Έχοντας σαν κύρια θεματική ενότητα τις γυναικείες μορφές που εμφανίστηκαν στο ρεμπέτικο και άφησαν ανεξίτηλη της σφραγίδα τους σαν ερμηνεύτριες, δημιουργοί, μουσικοί, σαν μούσες ή παρουσίες στο περιβάλλον και τη θεματολογία του ρεμπέτικου, το 8ο Φεστιβάλ Ρεμπέτικου επιδιώκει να προβάλει τις κοινωνικές συνθήκες και παραμέτρους που σχετίζονται με τη συμμετοχή ή την αναφορά των γυναικών στο ρεμπέτικο, ειδικότερα αυτές της χειραφέτησης και της απόστασης από τα αυστηρά πρότυπα που επέβαλλε ο κοινωνικός χώρος ακολουθώντας, σε κάποιες περιπτώσεις, διαφορετικούς τρόπους συμπεριφοράς, στάσης ζωής ή έκφρασης. Αυτά τα στοιχεία σε καμία περίπτωση δεν μπορούν και δεν πρέπει να γίνονται αντικείμενο κριτικής, καθώς συνέβησαν σε άλλο «τόπο και χρόνο». Πολλά έχουν ειπωθεί και γραφτεί για το συγκεκριμένο θέμα, άλλα κοντά στην αλήθεια και άλλα όχι. Το βέβαιο είναι ότι οι γυναίκες αυτές -σε έναν αυστηρά ανδροκρατούμενο κοινωνικό χώρο- είχαν την τόλμη, αλλά και τις ικανότητες, να διεκδικήσουν τη θέση τους στη λαϊκή μας μουσική, τη λαϊκή ποίηση και την κοινωνία γενικότερα.
Η άλλη πλευρά της ενότητας αυτής δεν θα μπορούσε να είναι άλλη από την αναφορά στη γυναίκα, όπως παρουσιάζεται μέσα από τους στίχους του ρεμπέτικου. Η γυναίκα ως μάνα, αδελφή, θυγατέρα, εργάτρια, μετανάστρια, σύντροφος, αγωνίστρια, αλλά και ως τιμωρός, φεμινίστρια, ανατρεπτική, ανεξάρτητη. Κάθε ρόλος με το δικό του άρωμα.
Φέτος την τιμητική τους έχουν οι γυναικείες παρουσίες, με τις ερμηνεύτριες Ανατολή Μαργιόλα, Ασπασία Στρατηγού, Εύα Ξένου, Μαίρη Δεναξά, Αγγέλικα Παπανικολάου, Γεωργία Μαρίνη και Ιφιγένεια Ιωάννου, ενώ στα σχήματα συμμετέχουν αρκετές μουσικοί, με κοινό χαρακτηριστικό την αγάπη τους για το ρεμπέτικο και το σεβασμό στις εκτελέσεις που μας άφησαν σαν ανεκτίμητη κληρονομιά οι πρωτομάστορες-μαστόρισσες του ρεμπέτικου.
Στη φετινή διοργάνωση περιλαμβάνονται δράσεις και για τους μικρούς μας φίλους: παράσταση Καραγκιόζη του Γιάννη Γαλανού από τη Σάμο που, παρά το νεαρό της ηλικίας του, έχει βαθιά γνώση των τεχνικών και των φιγούρων του θεάτρου σκιών και προβολή αφιερώματος στη σπουδαία Ρίτα Αμπατζή που δημιούργησαν μαθητές και μαθήτριες του 4ου Πειραματικού Δημοτικού Σχολείου Ερμούπολης.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Τέλος, το φεστιβάλ περιλαμβάνει Έκθεση Λαϊκών Μουσικών Οργάνων από επιφανείς και καταξιωμένους έλληνες οργανοποιούς και Μουσικό Εργαστήρι με θέμα «Η φωνητική πράξη στο Σμυρναίικο και Ρεμπέτικο τραγούδι», από τη μουσικοδιδάσκαλο Ιφιγένεια Ιωάννου.
Το Φεστιβάλ συνδιοργανώνουν ο Δήμος Σύρου-Ερμούπολης και η Κυκλαδική Εταιρεία Ανάπτυξης (ΚΕΤΑΝ) του Επιμελητηρίου Κυκλάδων.
Το ρεμπέτικο έχει καταχωρηθεί στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς το 2015, στον αντιπροσωπευτικό κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO το 2017, ενώ το Φεστιβάλ «Η Σύρα του Μάρκου Βαμβακάρη», έχει καταχωρηθεί στο Ευρετήριο Ευρωπαϊκών Φεστιβάλ festivalfinder.eu και έχει λάβει το EFFE LABEL.
Η είσοδος στο Φεστιβάλ Ρεμπέτικου είναι δωρεάν. Για την εξασφάλιση θέσης συνιστάται η προσέλευση στο χώρο τουλάχιστον 15 λεπτά πριν την έναρξη της κάθε συναυλίας.
