Το Μωσαϊκό της Ιεριχούς – Edward Whittemore

Από τις εκδόσεις Γκοβόστη κυκλοφορεί το βιβλίο, Το Μωσαϊκό της Ιεριχούς του Edward Whittemore σε μετάφραση Γιώργου Μπλάνα.

Ο μεγαλύτερος «άγνωστος» συγγραφέας της Αμερικής Publishers Weekly Από την Ιερουσαλήμ μέχρι την Ιεριχώ –κάτω, στην κοιλάδα του Ιορδάνη– η απόσταση είναι περίπου δεκαπέντε μίλια. Kι από εκεί μέχρι τα υψώματα του Μωάβ –στην Ιορδανία– άλλα δέκα. Σαν να λέμε: μια νύχτα δρόμος. Όταν οι αντίπαλοι ζουν τόσο κοντά επηρεάζουν ο ένας τον άλλο με πολύ παράξενους και απρόσμενους τρόπους. Το 1959 ένας νεαρός, ιδεαλιστής Σύριος και επιτυχημένος επιχειρηματίας, ο Χαλίμ, εγκαταλείπει τη ζωή του στο Μπουένος Άιρες, για να επιστρέψει στην αρχαία γη, όπου γεννήθηκε, και να βοηθήσει στην προετοιμασία της Αραβικής Επανάστασης. Στη Δαμασκό, αποκτά γρήγορα τη φήμη του ανυποχώρητου οραματιστή, της «ψυχής» της παλαιστινιακής υπόθεσης. Όμως, στην πραγματικότητα, δεν είναι παρά ο Γιόσι, ένας Εβραίος που γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ιράκ και τώρα δουλεύει για την Μοσάντ, με το κωδικό όνομα «Δρομέας». Την ίδια στιγμή, στην αρχαιότερη πόλη της γης, στην Ιεριχώ, σ’ αυτή την όαση αιώνιου καλοκαιριού, στην άκρη του τεκτονικού ρήγματος που χωρίζει την Ιερουσαλήμ από τη Δαμασκό, τρεις παράξενοι σοφοί συνοδεύουν με χασίς και αράκ μια παρτίδα τάβλι, που άρχισαν πριν από σαράντα χρόνια σ’ έναν πορτοκαλεώνα, συνδέοντας τη ζωή και την Ιστορία περασμένων ή περίπου περασμένων χρόνων. Είναι ο Αμπού Μούζα, ένας πρόσχαρος Άραβας πατριάρχης που πολέμησε με τον Λώρενς της Αραβίας και τώρα καλλιεργεί εσπεριδοειδή· ο Μωυσής ο Αιθίοπας, ένας ευνούχος που αφιέρωσε το γιγάντιο σώμα και την ευαίσθητη ψυχή του στον Θεό· και ο Μπελ, ο θρυλικός μονόφθαλμος Άγγλος ερημίτης, ένας συνταξιούχος κατάσκοπος, που διέπρεψε στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Επί είκοσι πέντε ολόκληρα χρόνια, ο «Δρομέας» στέφει με επιτυχία το πιο φιλόδοξο σχέδιο διείσδυσης σε ξένη χώρα που συνέλαβε ποτέ η Μοσάντ, μέχρι που ξεσπά ο εμφύλιος πόλεμος στον Λίβανο και ο «Δρομέας» στρατολογείται από τον γενικό επιθεωρητή των μυστικών υπηρεσιών της Συρίας ως πληροφοριοδότης του στη Βηρυτό.   Κάιρο του ’40, Δαμασκός του ’60, Βηρυτός του ’70, Ιερουσαλήμ των τελευταίων τριών χιλιάδων χρόνων και Ιεριχώ των τελευταίων δέκα χιλιάδων χρόνων… Η ιστορία του «Δρομέα» διαδραματίζεται σε αμέτρητους καθρέφτες, συνθέτοντας μυστικά σχέδια, τις ψευδαισθήσεις και τις πραγματικότητες της Μέσης Ανατολής, όπου οι αιτίες και τα αποτελέσματα είναι τόσο περίπλοκα, ώστε συχνά το προφανές είναι το εντελώς αντίθετο του αληθινού.

