9η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης: Τα βιβλία μπορούν ν αλλάξουν τον κόσμο

Η 9η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, με το σύνθημα «Τα βιβλία μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο; Μπορούν να αλλάξουν εμάς, …

που μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο», ανοίγει τις πύλες της αναδεικνύοντας τη δυναμική του βιβλίου, τη σημασία αυτού του ραντεβού.

Η ένατη διοργάνωση της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης θα πραγματοποιηθεί μεταξύ 24 και 27 Μαΐου, στα περίπτερα 13 και 15 της HELEXPO, με οργανωτές το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου τη HELEXPO και την Πανελλήνια Ομοσπονδία Εκδοτών Βιβλιοπωλών.

Για τέσσερις ημέρες στη Θεσσαλονίκη το προβάδισμα παίρνει το βιβλίο, δίνοντας τον απαραίτητο τόνο αισιοδοξίας απέναντι στην κρίση, ατομική και συλλογική. Η φετινή Έκθεση αποδεικνύεται επίκαιρη και δυναμική πιο πολύ από κάθε άλλη φορά, αφού συσπειρώνει τον εκδοτικό κόσμο (φέτος συμμετέχουν 200 εκδότες, εκ των οποίων οι 54 για πρώτη φορά, και συνολικά 14 περισσότεροι από πέρυσι), προσελκύει τους συγγραφείς από την Ελλάδα και το εξωτερικό (190 Έλληνες συγγραφείς και 36 διεθνείς λογοτεχνικές προσωπικότητες), προτείνει ένα πλούσιο πολιτιστικό πρόγραμμα (200 εκδηλώσεις) με καινοτομίες.

Στο πνεύμα της εποχής, έχοντας διεισδύσει ακόμη βαθύτερα στον πυρήνα της επικαιρότητας, η 9η ΔΕΒΘ εγκαινιάζει με τη θεματική έκθεση «Ο αιώνας της Θεσσαλονίκης» το αφιέρωμα που οργανώνει η πόλη της Θεσσαλονίκης για τα 100 χρόνια από την απελευθέρωσή της και την ενσωμάτωσή της στον ελλαδικό χώρο. Στο πλαίσιο αυτό οργανώνεται ένας κύκλος συναντήσεων «Μνήμη και Ιστορία» (31 εκδηλώσεις, 3 εικαστικές εκθέσεις, 1 θεματική έκθεση βιβλίων) που θα μας προτρέψει να αναλογιστούμε εκ νέου τη σοφή φράση «άνθρωπος χωρίς μνήμη είναι άνθρωπος χωρίς ζωή, λαός χωρίς μνήμη είναι λαός χωρίς μέλλον».

Στο πλαίσιο πάντα της επικαιρότητας, οργανώνεται κύκλος 6 συζητήσεων με την κρίση ως θέμα: στην κοινωνική και οικονομική ζωή, στις πολιτικές εξελίξεις, στον αντίκτυπο που έχει στον κόσμο του βιβλίου. Μιλούν ειδικοί, δημοσιογράφοι, καθηγητές πανεπιστημίου.

Η Σερβία η φετινή Τιμώμενη Χώρα, με ισχυρό λογοτεχνικό προφίλ εντός κι εκτός Βαλκανίων, έρχεται στη Θεσσαλονίκη με 15 κορυφαίους εκπροσώπους της, ενώ παραμένει πρώτη ξένη αγορά μετάφρασης και κυκλοφορίας φιλολογικών έργων της ελληνικής γραμματείας.

Από την ίδια «γειτονιά», τη Βαλκανική χερσόνησο, συναντιούνται 15 ποιητές και ποιήτριες στο 1ο Διαβαλκανικό Φεστιβάλ Ποίησης, που πραγματοποιείται στο πλαίσιο της Έκθεσης με πολλές και ενδιαφέρουσες συμμετοχές, εκτός Ελλάδας και από Αλβανία, Τουρκία, Κροατία, Μαυροβούνιο, ΠΓΔΜ, Σερβία, Ρουμανία, Βουλγαρία.

