Δυναμικό «παρών» δίνει η 4η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης προτείνοντας στο κοινό μία σειρά δράσεων, που βγήκαν από τους συμβατικούς χώρους των μουσείων και μνημείων, ολοκληρώθηκαν ή ολοκλήρωσαν την πρώτη τους φάση, αλλά άφησαν το αποτύπωμά τους στη ζωή της πόλης.
Παράλληλα συνεχίζεται το πολύπτυχο εκθεσιακό πρόγραμμα της διοργάνωσης, με την προσέλευση να ξεπερνάει κάθε προηγούμενο ρεκόρ φτάνοντας περίπου τους 35.000* επισκέπτες σε λιγότερο από δύο μήνες λειτουργίας.
Από τις νέες δράσεις της Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης είναι οι εικαστικές παρεμβάσεις σε δημόσιους χώρους με τοιχογραφίες σε σχολικά κτίρια, που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του κεντρικού προγράμματος.
Δύο συνηθισμένα, «άχρωμα» σχολικά συγκροτήματα μεταμορφώθηκαν χάρη στην street art, μετά από επιλογή των σχεδίων από τους καθηγητές τους, ενώ παράλληλα δόθηκε η ευκαιρία στους ίδιους τους μαθητές να συνεργαστούν με τους καλλιτέχνες και να καλύψουν κάπως το κενό που αφήνει η κατάργηση των εικαστικών και φυσικά να γνωρίσουν με βιωματικό τρόπο την Μπιενάλε. Έτσι, σε συνεργασία με την καλλιτεχνική ομάδα UrbanAct φιλοτεχνήθηκαν δύο τοιχογραφίες στο 17ο Γυμνάσιο-Λύκειο Θεσσαλονίκης (Χριστοπούλου 6) με τη συμμετοχή των καλλιτεχνών Liv2 και Apset και στο 1ο Λύκειο (Έντισον 1, Παραλία) με τους καλλιτέχνες Nade και Nastwo. Κατά τη διάρκεια των εργασιών, οι μαθητές των σχολείων δεν ήταν απλοί θεατές αλλά συμμετείχαν σε δημιουργικά σεμινάρια και στην πραγματοποίηση παρακείμενων τοιχογραφιών εντός των σχολικών συγκροτημάτων.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Το πρόγραμμα υλοποίησης τοιχογραφιών στα δύο σχολεία (Συντονισμός ΚΜΣΤ Κατερίνα Κοσκινά – Δόμνα Γούναρη, συντονισμός UrbanAct Κυριάκος Ιωσηφίδης) αποτελεί την πρώτη προσπάθεια που γίνεται από τη Μπιενάλε Θεσσαλονίκης και το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης σ’ αυτή την κατεύθυνση με στόχο να συνεχιστεί η πρωτότυπη αυτή δράση και κατά τις επόμενες διοργανώσεις. Οι τοιχογραφίες έγιναν υπό την αιγίδα της Αντιδημαρχίας Σχολικής Μέριμνας και Δια Βίου Μάθησης του Δήμου Θεσσαλονίκης.
Ένα ακόμη «άνοιγμα» εκτός μουσειακών χώρων της φετινής διοργάνωσης που γνώρισε μεγάλη επιτυχία ήταν το πρόγραμμα προβολών “Art Projections”, που έγινε στην Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης / Μουσείο Κινηματογράφου (Αποθήκη Α, λιμάνι), στο πλαίσιο πιλοτικής συνεργασίας Φεστιβάλ Κινηματογράφου και Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης και με τη συνεργασία του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστoπούλου (ιδέα – σχεδιασμός Κατερίνα Κοσκινά, συντονισμός Θοδωρής Μάρκογλου – ΚΜΣΤ, Μάγδα Τζεπκινλή – Ίδρυμα Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου, συνεργασία Θάνος Σταυρόπουλος, Αργυρώ Μεσσημέρη-ΦΚΘ). Προβλήθηκαν πειραματικές ταινίες από το τέλος της δεκαετίας του ’60 μέχρι σήμερα, συναφείς με το γενικό θέμα της Μπιενάλε, τη Μεσόγειο, video καλλιτεχνών και ντοκιμαντέρ με θέμα τη ζωή και το έργο εικαστικών καλλιτεχνών συναντώντας το ενδιαφέρον του σινεφίλ και όχι μόνο κοινού.
*Ο αριθμός αφορά όλες τις εκθέσεις και δράσεις του κεντρικού προγράμματος της 4ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης.
Το εκθεσιακό πρόγραμμα
Η 4η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, η οποία διοργανώνεται από το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, συνεχίζεται μέχρι και τις 31 Ιανουαρίου 2014 προσκαλώντας το κοινό να επισκεφτεί μία σειρά εκθέσεων που λειτουργούν σε διάφορους χώρους σε ολόκληρη την πόλη με δωρεάν είσοδο.
