίου 2014).  
– Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης: «Η μεσογειακή εμπειρία: Μεσόγειος ως χωροταξικό παράδειγμα διακίνησης ιδεών και λόγου» (έως  31 Δεκεμβρίου 2013).   
– Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών ΑΠΘ: «Βάσω Κατράκη: Σε Λευκό και Μαύρο» (έως 10 Ιανουαρίου 2014).   

Η 4η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης με γενικό τίτλο «Παλιές διασταυρώσεις – Make it new» (γενική διεύθυνση, σχεδιασμός Κατερίνα Κοσκινά, πρόεδρος του Δ.Σ. του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης) θα διαρκέσει ως τις 31 Ιανουαρίου 2014. Αποτελεί τη δεύτερη διοργάνωση τριμερούς προγράμματος που ξεκίνησε το 2011 και υλοποιείται μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος Μακεδονία-Θράκη 2007-2013 του ΕΣΠΑ που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης) και την Ελλάδα.

Διοργανώνεται από το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης με τη συνεργασία της «Κίνησης των 5 Μουσείων Θεσσαλονίκης», τη στήριξη του Δήμου Θεσσαλονίκης και τη συμμετοχή πολλών φορέων της πόλης.