Το βιβλιόφιλο κοινό προσέρχεται στην 9η ΔΕΒΘ έχοντας την ευκαιρία να περιηγηθεί στα εκδοτικά περίπτερα διαπιστώνοντας μια μεγάλη ποικιλία τίτλων από την παλαιότερη και νεότερη εκδοτική παραγωγή. Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων έχουν οργανωθεί ομιλίες με συγγραφείς και επιστήμονες, παρουσιάσεις βιβλίων, συζητήσεις και διάλογος με σημαντικές πνευματικές προσωπικότητες από τον χώρο της λογοτεχνίας, της πανεπιστημιακής κοινότητας, της καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Οι επισκέπτες της Έκθεσης μπορούν να επισκεφθούν την παραδοσιακή Παιδική Γωνία, φέτος με το focus στην Αρχαία Αίγυπτο, τη Γωνιά των Εφήβων, το Περίπτερο Φιλαναγνωσίας για τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς και τα παιδιά, το Περίπτερο «Νικηφόρος Βρεττάκος» με αφορμή το επετειακό έτος, το Περίπτερο Ρήγας Φεραίος, με αφορμή την έκδοση σπάνιων σχετικών εκδόσεων από το αρχείο του Γιώργου Δολιανίτη, το Φιλολογικό Καφενείο ενώ, παράλληλα, μπορούν ν’ ανιχνεύσουν νέες αισθητικές και καλλιτεχνικές προτάσεις ακολουθώντας τον «Περίπατο Πολιτισμού» στους δρόμους της Θεσσαλονίκης και στη θάλασσα του Θερμαϊκού.

Η είσοδος στην Έκθεση είναι ελεύθερη

Το έργο είναι ενταγμένο στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Μακεδονία – Θράκη 2007-2013 του ΕΣΠΑ και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ενωση (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης – ΕΤΠΑ).

Σερβία, η Τιμώμενη Χώρα

Η «αφρόκρεμα» της σερβικής λογοτεχνίας θα παρευρεθεί στο εθνικό περίπτερο της γειτονικής χώρας δηλώνοντας ένα ξεχωριστό «παρών» με συγγραφείς κλασικούς, σύγχρονους με διεθνή καριέρα αλλά και εκπροσώπους της νεότερης γενιάς. Στο σερβικό περίπτερο θα παρουσιαστούν αντιπροσωπευτικά δείγματα από πεζογραφία, ποίηση, δοκίμιο, θεατρικό έργο, κόμικς, θρησκειολογικά κείμενα. Οι «κλασικοί» της Σερβίας θα έχουν ιδιαίτερη αναφορά ανάμεσα στις προτάσεις τους προς το κοινό (όπως, για παράδειγμα, το ειδικό αφιέρωμα στον νομπελίστα Ιβο Αντριτς).

Έχουν προγραμματιστεί παρουσιάσεις βιβλίων και συζητήσεις με συγγραφείς, έκθεση βιβλίων, μουσειακά αντικείμενα λογοτεχνών καθώς και ένα κινηματογραφικό αφιέρωμα. Μεταξύ άλλων, θα παραβρεθούν ο διάσημος σκηνοθέτης, μουσικός και συγγραφέας Εμίρ Κουστουρίτσα, ο πεζογράφος-σεναριογράφος Ντούσαν Κοβάτσεβιτς, ο γνωστός στο ελληνικό κοινό Βλάντισλαβ Μπάγιατς, καθώς και οι Σβέτισλαβ Μπάσαρα, Αλεξάνταρ Γκατάλιτσα, Γκόραν Μιλασίνοβιτς, Βίντα Ογνιένοβιτς, Ντράγκαν Βέλικιτς, Γιασμίνκα Πέτροβιτς, Τάνια Κραγκούγιεβιτς, Ζόραν Πέσιτς Σίγμα, Μπορίβογιε Αντάσεβιτς, Γέλενα Λένγκολντ, Μπιλιάνα Σερμπλιάνοβιτς, Μόμα Ράντιτς και Λιλιάνα Χαμπιάνοβιτς-Τζούροβιτς. 