Πρόγραμμα 8ου Φεστιβάλ Ρεμπέτικου
Τετάρτη 28.08
20.50 || «Στα σκαλάκια του Βροντάδου»
«Ο Καραγκιόζης και το ρεμπέτικο»
Μια απολαυστική παράσταση Θεάτρου Σκιών, από τον Γιάννη Γαλανό.
21.30 || Σκαλάκια Βροντάδου (στου «Τεμπέλη»)
Λαϊκή Ορχήστρα του Μικρού Μουσικού Συνόλου
Η Λαϊκή Ορχήστρα του Μικρού Μουσικού Συνόλου παρουσιάζει μια βραδιά με τραγούδια που αναφέρονται στη χειραφέτηση της γυναίκας, μέσα από το ρεμπέτικο και το λαϊκό τραγούδι της εποχής, στα σκαλάκια του Βροντάδου, έξω από την ιστορική ταβέρνα του “Τεμπέλη”.
Πέμπτη 29.08 || Ταρσανάς, Ερμούπολη
21.00: Η γυναίκα στο λαϊκό τραγούδι
Η Εύα Ξένου, η Μαίρη Δεναξά, η Αγγέλικα Παπανικολάου, η Γεωργία Μαρίνη, εξαιρετικές καλλιτέχνιδες στο είδος τους, πλαισιώνονται από τους Σάκη Νικολετόπουλο, Στέλιο Παπαδόπουλο και Αργύρη Νικολάου. Προάγουν και αναδεικνύουν τη γυναίκα του χθες και του σήμερα μέσα από το λαϊκό τραγούδι. Τη γυναίκα που εργάζεται, μοχθεί, που ξοδεύει τον παρά της και το χρόνο της όπου θέλει εκείνη. Τη γυναίκα του ρεμπέτικου που χειραφετείται μέσω αυτού, στο πάλκο, στις συνθέσεις, στους στίχους ως δημιουργός, κατέχοντας δεσπόζουσα θέση στο κουμάντο, στην «πιάτσα» και στη γυναικεία αλληλεγγύη, την εποχή που στην Ελλάδα η θέση της γυναίκας καθορίζεται μέσα από ένα στενό πλαίσιο ύπαρξης και λειτουργίας της. Η πραγματικότητα όμως του τότε συνεχίζει σε ένα σημαντικό βαθμό να αντανακλά και τις συνθήκες του σήμερα… κρίνοντας εκ του αποτελέσματος.
Παρασκευή 30.08 || Ταρσανάς, Ερμούπολη
20.50: Προβολή ταινίας μικρού μήκους, αφιέρωμα στη σπουδαία Ρίτα Αμπατζή, δημιούργημα μαθητών και μαθητριών του 4ου Πειραματικού Δημοτικού Σχολείου Ερμούπολης.
21.15: Η Ιφιγένεια Ιωάννου και το σχήμα Εϊβαλά ζωντανεύουν ιστορίες εμπνευσμένες από τη Σμύρνη του 19ου-20ου αι.
Σάββατο 31.08 || Ταρσανάς, Ερμούπολη
21.00: Ασπασία Στρατηγού, Ανατολή Μαργιόλα και Βασίλης Κορακάκης. Μια ομάδα από καταξιωμένες ερμηνεύτριες και δεξιοτέχνες μουσικούς, θα φέρουν κοντά μας και θα ζωντανέψουν τις γνωστές και άγνωστες μορφές των γυναικών του ρεμπέτικου.
Κυριακή 01.09 || Πηγή Αγίου Αθανασίου, Άνω Σύρος
21.00: Λαϊκή Ορχήστρα Σύρου
Κάτι μας λέει ότι ο Μάρκος, όταν έγραψε το «Έλα να πάμε εκεί που λες» με τη «ρούσσα» και τη «γαιτονοφρυδούσα», είχε στο μυαλό του την πηγή και τις δροσιές του Αη Θανάση, όπου θα συναντήσουμε τις γυναικείες μορφές του ρεμπέτικου σε μια ατμόσφαιρα μυσταγωγίας.
ΕΚΘΕΣΗ ΛΑΪΚΩΝ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ
Αίθουσα Γ. & Ε. Βάτη, Πλατεία Μιαούλη
Τετάρτη 28 έως Σάββατο 31.08: 10.30-14.00 & 18.00-21.00
ΜΟΥΣΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ
«Η φωνητική πράξη στο Σμυρναίικο και Ρεμπέτικο τραγούδι», με την Ιφιγένεια Ιωάννου
Συνεδριακή αίθουσα «Βαλμά» του Επιμελητηρίου Κυκλάδων
Σάββατο 31.08: 12.00-14.30
Το σεμινάριο αυτό έχει στόχο να μελετήσει και να αναδείξει τα κύρια χαρακτηριστικά της φωνητικής τέχνης στα σμυρναίικα και ρεμπέτικα τραγούδια μέσα από παραδείγματα από επιλεγμένο ρεπερτόριο.