7η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης

Τρεις βασικές καινοτομίες χαρακτηρίζουν τον θεσμό που συμπληρώνει 12 χρόνια αδιάλειπτης παρουσίας στα εικαστικά δρώμενα και έχει καταφέρει να κερδίσει τόσο το κοινό εντός συνόρων, όσο και να καθιερωθεί στη διεθνή πραγματικότητα. Πρωτίστως η φετινή διοργάνωση αποτελεί την πρώτη Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης που πραγματοποιείται από τον νεοσυσταθέντα Μητροπολιτικό Οργανισμό Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης – ΜΟΜus.

Δεύτερον η 7η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης δεν προτείνει ένα συγκεκριμένο θέμα, αλλά έναν καινούργιο τρόπο θέασης και εξέτασης της σύγχρονης τέχνης, με μια κριτική απόσταση, υπό τον γενικό τίτλο ΣΤΑΣΗ. Και τρίτον δεν περιορίζεται πλέον μόνο στη Θεσσαλονίκη, αλλά επεκτείνεται και στην Αθήνα, όπου μέρος της θα φιλοξενηθεί στο MOMus-Μουσείο Άλεξ Μυλωνά.

Η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης).

Η 7η Μπιενάλε Θεσσαλονίκης προτείνει λοιπόν μια ιστορική επισκόπηση του εαυτού, του κόσμου και της ζωής μέσα από καλλιτεχνικές θέσεις και έργα. Με ερωτηματικά ή ενθουσιασμό, με αντιστάσεις ή ανατροπές, με ποιητικότητα ή ρεαλισμό, με φαντασία ή κριτική θεώρηση της πραγματικότητας, με ερευνητικότητα ή επινοητικότητα, οι καλλιτέχνες αναζητούν εναλλακτικά σημεία θέασης του παρελθόντος, του παρόντος και μελλοντικού κόσμου, και με κάποιον τρόπο τον ανασυνθέτουν.

«Η 7η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης επιχειρεί να γίνει ένα πεδίο επαναπροσδιορισμού αξιών και προτεραιοτήτων που είναι πιθανότερο να προκύψει, όταν δει κανείς τα πράγματα από μια κριτική απόσταση […] Προτείνει λοιπόν μια ιστορική επισκόπηση του εαυτού, του κόσμου και της ζωής μέσα από καλλιτεχνικές θέσεις και έργα. Με ερωτηματικά ή ενθουσιασμό, με αντιστάσεις ή ανατροπές, με ποιητικότητα ή ρεαλισμό, με φαντασία ή κριτική θεώρηση της πραγματικότητας, με ερευνητικότητα ή επινοητικότητα, οι καλλιτέχνες αναζητούν εναλλακτικά σημεία θέασης του παρελθόντος, του παρόντος και μελλοντικού κόσμου, και με κάποιον τρόπο τον ανασυνθέτουν» δίνει το στίγμα της διοργάνωσης η επιμελητική ομάδα, η οποία φέτος αποτελείται τόσο από στελέχη του MOMus -όπως και στην προηγούμενη Μπιενάλε- όσο και από εξωτερικούς συνεργάτες.

Στο πρόγραμμα κατά τους τέσσερις μήνες που θα διαρκέσει η 7η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (12.10.2019-16.02.2020) εκτός του αμιγώς εικαστικού, όπως θα παρουσιάζεται στους εκθεσιακούς χώρους, θα είναι ιδιαιτέρως ενισχυμένο και το θεωρητικό πλαίσιο της φετινής θεματικής μέσω των εκδηλώσεων λόγου και των ημερίδων. Παρόντα θα είναι και το καθιερωμένο φεστιβάλ περφόρμανς (17 – 24.10), όπως και τα πρότζεκτς που πλαισιώνουν τον κεντρικό πυρήνα της διοργάνωσης.

Επιμελητικό κείμενο

Μπορεί μια Μπιενάλε να γίνει σημείο στάσης και αφετηρία αναστοχασμού για τα καίρια ζητήματα των σύγχρονων κοινωνιών, οι οποίες αναπτύσσονται σε συνθήκες επιτάχυνσης και κλιμακούμενης ανισότητας; Να εξετάσει από κριτική απόσταση τη στάση του ανθρώπου απέναντι στον κόσμο και τον πλανήτη; Μπορεί να γεφυρώσει την απόσταση ανάμεσα στον θεατή και τη σύγχρονη τέχνη; Μπορεί να υπερβεί την επιμελητική και θεσμική αυταρέσκεια και να αγγίξει την ουσία της πολιτικής και της καθημερινότητας, να ξαναδεί την καλλιτεχνική πράξη ως συνθήκη εργασίας μέσα ή έξω από θεσμούς και κανόνες; Τα ερωτήματα είναι ίσως αρκετά αλλά δεν περισσεύει κανένα.

Η 7η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης επιχειρεί να γίνει ένα πεδίο επαναπροσδιορισμού αξιών και προτεραιοτήτων που είναι πιθανότερο να προκύψει, όταν δει κανείς τα πράγματα από μια κάποια απόσταση. Αυτή η κριτική αποστασιοποίηση στόχος είναι να δώσει μορφή σε στάσεις, να ενεργοποιήσει το βλέμμα και να οδηγήσει στην πράξη. Όχημα γι’ αυτό είναι η ιστορία. Η έννοια του σύγχρονου στην τέχνη, όπως τη διαμορφώνουν σε σημαντικό βαθμό πλέον οι Μπιενάλε, συσχετίζεται πολλές φορές με αυτή του επείγοντος. Αν, όμως, η αίσθηση του επείγοντος συνιστά κινητήριο δύναμη, η ιστορία μπορεί να προσδιορίσει τις διαδρομές ώστε να μην καταλήξουν αδιέξοδες.