Θεματική Εκθεση «Αιώνας της Θεσσαλονίκης» & Κύκλος «Μνήμη και Ιστορία»

Η περιπέτεια του 20ού αιώνα μέσα από το πρίσμα της Θεσσαλονίκης, του τόπου και των ανθρώπων, είναι το κυρίαρχο στοιχείο όλων των εκδηλώσεων που έχουν οργανωθεί στο ειδικά διαμορφωμένο (περίπτερο 13) κατά τη διάρκεια του τετραημέρου. Ένα πανόραμα των ιστορικών γεγονότων από την απελευθέρωση της πόλης κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912) έως τη σημερινό παρόν προσφέρει στους επισκέπτες η έκθεση ειδικών εκδόσεων, στρατιωτικών τεκμηρίων, εφημεριδικών αποκομμάτων, οπτικοακουστικού υλικού.

Έχουν οργανωθεί τρεις εικαστικές εκθέσεις («Θεσσαλονίκη 1912-2012: μεγάλα γεγονότα στον καθρέφτη του Τύπου», «Ενθύμιον – Από τη ζωή της εβραϊκής κοινότητας Θεσσαλονίκης 1897-1917», «Έκθεση τεκμηρίων από τους Βαλκανικούς Πολέμους», οργανωμένες από το Μορφωτικό Ίδρυμα της ΕΣΗΕΜΘ, τις εκδόσεις Καπόν και το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών αντίστοιχα) ενώ η ΕΡΤ 3 έχει επιμεληθεί ένα πολύ ενδιαφέρον πρόγραμμα προβολών επετειακών ντοκιμαντέρ. Στο πλαίσιο του κύκλου συναντήσεων, παρουσιάζονται βιβλία που αφορούν όλες τις εκφάνσεις της ζωής στη Θεσσαλονίκη στη διάρκεια του αιώνα, ειδικοί επιστήμονες, ερευνητές και συγγραφείς συζητούν για ζητήματα ιστορικής αντίληψης, εντοπιότητας, προσώπων και γεγονότων.

Στο πλαίσιο του κύκλου «Μνήμη και Ιστορία» προβάλλεται σε πρώτη προβολή, μετά την επιτυχημένη παρουσίασή του στο Μουσείο Μπενάκη και στην ΕΡΤ, το πολυσυζητημένο ντοκιμαντέρ «Σμύρνη. Η καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης 1900-1922», της Μαρίας Ηλιού. Πρόκειται για μια ξεχωριστή καταγραφή της μνήμης που γίνεται ιστορία. Κι ως προς αυτόν τον μηχανισμό, μια ενδιαφέρουσα προσέγγισή της αναλύει ο ελληνικής καταγωγής πανεπιστημιακός από το Τέξας Andrew Papanikolaou και ο ψυχίατρος-πανεπιστημιακός Θανάσης Τζαβάρας μέσα από το πρίσμα της ψυχολογίας-ψυχανάλυσης. 
 

Από πλευράς συγγραφέων… οι Έλληνες και οι ξένοι

Στην 9η ΔΕΒΘ αναμένεται η άφιξη 190 Ελλήνων συγγραφέων, ποιητών και πεζογράφων, δοκιμιογράφων και θεατρικών συγγραφέων (μεταξύ αυτών, 135 λογοτέχνες και 32 συγγραφείς και εικονογράφοι παιδικού και εφηβικού βιβλίου), οι οποίοι θα δώσουν το δικό τους «στίγμα» στην πραγματικότητα του παρόντος.

