Το 6ο Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Αθήνας θα πραγματοποιηθεί στις 26, 27, 28 και 29 Νοεμβρίου. Η είσοδος στις προβολές, που θα γίνουν στο Exile Room είναι δωρεάν.
Ακολουθώντας την περσινή επιτυχημένη πρωτοβουλία του Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Αθήνας να εισαγάγει μία θεματική ενότητα στο πρόγραμμα, προσκαλώντας έναν νέο κάθε φορά επιμελητή προκειμένου να ανοίξει το φεστιβάλ προς το ευρύτερο κοινό και να προάγει την εκπαιδευτική και αναστοχαστική διάσταση του εθνογραφικού κινηματογράφου πάνω σε κοινωνικούς και πολιτικούς προβληματισμούς, και η φετινή ενότητα, σε επιμέλεια της ανθρωπολόγου Ειρήνης Αβραμοπούλου, θα πλαισιωθεί από ταινίες, ομιλίες και ένα εργαστήριο που επίσης αγγίζουν τον ίδιο σκοπό.
Φέτος εστιάζουμε στην αναπαράσταση της επιθυμίας σε διαφορετικές περιόδους κρίσης. Από τη μία, όπως αναδεικνύεται από τις ταινίες που επελέγησαν, αλλά και από τις εισηγήσεις στην ημερίδα που περιλαμβάνει το φεστιβάλ, η νοηματοδότηση της κρίσης δε σχετίζεται μόνο με την οικονομική επισφάλεια που τα τελευταία χρόνια αποτελεί τη βασική λέξη κλειδί για να περιγραφούν οι δυσχερείς κοινωνικοπολιτικές συνθήκες που μας περιβάλλουν σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Φυσικά η οικονομική κρίση, στις διαφορετικές προεκτάσεις της, αντανακλάται στην ευαίσθητη ματιά των ταινιών που θα προβληθούν και των αναλύσεων που θα ακολουθήσουν, αλλά ταυτόχρονα σκοπός μας είναι να προσπαθήσουμε να σταθούμε κριτικά απέναντι στα παρόντα λογοκεντρικά και κανονιστικά καθεστώτα αισθητικής, εικόνας, γνώσης και εξουσίας που αναπαράγουμε, καταναλώνουμε, ενσωματώνουμε και σωματοποιούμε καθημερινά. Επομένως, το ερώτημα του πώς μπορεί ο εθνογραφικός κινηματογράφος να μας κάνει να προβληματιστούμε απέναντι στη χρήση της γλώσσας (όχι μόνο λεκτικής) που χρησιμοποιούμε, για να μιλήσουμε για την κρίση στην προκειμένη περίπτωση, είναι η κύρια εστίαση της φετινής χρονιάς.
Από την άλλη, εξίσου κρίσιμος είναι και ο προβληματισμός που ανακύπτει σχετικά με την επιθυμία. Κατανοώντας την επιθυμία ως μία συναισθηματική και πολιτική έννοια άμεσα συνυφασμένη με διαδικασίες νεοφιλελευθερισμού, παγκοσμιοποίησης, πολέμου, μετανάστευσης, και αποικιοκρατίας, αλλά και επηρεασμένη από θεωρητικές διαστάσεις σχετικές με τη συγκρότηση της υποκειμενικότητας, τη λειτουργία της εξουσίας και την αντίσταση, προσκαλέσαμε εθνογραφικές ταινίες που εμπνέονται από φεμινιστικές, μετα-αποικιοκρατικές, queer και άλλες κριτικές αναλυτικές ματιές προκειμένου να αναδειχθεί η αλληλοσυσχέτιση της επιθυμίας με την κρίση. Εξ’ ου και θέσαμε τα παρακάτω ερωτήματα: Πώς μετατρέπονται άτομα και πληθυσμοί σε υποκείμενα της κρίσης; Αλλά και πώς κινητοποιούμαστε μέσα από την επιθυμία προκειμένου να απαντήσουμε σε ουσιοκρατικές και κανονιστικές μορφές αναπαράστασης, συναισθήματος και φαντασίας; Με άλλα λόγια, πώς μπορούμε να σκηνοθετήσουμε σκηνές επιθυμίας σε διαφορετικές περιόδους κρίσης, αλλά και πώς μπορούν αυτές να επιφέρουν μία «κρίση αναπαράστασης»;
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ημερίδα
Ο τρόπος με τον οποίο η «κρίση της αναπαράστασης» συνδέεται άμεσα με την οικονομική, κοινωνική, πολιτική και υπαρξιακή κρίση που βιώνουν καθημερινά τόσοι άνθρωποι, αλλά και το πώς η επιθυμία για ζωή διασχίζει ένα μονοπάτι που την φέρνει αντιμέτωπη συνεχώς τόσο με την επιβίωση, την απώλεια, το πένθος και το θάνατο όσο και με τα όνειρα, την ελπίδα, τη διεκδίκηση και τη δημιουργία, θα εξεταστεί και μέσα από την ειδική ημερίδα που περιλαμβάνει το φεστιβάλ φέτος.
