7ο Διεθνές Εργαστήριο Αρχαίου Δράματος από το Εθνικό Θέατρο

Στο φετινό Διεθνές Εργαστήριο Αρχαίου Δράματος, που πραγματοποιείται για δεύτερη χρονιά σε συνεργασία με τον Δήμο Επιδαύρου, διδάσκει ο σκηνοθέτης και ηθοποιός Αργύρης Ξάφης σε συνεργασία με τη χορογράφο Σεσίλ Μικρούτσικου. Επιστημονική υπεύθυνη του προγράμματος είναι η Δρ. Ειρήνη Μουντράκη.

Το εντατικό πρόγραμμα του Εργαστηρίου περιλαμβάνει ομιλίες, συζητήσεις με καλλιτέχνες, masterclasses και δράσεις, όπως ξενάγηση στον αρχαιολογικό χώρο της Επιδαύρου, με στόχο τη σύνδεση με τον τόπο, την ιστορία και τη σημασία του, καθώς και παρακολούθηση παραστάσεων στα δυο θέατρα της Αρχαίας Επιδαύρου. Ειδικά, φέτος το καλοκαίρι, οι συμμετέχοντες/ουσες θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν πρόβες της αισχυλικής τριλογίας Ορέστεια, που θα παρουσιαστεί από το Εθνικό Θέατρο σε σκηνοθεσία του διεθνώς καταξιωμένου σκηνοθέτη Θεόδωρου Τερζόπουλου, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Επιδαύρου.

Επιπλέον, συνεχίζεται η συνεργασία του Εργαστηρίου με το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου Δημιουργική γραφή, Θέατρο και Πολιτιστικές Βιομηχανίες.

Το Εργαστήριο απευθύνεται σε νέους και νέες επαγγελματίες ηθοποιούς, σκηνοθέτες/ιδες, φοιτητές/τριες δραματικών σχολών και γενικότερα σε επαγγελματίες της σκηνικής πράξης, που επιθυμούν αφενός να εμβαθύνουν στη μελέτη του αρχαίου δράματος και τη διερεύνηση των μηχανισμών του και αφετέρου να δοκιμάσουν και να εργαστούν πάνω σε συγκεκριμένες θεματικές. Παράλληλα, βασικός στόχος της δράσης είναι να ενθαρρύνει έναν γόνιμο διάλογο πάνω στη σύγχρονη πρόσληψη, τη σκηνική προσέγγιση του αρχαίου δράματος και τις προβληματικές που αναπτύσσονται γύρω από αυτό, αλλά και να ενισχύσει τον διάλογο της ίδιας της τραγωδίας με τον Πολίτη.

Το Διεθνές Εργαστήριο Αρχαίου Δράματος θεσμοθετήθηκε σε ετήσια βάση το 2016. Είναι μέλος του Διεθνούς Δικτύου Αρχαίου Δράματος που δημιούργησε, συντονίζει και ενισχύει οικονομικά το Υπουργείο Πολιτισμού, με στόχο την εκπαίδευση στο αρχαίο δράμα ανθρώπων του θεάτρου που ανήκουν σε διαφορετικές βαθμίδες και κατηγορίες και την εξοικείωση του ευρύτερου κοινού με το είδος και την ανάπτυξη συνθηκών συνεργασίας μεταξύ ανθρώπων του θεάτρου από διαφορετικές χώρες.

Ο καταποντισμός των μύθων

Το Εργαστήριο θα επικεντρωθεί στο παράδειγμα του Οιδίποδα Τυράννου του Σοφοκλή, από τον μύθο του, αυτό το «τέλειο υπόδειγμα αρχαίας τραγωδίας» κατά τον Αριστοτέλη, από τον μοναδικό τρόπο που συνδέεται το προσωπικό με το δημόσιο, το πολιτικό. Θέματα που μας αφορούν και στα δύο επίπεδα: Προσωπικό και Πολιτικό. Η απώθηση της ενοχής. Η διαγραφή του προσωπικού και συλλογικού παρελθόντος. Ο τρόπος που η κοινωνία δημιουργεί μύθους και τους καταποντίζει προκειμένου να επιβιώσει η ίδια.

Ερωτήματα που βασανίζουν όσους εργάζονται πάνω στο είδος: Υπάρχει ψυχολογία στην Τραγωδία; Ή οι μηχανισμοί της επιστήμης της ψυχολογίας βασίζονται στους αρχετυπικούς κώδικες της Τραγωδίας;

Θα χρησιμοποιηθούν διαφορετικές μεταφράσεις αξιοποιώντας ακόμα και αυτές τις διαφορές στις ποιότητες λόγου του κάθε μεταφραστή για να εξερευνηθούν τα δύσβατα, αλλά τόσο ελκυστικά, τοπία αυτής της τραγωδίας. Στο τεχνικό μέρος -αφού κατακτηθεί ένα ενιαίο λεξιλόγιο συνεννόησης- η εργασία θα εστιάσει στην τεχνική που ο Αργύρης Ξάφης έχει αναπτύξει μέσα στα χρόνια και χρησιμοποιεί: Μέλος, Έπος, Ρητορεία.

Αναγνωρίζοντας τα μέρη αυτά σε κάθε κείμενο αρχαίου δράματος, ξεκλειδώνεται η πρακτική του αντιμετώπιση και από τη συνύπαρξή τους, τον τρόπο που συνδέονται ή συγκρούονται αυτά τα μέρη, γεννιούνται απροσδόκητα καλλιτεχνικά αποτελέσματα που ξεπερνούν τις γνωστές φόρμες του σύγχρονου θεάτρου.