Μέσα από το έργο τους αντικατοπτρίζεται ο σύγχρονος προβληματισμός, η εξέλιξη της τέχνης του λόγου σε συνάρτηση με τα γεγονότα, την πολιτική, την κοινωνία. Αντίστοιχα, οι ξένοι προσκεκλημένοι συγγραφείς-εκπρόσωποι της σημερινής διεθνούς διανόησης (36 τον αριθμό από 12 διαφορετικές χώρες) δίνουν ραντεβού με τους ομοτέχνους και τους αναγνώστες τους παρουσιάζοντας τη δική τους οπτική γωνία για τη λογοτεχνία, τη σκέψη και την έκφραση. Μεταξύ αυτών έρχονται στη Θεσσαλονίκη οι Μετίν Αρντίτι, Βικτόρια Χίσλοπ, Ετγκαρ Κέρετ, Αντρέ Σιφρίν, Χάγκεν Φλάισερ, Εντέμ Ελντέμ, Νάταλι Μπακόπουλος κ.ά.

Η κρίση ως θέμα στην Έκθεση

Πόσο επηρεάζεται η πνευματική δημιουργία από την κατάρρευση της οικονομίας; Ποιοι παράγοντες θα βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της πολυεπίπεδης κρίσης; Για αυτά και άλλες επιμέρους παραμέτρους της κρίσης θα συζητήσουν οι συμμετέχοντες ομιλητές στις 6 εκδηλώσεις δοκιμάζοντας μια πολύπτυχη προσέγγιση στο πιο επίκαιρο θέμα των τελευταίων χρόνων σε Ελλάδα και Ευρώπη. 
 

Περίπτερο Φιλαναγνωσίας για τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς

Η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας ξεκινάει από την παιδική ηλικία. Το πρόγραμμα που σχεδιάστηκε και υλοποιείται από το ΕΚΕΒΙ σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας με ένα πρόγραμμα ΕΣΠΑ, λειτουργεί σε 950 ολοήμερα σχολεία όλης της επικράτειας. Έχουν οργανωθεί 18 εκδηλώσεις (ημερίδα, ομιλίες, παρουσιάσεις βιβλίων, εκπαιδευτικά σεμινάρια) με στόχο τόσο την προβολή του προγράμματος όσο κυρίως την παράθεση γόνιμων απόψεων και την ανταλλαγή εμπειριών από ειδικούς, εκπαιδευτικούς, συγγραφείς, επιστήμονες. Ξεχωριστό γεγονός αποτελεί το χάπενινγκ με τίτλο «Γράμμα σ’ ένα παιδί» στο οποίο οκτώ πολύ γνωστοί συγγραφείς θα διαβάσουν το δικό τους γράμμα για τη φιλαναγνωσία προς το παιδί που κρύβουν μέσα τους…

Η Παιδική Γωνιά μ’ ένα μεγάλο αφιέρωμα στην Αρχαία Αίγυπτο & η Γωνιά των Εφήβων

Η Παιδική Γωνιά προτείνει μια ξεχωριστή εμπειρία για μικρούς και μεγάλους με την «περιήγηση» στον κόσμο του μυστηρίου αλλά και της φαντασίας του αρχαίου αιγυπτιακού πολιτισμού. Οι πυραμίδες, τα ιερογλυφικά, οι μούμιες και οι Φαραώ δίνουν την αφορμή για ένα αφιέρωμα γνώσης και ψυχαγωγίας μέσα από εργαστήρια, ομιλίες, παρουσιάσεις. Συνολικά, στην Παιδική Γωνιά και τη Γωνιά των Εφήβων οργανώνονται 50 εκδηλώσεις και με την παρουσία 30 εκδοτικών οίκων ειδικευμένων στο βιβλίο για παιδιά από 4 έως 12 χρόνων, οι μικροί επισκέπτες θα βρουν πολλές και ευχάριστες αφορμές ανακάλυψης του κόσμου του βιβλίου. Αναμένονται τόσο οι οργανωμένες επισκέψεις 2.000 μαθητών από 48 σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης όσο και οι χιλιάδες νεαροί επισκέπτες στο καθιερωμένο ραντεβού της ΔΕΒΘ. Στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται παρουσιάσεις βιβλίων και συναντήσεις με αγαπημένους συγγραφείς και εικονογράφους, διαδραστικά παιχνίδια, διαγωνισμοί, παραστάσεις.