Στόχος είναι να σκεφτούμε και να συζητήσουμε μαζί την αλληλοσυσχέτιση της θεωρίας με την αναπαράσταση και την εικόνα μέσα από αναλύσεις που αφορούν την κατασκευή του «πόνου» του Άλλου και τις σιωπές που τον πλαισιώνουν, την κοινοτυπία της συμπόνιας απέναντι σε ζωές που βρίσκονται σε εγκατάλειψη, την ιστορικότητα και την εικονική αναπαράσταση του τραύματος και της γενοκτονίας, τα φαντάσματα εκείνα του παρελθόντος που στοιχειώνουν το παρόν της προσέγγισης της σεξουαλικότητας και της ομοερωτικής επιθυμίας, αλλά και τις ριζοσπαστικές πολιτικές που ανοίγονται μέσα από την πολιτική της επιθυμίας και του τραύματος. Τα ζητήματα αυτά θα αγγίξουν και θα αναπτύξουν οι Ιφιγένεια Αναστασιάδη (Πάντειο Πανεπιστήμιο), Υπατία Βουρλούμη (ΔΙΚΕΜΕΣ, Διεθνές Κέντρο Ελληνικών και Μεσογειακών Σπουδών), Κώστας Γιαννακόπουλος (Πανεπιστήμιο του Αιγαίου), Δήμητρα Μακρυνιώτη (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) και η Ανδριαννή Σιμάτη (Πανεπιστήμιο του Αιγαίου).
Η ημερίδα θα πραγματοποιηθεί στο Exile Room, το Σάββατο 28 Νοεμβρίου από τις 11 π.μ. ως τι1 2 μ.μ.. Είσοδος ελεύθερη.
Masterclass
Επιπλέον, θα πραγματοποιηθεί εργαστήριο από τον κοινωνικό ανθρωπολόγο και σκηνοθέτη Mantas Kvedaravicius, το οποίο θα εστιάσει θεωρητικά στη σχέση και διάκριση μεταξύ εθνογραφικού φίλμ, ντοκιμαντέρ και ταινιών φαντασίας και στο πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί η κάμερα ως μέσο και εργαλείο πολιτικής κινητοποίησης, φαντασίας και συναισθαντικότητας, προκαλώντας «κρίση στην αναπαράσταση». Επίσης, σε πρακτικό επίπεδο το εργαστήριο αυτό θα δώσει χρήσιμες πληροφορίες για τη διαδικασία παραγωγής και διακίνησης των ταινιών, ενώ θα παρέχει τη δυνατότητα σε όσους/ες ‘πειραματίζονται’ ήδη με το χώρο αυτό να συζητήσουν τα σχέδιά τους.
Το masterclass θα πραγματοποιηθεί στο Exile Room, το Σάββατο 28 Νοεμβρίου από τις 4 μ.μ. ως τις 5:30 μ.μ. Είσοδος ελεύθερη.
Το Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Αθήνας φέτος εγκαινιάζει μια ιδιαίτερα τιμητική συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και συγκεκριμένα τη Διεύθυνση Νεώτερου Πολιτιστικού Αποθέματος και Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Στο πλαίσιο της συνεργασίας, η φετινή διοργάνωση του Φεστιβάλ θα παρουσιάσει την θεματική ενότητα ‘Πολιτιστική Κληρονομιά’, η οποία θα περιλαμβάνει την προβολή τριών ταινιών: «Δε Βάφουν Όλα τα Φυτά» του Γιάννη Μαρκάκη, «Γκάιντες Λαλούν» του Δημήτρη Κιτσικούδη και «Λατρευτικές τελετουργίες στη Θράκη – Εαρινές Τελετουργίες» της Δέσποινας Πανταζή.
Ακολουθεί το επίσημο κείμενο εκ μέρους του Υπουργείου, σχετικά με την συνεργασία αυτή:
Τι είναι η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά; Πώς εμπλουτίζει την αντίληψή μας για τις σημερινές πολιτισμικές πρακτικές και τη δυναμική σχέση τους με αυτές του παρελθόντος; Πώς μπορεί να αποτελέσει μέρος μιας εθνογραφικής ματιάς στη πολιτισμική εμπειρία και στις συλλογικές ταυτότητες όπως αυτές διαμορφώνονται ή μετασχηματίζονται στην εποχή μας, ποιες δυνατότητες και ποιες δυσκολίες παρουσιάζει η οπτική της αναπαράσταση με τη μορφή ενός εθνογραφικού φιλμ;
Η Σύμβαση για την προστασία της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO (2003), στην οποία η Ελλάδα προσχώρησε το 2006, αποτελεί ένα διεθνές πλαίσιο για τη διαχείριση ζητημάτων που αφορούν τη μελέτη, διαφύλαξη και ανάδειξη ενός ευρύτατου φάσματος κοινωνικών και πολιτισμικών πραγματικοτήτων. Ο όρος Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά περιλαμβάνεται όλο και συχνότερα στην ορολογία των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών, ενώ οι πολιτικές που σχετίζονται με αυτήν όλο και περισσότερο γίνονται αντικείμενο δημόσιου διαλόγου και προβληματισμού.
Η Διεύθυνση Νεώτερου Πολιτιστικού Αποθέματος και Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, αρμόδια για την εφαρμογή της Σύμβασης στην Ελλάδα, με ιδιαίτερη χαρά συνεργάζεται, για πρώτη φορά φέτος, με το Ethnofest, έναν αναγνωρισμένο πλέον ετήσιο θεσμό που δίνει τη δυνατότητα προβολής της εγχώριας αλλά και της διεθνούς παραγωγής εθνογραφικών ντοκιμαντέρ.
Στόχος της συνεργασίας μας είναι να μοιραστούμε την εμπειρία και τους προβληματισμούς μας με όλους όσοι ενδιαφέρονται για τη συγκεκριμένη μορφή οπτικής αναπαράστασης της πραγματικότητας –ιδιαίτερα του φοιτητές και τους νέους δημιουργούς και επιστήμονες– συμβάλλοντας στον εμπλουτισμό του διαλόγου σχετικά με την ίδια την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά.
Βίλη Φωτοπούλου – Προϊσταμένη Διεύθυνσης Νεώτερου Πολιτιστικού Αποθέματος και Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού