Αμαλία Καβάλη: Η προσδοκία της συνάντησης και η ανάγκη της ολοκλήρωσης

Η ταλαντούχα και πολλά υποσχόμενη ηθοποιός, αναλαμβάνει να μας ταξιδέψει μέσα σε 70 λεπτά από την Ελισαβετιανή Αγγλία στην Αγγλία των χειραφετημένων γυναικών, ζωντανεύοντας επί σκηνής την συναρπαστική διαδρομή αυτού του παράξενου πλάσματος, του Ορλάντο, που ζει αναρίθμητες, ακραίες εμπειρίες τόσο ως άνδρας όσο και ως γυναίκα, επιζητώντας διαρκώς την πραγματική συνάντηση με τους ανθρώπους.

“Στην παράσταση παρουσιάζουμε έναν άνθρωπο που αφήνεται με ανοίκειο σθένος στη ζωή και στους ανθρώπους”, αναφέρει χαρακτηριστικά η ίδια, η οποία μας μίλησε για το έργο, τον σχεδόν υπεράνθρωπο χαρακτήρα που ενσαρκώνει, την προσδοκία της συνάντησης και την ανάγκη της ολοκλήρωσης.

CultureNow.gr:  Το «Ορλάντο» της Βιρτζίνια Γουλφ έχει χαρακτηρισθεί, μεταξύ άλλων, ως το «μακρύτερο και πιο μαγευτικό ερωτικό γράμμα στην ιστορία». Ποια είναι η δική σας οπτική τόσο για το έργο όσο και για τα θέματα που αυτό πραγματεύεται;

Αμαλία Καβάλη: Η παραπάνω φράση ανήκει στο γιο της Βίτα Σάκβιλ Γουέστ. Ευγενής, νέα, διάσημη συγγραφέας της εποχής και προβοκατόρικα ανοιχτή με τη σεξουαλική της ζωή, η Βίτα γοητεύει τη Γουλφ. Ζούνε έναν έρωτα που σύντομα μετατρέπεται σε βαθιά φιλία. Όταν αρχίζει τη συγγραφή του “Ορλάντο” η Γουλφ της γράφει: “Ας υποθέσουμε πως ο Ορλάντο είναι τελικά η Βίτα, και είναι όλο βασισμένο σε εσένα, στις επιθυμίες της σάρκας σου και στο δελεαστικό μυαλό σου,(…) θα σε πειράξει; Πες: Ναι ή Όχι”. Θα μπορούσε λοιπόν κανείς να πει ότι φλερτάρει. Όμως το βιβλίο δεν είναι μόνο μια ερωτική αφιέρωση.  Έχει χαρακτηριστεί και ως σάτιρα, φανταστικό μυθιστόρημα, βιογραφία και κατέχει πλέον εξέχουσα θέση στα αναγνώσματα για σπουδές πάνω στο φύλο.

Η Γουλφ κατασκευάζει έναν χαρακτήρα σχεδόν υπεράνθρωπο. Ο Ορλάντο γεννιέται άντρας την Ελισαβετιανή εποχή και ζει ως τον εικοστό αιώνα διατηρώντας όψη νεανική. Στα μισά της ζωής του ξυπνά αναπάντεχα γυναίκα και ζει το υπόλοιπο του βίου του έτσι. Προσωπικά πιστεύω πως το ερώτημα που θέτει ξεπερνά την έμφυλη διαμάχη: Κι άν είχαμε ζωή για πάντα και αν ζούσαμε και ως άντρες και ως γυναίκες θα δικαιωνόταν η ύπαρξή μας; Η Γουλφ εισδύει όχι σε αυτά που μας χωρίζουν σε άντρες και γυναίκες αλλά σε αυτά που μας ενώνουν σε μια κοινή αγωνία. Στην ειρήνη που έχει το άγνωστο που μας ενώνει.

Cul. N.: Θυμάστε τα συναισθήματα που σας δημιούργησε η πρώτη ανάγνωσή του;

Α. Κ.: Μάλλον, η πρώτη ανάγνωση ήταν η λιγότερο αθώα, καθώς έγινε μετά την πρόταση της Ιούς. Με είχε αφήσει μπερδεμένη, και γιατί δεν έβλεπα πώς θα συνδεθώ με το χαρακτήρα αυτό, αλλά και γιατί η Γουλφ δομεί το “Ορλάντο” σχεδόν σαν ταξίδι, υιοθετώντας διαφορετικό ύφος σε κάθε κεφάλαιο. Έτσι, τελειώνοντας το βιβλίο μάλλον είχα jet lag.