Περίπτερο «Νικηφόρος Βρεττάκος»

Το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού ανακήρυξε το 2012 «Έτος Νικηφόρου Βρεττάκου» με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννηση του Λάκωνα ποιητή. Το ειδικά διαμορφωμένο περίπτερο είναι αφιερωμένο στην προσωπικότητα και το έργο του, σε συνάρτηση με τα ιστορικά γεγονότα αλλά και με τις πνευματικές αναζητήσεις της εποχής και του ιδίου. Κατά τη διάρκεια της Έκθεσης θα πραγματοποιηθούν εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές, προβολή ταινίας και σπάνιου οπτικοακουστικού υλικού, καθώς και έκθεση βιβλίων και αρχειακού υλικού του ποιητή, σε συνεργασία με το Αρχείο Βρεττάκου/Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης.

Περίπτερο Ρήγα Φεραίου

Το Περίπτερο προσφέρει μια νέα αφορμή γνωριμίας και επαναθεώρησης της προσωπικότητας, του έργου και της επαναστατικής δράσης του ποιητή του «Θούριου». Θα παρουσιαστεί σπάνιο εκδοτικό οικό το οποίο φέρνει στο φως άγνωστες ή λιγότερο γνωστές πληροφορίες, μέσα από την προσωπική συλλογή του Γιώργου Δολιανίτη. Στο πλαίσιο αυτό θα μιλήσει η επιμελήτρια, Ρουμάνα πανεπιστημιακός και ελληνίστρια Lia Brad Chisacof.

«Περίπατος πολιτισμού» – Η Έκθεση στους δρόμους…

Για μία ακόμη χρονιά ο «Περίπατος πολιτισμού» φιλοδοξεί να προσφέρει στους βιβλιόφιλους επισκέπτες της Έκθεσης μια διαφορετική «διαδρομή» σε λογοτεχνικά και πολιτιστικά δρώμενα σε ανοιχτούς δημόσιους χώρους της Θεσσαλονίκης (αλλά και σε θαλάσσιες διαδρομές μέσα στον Θερμαϊκό). Συγκεκριμένα, σε 13 κτήρια-σημεία της πόλης θα φιλοξενηθούν μεγάλες αφίσες με αποσπάσματα λογοτεχνικών κειμένων, δύο ανοιχτά λεωφορεία θα διασχίζουν κεντρικούς δρόμους με μουσική από τη Φιλαρμονική του Δήμου Θεσσαλονίκης, νεότεροι Θεσσαλονικείς ποιητές παρουσιάζουν ποιήματά τους στους δρόμους με ή χωρίς τη συνοδεία ζωντανής τζαζ μουσικής, εκθέσεις φωτογραφίας με «κλικ» στην πόλη, τους ανθρώπους, την καθημερινή ζωή. Ο «Περίπατος πολιτισμού» συνδιοργανώνεται από το ΕΚΕΒΙ και τον Δήμο Θεσσαλονίκη, σε συνεργασία με τις εκδόσεις «Σαιξπηρικόν». 
 

Οι επισκέπτες της 9ης ΔΕΒΘ έχουν τη δυνατότητα επίσης ν’ απολαύσουν ένα αφιέρωμα στον Νίκο Καζαντζάκη, με αφορμή τα 55 χρόνια από τον θάνατό του, σε επιμέλεια-οργάνωση του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης (στην αίθουσα Νεχάμα του Γαλλικού Ινστιτούτου). Κι ακόμη, για τα παιδιά, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης έχει φροντίσει να κάνει μια σειρά προβολών (στην αίθουσα του «Ολύμπιον») με 6 απολαυστικές ταινίες κινουμένων σχεδίων που έχουν βασιστεί σε κλασικά έργα της λογοτεχνίας.

Την τελετή εγκαινίων θα παρουσιάσει ο ηθοποιός Άκης Σακελλαρίου (ο οποίος πρωταγωνιστεί και στο τηλεοπτικό σποτ της φετινής διοργάνωσης –αφιλοκερδώς) σε κείμενο του συγγραφέα Γιώργου Σκαμπαρδώνη.