Μια εργαστηριακή δουλειά πάνω στο αρχαίο δράμα κυρίως για ηθοποιούς και όσους επαγγελματίες της σκηνικής πράξης θέλουν να το δοκιμάσουν πρακτικά και όχι θεωρητικά φέρνοντάς το ζωντανά στη σκηνή, στο δημόσιο βήμα. Είναι σχεδόν προαπαιτούμενη μια σχέση με τη μουσική, τον ρυθμό και τις βασικές θεατρικές έννοιες και τεχνικές του σύγχρονου δράματος προκειμένου -χρησιμοποιώντας τα με μια σχετική άνεση- να ξεπεραστούν. Και εκεί, όπως σημειώνει ο Αργύρης Ξάφης, «σε αυτό το γνωστό-άγνωστο μέρος να συναντήσουμε το παρελθόν αλλά και το μέλλον μας. Γιατί θεωρώ πως η Αρχαία Τραγωδία είναι ένα είδος που έρχεται από το μέλλον».

Αξίζει να σημειώσουμε πως ο Οιδίπους Τύραννος και η παρουσίασή του στο Teatro Olimpico στη Βιτσέντζα της Ιταλίας, στις 3 Μαρτίου 1585 είναι το ορόσημο της έναρξης του αγώνα της αναβίωσης του αρχαίου δράματος στους νεότερους χρόνους.

• Γλώσσες εργασίας
  ελληνικά – αγγλικά (η γνώση της αγγλικής είναι απαραίτητη και για τους/τις Έλληνες/ίδες συμμετέχοντες/ουσες).
• Κόστος συμμετοχής
  450€ για τους/τις Έλληνες/ίδες και 600€ για τους/τις συμμετέχοντες/ουσες από το εξωτερικό. Περιλαμβάνονται: Δίδακτρα, μεταφορά με πούλμαν από την Αθήνα προς το Λυγουριό μετ’ επιστροφής, διαμονή σε ξενώνα, πρωινό και μεσημεριανό, εσωτερικές μετακινήσεις, ξενάγηση στον αρχαιολογικό χώρο, παρακολούθηση ενταγμένων στο πρόγραμμα παραστάσεων.
• Οι ενδιαφερόμενοι/ες μπορούν να στείλουν το βιογραφικό τους και φωτογραφία τους έως και τις 10 Ιουνίου 2024 στην ηλεκτρονική διεύθυνση: drama2@n-t.gr με την ένδειξη 7ο Διεθνές Εργαστήριο Αρχαίου Δράματος. Η επιλογή θα γίνει βάσει των βιογραφικών. Εάν κριθεί απαραίτητο, θα ακολουθήσει συνέντευξη.

Περισσότερες πληροφορίες: www.n-t.gr, στην ηλεκτρονική διεύθυνση drama2@n-t.gr και στο 2105288253 (κ. Ευτυχία Χαραλαμπάκη).

Λίγα λόγια για τους συντελεστές:

O Aργύρης Ξάφης είναι ηθοποιός, σκηνοθέτης, μεταφραστής και καθηγητής υποκριτικής. Είναι απόφοιτος της Ανωτέρας Σχολής Δραματικής Τέχνης του Εθνικού Θεάτρου. Από το 1997 ως σήμερα έχει συνεργαστεί με τους σημαντικότερους καλλιτεχνικούς οργανισμούς της χώρας: το Θέατρο ΑΜΟΡΕ, το Εθνικό Θέατρο, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, το Θησείον – ΕΝΑ ΘΕΑΤΡΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ κ.ά., καθώς και με το Theatre Mahagony στη Γερμανία. Από το 2023 είναι καλλιτεχνικός διευθυντής του θεάτρου Θησείον – ΕΝΑ ΘΕΑΤΡΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ. Έχει παίξει σε έργα των: Σοφοκλή, Ευριπίδη, Αισχύλου, Σαίξπηρ, Τσέχωφ, Καλντερόν Ντε Λα Μπάρκα, Σνίτζλερ, Γκαίτε, Μπύχνερ, Δημητριάδη κ.ά. Έχει συνεργαστεί με τους σκηνοθέτες: Θωμά Μοσχόπουλο, Μιχαήλ Μαρμαρινό, Γιάννη Χουβαρδά, Ιώ Βουλγαράκη, Γιώργο Λάνθιμο, Έφη Μπίρμπα, Έλλη Παπακωνσταντίνου, Νίκο Μαστοράκη, Τσέζαρις Γκραουζίνις, Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο, Βασίλη Μαυρογεωργίου, Albrecht Hirche, κ.ά. Έχει βραβευθεί με το Βραβείο «Δημήτρης Χορν», το Βραβείο της Ένωσης Κριτικών και το Α‘ βραβείο Ανδρικού Ρόλου της Ακαδημίας Κινηματογράφου. Ιδρυτικό μέλος της ομάδας ΠΥΡ και της ομάδας ΕΠΤΑΡΧΕΙΑ. Διδάσκει 15 χρόνια υποκριτική στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών.

H Σεσίλ Μικρούτσικου αποφοίτησε από την ΚΣΟΤ το 1999. Έχει συνεργαστεί ως χορεύτρια με τις ομάδες χορού ΑΝΑΛΙΑ, SINE QUA NON, ΥΨΙΛΟΝ, GRIFFON για παραστάσεις σε φεστιβάλ χορού στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει παρουσιάσει έργα της ως χορογράφος στο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και σε πολλά Φεστιβάλ Χορού στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Από το 2000 επιμελείται την κίνηση και τη χορογραφία σε θεατρικές παραστάσεις για το Εθνικό θέατρο, το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το Κ.Θ.Β.Ε, το θέατρο του Νέου Κόσμου, για ΔΗΠΕΘΕ κ.α. Διδάσκει κίνηση και αυτοσχεδιασμό σε Δραματικές σχολές στην Αθήνα.

Photo credit: © Karol Jarek