Cul. N.: Μπορείτε να σκιαγραφήσετε την προσωπικότητα του/ της Ορλάντο; Ποιες δυσκολίες αλλά και προκλήσεις ενέχει ο απαιτητικός ρόλος που ενσαρκώνετε, αυτό το πλάσμα των αέναων μεταμορφώσεων που ταξιδεύει σε εποχές και τόπους;

Α. Κ.: Ο/η Ορλάντο περνά από διάφορες μεταμορφώσεις σε διαρκή αναζήτηση τελείωσης του πυρηνικού εαυτού του. Από άνδρα σε γυναίκα, από ευγενή σε τσιγγάνα, από ρομαντική σε ξέφρενη… Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η τόλμη με την οποία παραδίδει τον ψυχισμό του σε κάθε νέα αναζήτηση χωρίς να τον προστατεύει από ενδεχόμενες απογοητεύσεις. Διαχέεται συνεχώς σαν ποταμός που αδιάκοπα συναντά εμπόδια και όμως με μεγαλύτερη δύναμη ορμάει στην επόμενη κατεύθυνση συνεπαρμένος από την πίστη πως στην επόμενη στροφή θα βρεί την ολοκλήρωση που αποζητά.

Cul. N.:  Με την Ιώ Βουλγαράκη έχετε βρεθεί ξανά καλλιτεχνικά, στο «Γλέντι στον καιρό της πανούκλας» αλλά και στη «Μισαλλοδοξία» (που ήσασταν βοηθός σκηνοθέτη). Πώς θα περιγράφατε την -τωρινή κυρίως- συνεργασία σας; 

Α. Κ.: Θα έλεγα πως πρόκειται για μια “συνάντηση”, αλλά ρωτήστε και την Ιώ καλού-κακού.

Cul. N.: Ποια μηνύματα θέλετε να μεταφέρετε στον σημερινό θεατή μέσα από την παράσταση που θα παρουσιάσετε στο Θέατρο Skrow; 

Α. Κ.: Στην παράσταση παρουσιάζουμε έναν άνθρωπο που αφήνεται με ανοίκειο σθένος στη ζωή και στους ανθρώπους. Ο θεατής ας κρίνει αν πράττει σωστά η όχι.

Cul. N.: Η Βιρτζίνια Γουλφ στο «Ορλάντο» γράφει το εξής: «{…} Η αλλαγή φύλου παρόλο που αλλάζει  το μέλλον δεν αλλάζει σε τίποτα την ταυτότητα». Ενστερνίζεστε αυτή την άποψη; Πώς αντικρίζετε εσείς έναν άνθρωπο που επιλέγει ο ίδιος το φύλο και τη σεξουαλικότητα του και απολαμβάνει την ελευθερία των επιλογών του;

Α. Κ.: Στο πρόλογο της “Ανθρώπινης Φωνής” ο Αντρέγιεφ λέει “Από το σκοτάδι στο σκοτάδι δίχως ίχνος να απομένει το ατέλειωτο κενό του κόσμου μας ρουφά.” Αφού λοιπόν το κενό θα μας ρουφήξει έχουμε πολύ λίγο χρόνο για να γιορτάσουμε την ύπαρξή μας. Στο “Ορλάντο” γίνεται καθαρό πως στην αναζήτηση της προσωπικής ευτυχίας το αν είσαι άντρας η γυναίκα δεν είναι εν τέλει το πιο καθοριστικό εμπόδιο.

Cul. N.: Γιατί, κατά την γνώμη σας, είναι τόσο δύσκολο οι άνθρωποι να αποδεχτούν ο ένας την διαφορετικότητα του άλλου και να “συναντηθούν” ουσιαστικά;

