Από τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο μέχρι τη σύγχρονη κρίση στο Κοσσυφοπέδιο ή την πρόσφατη δολοφονία του Νίκου Σαμπάνη, οι Τσιγγάνοι ή Ρομά, μέλη της πολυπληθέστερης μειονότητας στην ευρωπαϊκή ήπειρο, αντιμετώπισαν και συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν ακραίες ρατσιστικές προκαταλήψεις και επιθέσεις εξαιτίας του τρόπου ζωής και της κουλτούρας τους. Στην Ελλάδα, ο πληθυσμός τους ανέρχεται στους 200.000, σύμφωνα με κρατικά στοιχεία, ή στους 350.000 ανθρώπους, σύμφωνα με το Ελληνικό Παρατηρητήριο του Ελσίνκι. Παρόλο που ζουν στον ελλαδικό χώρο εδώ και περίπου 600 χρόνια, η πλειοψηφία των κατοίκων της χώρας συνεχίζει να τους αγνοεί.
Στον κινηματογράφο, αναπαριστώνται συνήθως ως όντα εξωτικά, μυστηριακά, γεμάτα πάθος. Πολλές ταινίες εστιάζουν στην παραβατικότητά τους ή στην “ανέμελη” ζωή τους, ενισχύοντας τα στερεότυπα και αφαιρώντας τους το δικαίωμα να ακούγονται με τη δική τους φωνή. Στο ΚΕΤ, θα προβληθεί μια επιλογή από ντοκιμαντέρ μικρού μήκους μέσα στα οποία Ρομά μιλούν για τον εαυτό τους, για τα κοινά τους προβλήματα, για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν. Μετά τις προβολές, θα ακολουθήσει συζήτηση με τον Πρόεδρο της Ένωσης Ελλήνων Ρομά Διαμεσολαβητών και Συνεργατών τους, Κώστα Παϊτέρη.
Πρόγραμμα (συνολικής διάρκειας 140’):
Ο Τσιγγάνος και ο θάνατος / The Gypsy and the death (David Lužar, Σλοβενία, 2019, 20’)
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ο Οσμάν έζησε μια μεγάλη και περιπετειώδη ζωή. Ένα βράδυ, ενώ ετοιμάζεται για ύπνο, τον επισκέπτεται η κυρία Θάνατος…
Ενεργός (Πολίτης) / Active (citizen) (Piotr Goldstein, Jan Lorenz, Σερβία, 2020, 30’)
Μια προσωπική ματιά στη ζωή και την εργασία ενός Ρομά πρόσφυγα από το Κόσοβο που συλλέγει σκουπίδια στους δρόμους του Νόβι Σαντ, στη Σερβία. Ο “ενεργός πολίτης” είναι μια οπτική εθνογραφία που εστιάζει στις υλικές και αισθητηριακές πραγματικότητες της δουλειάς του πρωταγωνιστή και στην πολιτική και κοινωνική σημασία τους – ο καθημερινός ακτιβισμός πέρα από την οπτική της δημόσιας αναγνώρισης.
Η μουσική είναι η ζωή μου / Music is my life (Alex Djordjevic, ΗΠΑ, 2019, 25’)
Ανάμεσα στους 2.500 Ρομά που ζουν στο Vladincin Han (Νοτιοανατολική Σερβία), δέκα μόνο εργάζονται επί του παρόντος, παρά τη βοήθεια μερικών φιλανθρωπικών οργανώσεων. Ποιο θα είναι το μέλλον των νέων της κοινότητας; Και ποιος ο ρόλος της μουσικής, που πάντα έπαιζε σημαντικό ρόλο στην κοινότητα – ορισμένες φορές απουσία άλλου τρόπου επιβίωσης;
Ο τσιγγάνικος δρόμος μου / My gypsy road (Vilma Kartalska, Βουλγαρία, 2020, 27’)
Καθημερινές προκλήσεις, θυσίες στο όνομα του θεάτρου, αγώνας, εκπαίδευση… Η ταινία αφηγείται την πορεία της Νατάλια Τσέκοβα, αποφοίτου της εθνικής Ακαδημίας Θεάτρου και Καλών Τεχνών, πρώτης Ρομά ηθοποιού στη Βουλγαρία.
Sam Roma / Είμαστε τσιγγάνοι (Μαρίνα Δανέζη, Ελλάδα, 2014, 39’)
«Είμαστε απ’ όλα. Οτιδήποτε θα το βρείτε. Από το χειρότερο μέχρι και το καλύτερο μπορούμε να κάνουμε σαν άνθρωποι.» To ντοκιμαντέρ της Μαρίνας Δανέζη συστήνει στο κοινό έναν πανάρχαιο, νομαδικό λαό που κινείται στα όρια της νομιμότητας, της κοινωνικής αποδοχής και του περιθωρίου.