Ο Edward Whittemore (1933-1995) σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Yale και στη συνέχεια υπηρέτησε ως αξιωματικός των Πεζοναυτών στην Ιαπωνία. Για μια δεκαετία έδρασε ως πράκτορας της CIA στην Άπω Ανατολή, στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή. Μεταξύ άλλων διηύθυνε μια εφημερίδα στην Ελλάδα, δούλεψε σε μια βιοτεχνία υποδημάτων στην Ιταλία και εργάστηκε στην Υπηρεσία Δίωξης Ναρκωτικών της Νέας Υόρκης επί δημαρχίας Lindsay. Από το 1977 έως το 1987 έγραφε το Κουαρτέτο της Ιερουσαλήμ, ενώ μοίραζε το χρόνο του ανάμεσα στη Νέα Υόρκη και την Ιερουσαλήμ.
Ο Edward Whittemore αποφοίτησε από το γυμνάσιο του Deering, στο Portland του Maine, τον Ιούνιο του 1951 και το ίδιο φθινόπωρο μπήκε στο Yale.
Σύμφωνα με τα πρότυπα του Yale εκείνης της εποχής, ο Whittemore ήταν πολύ επιτυχημένος, ένα «γυμνασιόπαιδο» που τα είχε καταφέρει. Προσηνής, ευπαρουσίαστος και εκλεπτυσμένος, κοιτούσε τον κόσμο με περιπαιχτικό χαμόγελο.
Δεν ήταν ιδιαίτερα αθλητικός τύπος, αλλά ήταν μέλος της Ζήτα Ψι, μιας αδελφότητας φοιτητών που έπιναν πολύ και είχαν καλές κοινωνικές διασυνδέσεις. Στο τέλος της προτελευταίας του χρονιάς έγινε μέλος της μυστικής αδελφότητας Scroll and Key.
Εκεί που διακρίθηκε πραγματικά ήταν ως αρχισυντάκτης της Yale News το 1955, μια εποχή όπου ο πρόεδρος και οι αρχισυντάκτες της ήταν εξίσου δημοφιλείς με τους αρχηγούς των ποδοσφαιρικών ομάδων. Πολλοί από εμάς στη News είχαμε την εντύπωση ότι ο Ted θα προσανατολιζόταν προς τη Wall Street και την Brown Brothers Harriman, μια επενδυτική εταιρεία όπου γίνονταν δεκτά παλιά μέλη από τη Scroll and Key και όπου αργότερα εργάστηκε ο μεγαλύτερος αδελφός του Ted. Ή, έστω, ότι θα ακολουθούσε δημοσιογραφική καριέρα κάπου στην αυτοκρατορία του Time-Life, η οποία είχε ιδρυθεί από τον Henry Luce, ένα άξιο τέκνο της News.
Κάναμε, όμως, λάθος. Ο Whittemore, αφού υπηρέτησε ως αξιωματικός των Πεζοναυτών στην Ιαπωνία, προσεγγίστηκε από τη CIA και ακολούθησε ένα ταχύρρυθμο πρόγραμμα εκμάθησης της ιαπωνικής γλώσσας. Για περισσότερο από μια δεκαετία εργάστηκε για την Υπηρεσία στην Άπω Ανατολή, στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή.
Κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων, ο Whittemore θα επέστρεφε κατά περιόδους στη Νέα Υόρκη. Για ένα διάστημα διηύθυνε μια εφημερίδα στην Ελλάδα. Έπειτα, ήταν η υποδηματοποιία στην Ιταλία και κάποιο ινστιτούτο στην Ιερουσαλήμ. Συνεργάστηκε επίσης με την Υπηρεσία Δίωξης Ναρκωτικών της Νέας Υόρκης επί δημαρχίας John Lindsay. Αργότερα, είχαν ακουστεί φήμες ότι αντιμετώπιζε «πρόβλημα» με το αλκοόλ και ότι έκανε χρήση ναρκωτικών.
Ενώ υπηρετούσε στους Πεζοναύτες και στη CIA, παντρεύτηκε και πήρε διαζύγιο δύο φορές. Απέκτησε δύο κόρες με την πρώτη σύζυγό του, αλλά σύμφωνα με τους όρους του διαζυγίου δεν επιτρεπόταν να τις βλέπει. Έπειτα, μετά το δεύτερο διαζύγιο, συζούσε με διάφορες γυναίκες. Ήταν πολλές και όλες τους απ’ ό,τι φαίνεται ταλαντούχες: ζωγράφοι, φωτογράφοι, γλύπτριες, χορεύτριες, αλλά ποτέ συγγραφείς.
Ακούγονταν και άλλες φήμες. Ότι είχε φύγει από τη CIA, ότι ζούσε στην Κρήτη, ότι ήταν αδέκαρος, ότι έγραφε. Και μετά, τίποτα. Ήταν σαφές πως εκείνος ο «ξανθός» φοιτητής δεν είχε ακολουθήσει το δρόμο της φήμης και της δόξας.

Jay Neugeboren