Η 7η Μπιενάλε Θεσσαλονίκης προτείνει λοιπόν μια ιστορική επισκόπηση του εαυτού, του κόσμου και της ζωής μέσα από καλλιτεχνικές θέσεις και έργα. Με ερωτηματικά ή ενθουσιασμό, με αντιστάσεις ή ανατροπές, με ποιητικότητα ή ρεαλισμό, με φαντασία ή κριτική θεώρηση της πραγματικότητας, με ερευνητικότητα ή επινοητικότητα, οι καλλιτέχνες αναζητούν εναλλακτικά σημεία θέασης του παρελθόντος, του παρόντος και μελλοντικού κόσμου, και με κάποιον τρόπο τον ανασυνθέτουν. Η πρόταση της Μπιενάλε Θεσσαλονίκης για Στάση αφορά την παύση για αναστοχασμό, τη σιωπή με στόχο όχι τον εφησυχασμό και την απομόνωση αλλά τη θέση, την εμπλοκή, τη φωνή που θα ενωθεί με άλλες φωνές, για τη χάραξη διαδρομών που απαιτούν κόπο, σκέψη και συνέπεια. Για να γίνει η Στάση προϋπόθεση για θέση, το σύγχρονο είναι απαραίτητο να τοποθετηθεί στο πεδίο των ερωτημάτων της ιστορίας και του διαλόγου, των συγκρούσεων, της ιδεολογικής διαμάχης. Η ιστορική ανάγνωση της σύγχρονης τέχνης, επομένως, δεν συνιστά τέλος αλλά μάλλον αρχή μιας γνωστικής διαδικασίας που δίνει τη δυνατότητα ουσιαστικής πολιτικοποίησής της.

Η επιμελητική ομάδα της φετινής διοργάνωσης, προκρίνοντας ως αναγκαία και ζωτική την απόπειρα κριτικής του πολυετούς θεσμού και της ευρύτερης πολιτικής του, επιχειρεί μια στροφή: στα έργα, τους καλλιτέχνες, τις δράσεις και τις αφηγήσεις, που δεν εκφέρουν μόνο δημιουργικό λόγο, αλλά κυρίως ορίζουν μια στάση απέναντι στη ζωή και τον κόσμο. Ακόμη κι αν η επιλογή μοιάζει καταρχάς εσωστρεφής, στην πραγματικότητα ανοίγεται πιο αποφασιστικά προς τους καλλιτέχνες και το κοινό, εγκαινιάζοντας έναν διάλογο μαζί τους και διερευνώντας στάσεις και θέσεις, τρόπους και πρακτικές, αρχεία και ντοκουμέντα, πολύτροπα κανάλια επικοινωνίας.

Συντελεστές:

Διεύθυνση: Συραγώ Τσιάρα
Επιμελητική ομάδα: Λουίζα Αυγήτα, Δόμνα Γούναρη, Παναγής Κουτσοκώστας, Αρετή Λεοπούλου, Θοδωρής Μάρκογλου, Θούλη Μισιρλόγλου, Ηρακλής Παπαϊωάννου, Ειρήνη Παπακωνσταντίνου, Κατερίνα Σύρογλου, Μαρία Τσαντσάνογλου, Συραγώ Τσιάρα

Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες στην κεντρική έκθεση είναι (κατ’ αλφαβητική σειρά): Αljoscha, Jonathas de Andrade, Art Workers’ Coalition, Helene Black, Βαγγέλης Βλάχος, micha cárdenas, Θάλεια Γκατζούλη, Tacita Dean, Thomas Demand, Γιώργος Δεπόλλας, Διοχάντη, Δημήτρης Ζουρούδης, Harun Farocki, Joan Fontcuberta, Jakob Gautel & Ιάσων Καραΐνδρος, Julian Germain, Johan Grimonprez, Minna Henriksson, Valentin Hertweck – Irene Paetzug, Hypercomf, Αθηνά Ιωάννου, Kalos&Klio, Άρης Κατσιλάκης, Gustav Klutsis, Νικόλας Κοζάκης & Raoul Vaneigem, Γιάννης Κουνέλλης, Μαρία Λοϊζίδου, Ζώης Λουμάκης, Christien Meindertsma, Πέτρος Μώρης, Πάολα Παλαβίδη, Απόστολος Παλαβράκης, Γιάννης Παντελίδης, Claudio Pérez, Βαγγέλης Πλοιαρίδης, Βασίλης Σαλπιστής, Κύριλλος Σαρρής, Jonas Staal, Stelarc, SUPERFLEX, Α. Τάσσος, Τάνια Τσιρίδου, Γιάννης Φαϊτάκης, Παντελής Χανδρής, Μαρία Χουλάκη

Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες στο Thessaloniki Performance Festival είναι (κατ’αλφαβητική σειρά): Marianna Andrigo-Aldo Aliprandi, micha cárdenas, Sam Hultin, Νατάσσα Παπαδοπούλου, Marcel Sparmann

Τιμώμενος καλλιτέχνης: Stelarc

Χώροι κεντρικής έκθεσης

MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη (Μονή Λαζαριστών)
MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (εντός ΔΕΘ-HELEXPO)
MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης (Αποθήκη Α’, λιμάνι)
MOMus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών (Αποθήκη Β1, λιμάνι)
MOMus-Μουσείο Άλεξ Μυλωνά (Πλ. Ασωμάτων, Θησείο)
Αλατζά Ιμαρέτ (Θεσσαλονίκη)
Οργανισμός Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης (Θεσσαλονίκη)

Κεντρική φωτογραφία θέματος:  Βασίλης Σαλπιστής