Ο γενικός τίτλος της πολυετούς διοργάνωσης (2011, 2013, 2015) είναι «Παλιές διασταυρώσεις – Make it new». Η πρόεδρος του Δ.Σ. του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, Κατερίνα Κοσκινά, έχει τη γενική διεύθυνση και το σχεδιασμό της Μπιενάλε.
Στην κεντρική έκθεση «Παντού αλλά τώρα», με επικεφαλής επιμελήτρια την Αdelina von Fürstenberg, παρουσιάζουν έργα τους περισσότεροι από 50 καλλιτέχνες από 25 χώρες – από τη Βραζιλία και την Κούβα στο Ιράν και την Ινδία , καθώς και από την Ελλάδα και πολλές άλλες μεσογειακές χώρες. Μέσα από τη δουλειά καλλιτεχνών, η σύγχρονη τέχνη αναδεικνύεται σε εργαλείο διαλόγου και κατανόησης προκειμένου να ξεπεραστούν οι προκαταλήψεις και τα πολιτισμικά εμπόδια μεταξύ των ανθρώπων. Μεγάλο μέρος της κεντρικής έκθεσης φιλοξενείται στο Περίπτερο 6 της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, σε έκταση 2.500 τετραγωνικών μέτρων, καθώς και στα μνημεία και μουσεία: Αλατζά Ιμαρέτ, Γενί Τζαμί, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Μονή Λαζαριστών.
Παράλληλα, συνεχίζονται με επιτυχία οι υπόλοιπες εκθέσεις του κεντρικού προγράμματος που διοργανώθηκαν από την «Κίνηση των 5 Μουσείων».
Συγκεκριμένα: Το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης συμμετέχει με τις εκθέσεις «Η συλλογή Κωστάκη και η ρωσική πρωτοπορία. 100 χρόνια από τη γέννηση του συλλέκτη» στη Μονή Λαζαριστών (ως τις 31 Ιανουαρίου 2014) και «Παράδοση-Ανατροπή» στην Αποθήκη Β1, στο λιμάνι (έως 15 Ιανουαρίου 2014).
Τα υπόλοιπα μουσεία της «Κίνησης των 5 Μ» παρουσιάζουν τις εκθέσεις:
_Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης «Μεσογειακά παλίμψηστα: τρία αινίγματα φθοράς και αφθαρσίας» (έως 31 Ιανουαρίου 2014).
_Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού: «Η τιμή του αγίου Μάμαντος στη Μεσόγειο. Ένας ακρίτας άγιος ταξιδεύει» (έως 19 Ιανουαρίου 2014).
_Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης: «Η μεσογειακή εμπειρία: Μεσόγειος ως χωροταξικό παράδειγμα διακίνησης ιδεών και λόγου» (έως 31 Δεκεμβρίου 2013).
_Τελλόγλειο: «Βάσω Κατράκη: Σε Λευκό και Μαύρο» (έως 10 Ιανουαρίου 2014).
Άλλες δράσεις
Επίσης στο πλαίσιο της 4ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης συνεχίζονται τα εκπαιδευτικά προγράμματα που δίνουν την ευκαιρία σε μαθητές όλων των ηλικιών να έρθουν σε επαφή με τη σύγχρονη τέχνη μέσα από παιχνίδια, οργανωμένες επισκέψεις και άλλες δραστηριότητες.
Συμπόσιο
Το Σάββατο 7 Δεκεμβρίου, στο Περίπτερο 6 της ΔΕΘ, πραγματοποιείται το Συμπόσιο Archive Public ΙΙ (επιμέλεια: Πάνος Κούρος & Ελπίδα Καραμπά), το οποίο ερευνά το ρόλο των αρχειακών πρακτικών τέχνης στην παραγωγή δημόσιας σφαίρας και «αγωνιστικών» παρεμβάσεων σε κοινωνικούς χώρους. Στις εργασίες του θα εξετασθεί η δυνατότητα των αρχειακών πρακτικών, όχι τόσο στο να εισάγουν ένα πλαίσιο συλλογής στον δημόσιο χώρο, όσο στο να παράγουν νέες συναρθρώσεις λόγου και πράξης ανάμεσα σε πρόσωπα, κοινωνικές ομάδες, θεσμούς, πρακτικές, θεματικές περιοχές, φυσικούς και εικονικούς χώρους. Το Archive Public ανέπτυξε δύο ιδέες: το αρχείο ως έννομη διαρθρωτική πρακτική και την αρχειακή επιτέλεση ως δυναμική δημόσια διαδικασία που αναπτύσσεται στο παρόν. Οι ομιλητές θα παρουσιάσουν με διαφορετικούς τρόπους (έργα, ομιλίες, περφόρμανς, διαλέξεις) διαφορετικές περιπτώσεις, προτάσεις και ιδέες που μπορούν να σχηματίσουν ένα δίκτυο αρχειακών παρεμβάσεων.