Α. Κ.: Η ερώτηση αρχίζει στο γιατί οι άνθρωποι επιδιώκουν να συναντηθούν. Είμαστε πλήρεις; Ο Κάφκα έγραφε στη Μίλενα “Είσαι το μαχαίρι που με αυτό σκαλίζω τα σωθικά μου”, ο Μύλλερ λέει στο Κουαρτέτο “Τι λέει ο καθρέφτης σας; Είναι πάντα ο άλλος που κοιτάει από μέσα. Αυτόν τον άλλον ψάχνουμε όταν σκάβουμε στα ξένα κορμιά, πέρα απ’ τους εαυτούς μας. Μπορεί να μην υπάρχει ούτε ο ένας ούτε ο άλλος, μόνο το τίποτε στην ψυχή μας που κρώζει για τροφή”, ο Μάρκος Αυρήλιος γράφει τα “εις εαυτόν” σαν ο εαυτός να είναι μια άλλη οντότητα με την οποία συνομιλεί. Τα λέω αυτά όχι μόνο γιατί θέλω να παραθέσω μεγάλα ονόματα- παρ’ ότι προσφέρει όντως ασφάλεια σε ένα τόσο δυσβάσταχτο ερώτημα- αλλά γιατί έχουν εκφράσει καλύτερα από εμένα πως πρωτίστως από τους εαυτούς μας απέχουμε. Είναι σαν να είμαστε κάτι που ούτε εμείς ολοκληρωτικά γνωρίζουμε. Σαν η προσδοκία της συνάντησης να είναι ταυτόχρονη με εαυτούς και άλλους, όπως λέει ο ρομαντικός κύριος Κάφκα ή ο άγριος κύριος Μύλλερ.

Κάτι λοιπόν μένει αγνώριμο σε εμάς και τους εαυτούς μας. Στον εαυτό που σε μια καθημερινότητα ζούμε και σε αυτόν που στη σιωπή μας επισκέπτεται. Μετά κάτι μένει μετέωρο ανάμεσα στο συναίσθημα που στο σώμα μας αναπτύσσεται, στο λόγο που πειραματίζεται να το εκφράσει και έπειτα ανάμεσά σε μας και στον άλλον άνθρωπο. Οι εσωτερικές αποστάσεις που συνεχώς βιώνουμε εξελισσόμενοι είναι τόσο μεγάλες που καθιστούν δύσκολες τις όποιες συναντήσεις. Πόσω μάλλον αν προσδοκούμε μια συνεχή ενσυνείδητη συμβατότητα. Ο μεταφραστής μας κάποτε μου είπε πως ο Κάντ λέει πως φταίει “το στρεβλό ξύλο της ανθρωπότητας”. Σαν το υλικό από το οποίο είμαστε φτιαγμένοι να μας καθιστά ανίκανους για αυτό που πάμε να αποζητήσουμε. Όμως μια ανάγκη ολοένα μας ωθεί ενάντια στην ανικανότητα του υλικού μας. Η ανάγκη της ολοκλήρωσης; Κανείς δεν προσδοκά λειψός να φύγει. Και σίγουρα όχι η Ορλάντο.

Cul. N.: Σε προσωπικό επίπεδο, τί αναζητάτε μέσα από το θέατρο;  Ποια ήταν η ανάγκη που σας ώθησε να ασχοληθείτε επαγγελματικά με αυτή την τέχνη, αν λάβουμε υπ’ όψιν ότι έχετε σπουδάσει και Οικονομικά;

Α. Κ.: Η Γουλφ γράφει στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου “Το να γράφεις ποίηση δεν είναι μια μυστική συναλλαγή, μια φωνή που απαντάει σε μια άλλη φωνη;(….)Τι άλλο θα μπορούσε να θεωρηθεί πιο μυστικό, πιο αργό, πιο όμοιο με τις σχέσεις των εραστών;….”. Ας πούμε λοιπόν πως είναι η μυστική συναλλαγή, αλλά επιπλέον το θέατρο μου αρέσει.

Cul. N.: Για το έργο «Το πεπρωμένο ονομάζεται Κλοτίλδη», που ετοιμάσατε μαζί με τον Γιάννη Σοφολόγη, κερδίσατε το πρώτο βραβείο του Scratch Night στο Bob Theatre Festival 2016. Έχετε κάποια επόμενα επαγγελματικά σχέδια;

Α. Κ.: Αναμείνατε τέλη Ιανουαρίου την ολοκληρωμένη εκδοχή της “Κλοτίλδης” στο υπόγειο του θεάτρου Bios. Με το Γιάννη βρεθήκαμε στον “Οδυσσεβάχ” το 2011-2012 και από τότε προσδοκούσαμε την επόμενη ευκαιρία να συνεργαστούμε. Το Bob Theatre Festival μας την έδωσε.

Cul. N.: Φτάνοντας στο τέλος, θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας ένα μεγάλο σας όνειρο για το μέλλον;

Α. Κ.: Εύχομαι η Ορλάντο να έχει τελικά δίκιο.

◊ Το «Ορλάντο» της Βιρτζίνια Γούλφ παρουσιάζεται κάθε Παρασκευή, Σάββατο & Κυριακή στο Θέατρο Skrow. Περισσότερες πληροφορίες εδώ