Στο πνεύμα της 4ης Μπιενάλε της Θεσσαλονίκης που εστιάζει σε ζητήματα που αφορούν τον αγώνα μιας συγκεκριμένης τοπικότητας απέναντι στις κρίσιμες οικονομικές συνθήκες, το συμπόσιο θα ολοκληρωθεί με μια συζήτηση στρογγυλής τράπεζας που θα επικεντρωθεί σε ερωτήματα όπως:
Ποιές στρατηγικές θέσμισης, συμμετοχής και συνάρθρωσης μπορούν να οργανωθούν από αρχειακές πρακτικές που μπορούν να παρέμβουν στην παραγωγή γνώσης, ιστορίας και ταυτοτήτων; Πως μπορεί να κατανοήσει κανείς σήμερα και να τοποθετηθεί στη σχέση μεταξύ τέχνης, αρχείων και ακτιβισμού;
Πώς οι αρχειακές πρακτικές τέχνης μπορούν να προσφέρουν ένα νέο πλαίσιο αναφορικά με την παρούσα συνθήκη, τις εξαρθρωμένες υποκειμενικότητες, τοπικότητες, στοχεύοντας σε περιοχές διαμάχης και αγώνων, αποκαλύπτοντας και ανασχηματίζοντας τις τρέχουσες (πολιτισμικές) πολιτικές και τη δυσφορία μέσα σε αυτές;
Ομιλητές: Marina Griznic (φιλόσοφος, καλλιτέχνης, θεωρητικός), Vit Havranek (επιμελητής, διοργανωτής), Ελπίδα Καραμπά (θεωρητικός τέχνης, επιμελήτρια), Ζήσης Κοτιώνης (αρχιτέκτονας), Γεωργία Κοτρέτσος (καλλιτέχνης), Πάνος Κούρος (καλλιτέχνης, θεωρητικός), Mikel Bolt Rasmussen (ιστορικός τέχνης και κριτικός).
Το πρώτο μέρος του ερευνητικού και επιμελητικού έργου Archive Public πραγματοποιήθηκε στην Πάτρα στο πλαίσιο δραστηριοτήτων του Εργαστηρίου Εικαστικών Τεχνών του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Πατρών και με την υποστήριξη του ερευνητικού προγράμματος Κ. Καραθεοδωρή (2009-11).
Ανοιχτές ξεναγήσεις
Σε όλη τη διάρκεια της 4ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης συνεχίζεται ένα μεγάλο πρόγραμμα ανοιχτών ξεναγήσεων για το κοινό τις Κυριακές στις 12.30 στις εκθέσεις του κεντρικού προγράμματος.
Στο Περίπτερο 6 (κεντρική έκθεση «Παντού αλλά τώρα») ξεναγήσεις γίνονται: κάθε Κυριακή ως τις 26 Ιανουαρίου 2014 (με εξαίρεση τις 29 Δεκεμβρίου και 5 Ιανουαρίου).
Στη Μονή Λαζαριστών («Η συλλογή Κωστάκη και η ρωσική πρωτοπορία. 100 χρόνια από τη γέννηση του συλλέκτη» και μέρος της κεντρικής έκθεσης) το πρόγραμμα ξεναγήσεων συνεχίζεται τις Κυριακές 1 και 15 Δεκεμβρίου, 12 και 26 Ιανουαρίου 2014.
Στην Αποθήκη Β1, στο Λιμάνι (έκθεση «Παράδοση-Ανατροπή») οι ξεναγήσεις θα γίνουν τις παρακάτω Κυριακές: 24 Νοεμβρίου, 8 και 22 Δεκεμβρίου και 26 Ιανουαρίου 2014.
Η 4η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης θα διαρκέσει ως τις 31 Ιανουαρίου 2014. Αποτελεί τη δεύτερη διοργάνωση τριμερούς προγράμματος που ξεκίνησε το 2011 και υλοποιείται μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος Μακεδονία-Θράκη 2007-2013 του ΕΣΠΑ που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης) και την Ελλάδα. Διοργανώνεται από το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης με τη συνεργασία της «Κίνησης των 5 Μουσείων Θεσσαλονίκης», τη στήριξη του Δήμου Θεσσαλονίκης και τη συμμετοχή πολλών φορέων της πόλης.