Ο Αμερικάνος, του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη στο Θέατρο Αυλαία

Στις 3 Ιανουαρίου 2017 κλείνουν 106 χρόνια από το θάνατο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Το Θέατρο Αυλαία, θέλοντας να τιμήσει τη μνήμη του «αγίου των Ελληνικών Γραμμάτων», σε συνεργασία με την εταιρεία Θεάτρου «Ηθικόν Ακμαιότατον» και την εταιρία διοργάνωσης πολιτιστικών εκδηλώσεων «Γίνονται Έργα» παρουσιάζει το χριστουγεννιάτικο διήγημά του «Ο Αμερικάνος» από τη Δευτέρα 2 έως και την Κυριακή 8 Ιανουαρίου 2017.

Το κείμενο

Πρόκειται για μια ιδιαίτερη θεατρική μεταφορά του ομώνυμου κλασσικού διηγήματος του Σκιαθίτη συγγραφέα για έναν ηθοποιό και έναν μουσικό, που υπενθυμίζει τις διαστάσεις που μπορεί να πάρει η ανθρώπινη μοναξιά και η «αθεράπευτη» καχυποψία απέναντι σε οτιδήποτε άγνωστο ή φαινομενικά «ξένο». Ο ήρωας είναι «ξένος μέσα στον κόσμο του». Φυσικά, δεν είναι ούτε ξένος ούτε Αμερικάνος.

Ο «Αμερικάνος», o Τζων Στόθισον, είναι ένας Έλληνας μετανάστης, που ύστερα από 25 χρόνια επιστρέφει στο νησί του και δεν τον αναγνωρίζει κανείς. Περιπλανάται μόνος στην αποβάθρα του λιμανιού και τριγυρνά στα σοκάκια της μικρής συνοικίας και στα χαλάσματα του πατρικού σπιτιού του. Το μόνο που τον κάνει να συνεχίζει να ελπίζει είναι ο έρωτας:  η ελπίδα ότι η αγαπημένη του ίσως είναι ακόμα εκεί και τον περιμένει. Ακριβώς όπως ο Οδυσσέας, που γύρισε για να ξαναβρεί τη χαμένη του Ιθάκη στα μάτια της πιστής του Πηνελόπης.

Ο «Αμερικάνος» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη είναι μια ιστορία αγάπης και ξενιτιάς. Θα μπορούσε να είναι η ιστορία κάθε μετανάστη. Ίδια κι απαράλλαχτη με αμέτρητα προσωπικά και οικογενειακά δράματα, που γνώρισε η Ελλάδα εκείνης της εποχής, αλλά και  κάθε εποχής. Αμέτρητοι ήταν οι νέοι που μπροστά στην αμείλικτη φτώχεια και την επιτακτική ανάγκη εγκατέλειψαν σπίτι, γονείς, αγαπημένες, αποφασίζοντας τη βουτιά στο άγνωστο: Ευρώπη, Αμερική, Αυστραλία – το όνομα που έπαιρνε ανάλογα με την περίσταση ο τελικός προορισμός, η ονειρεμένη «γη της Επαγγελίας».  Ο «Αμερικάνος» του Παπαδιαμάντη δεν είναι παρά ο μετανάστης απανταχού της γης.

Η παράσταση

«Ο Αμερικάνος» ζωντάνεψε για πρώτη φορά επί σκηνής τον Δεκέμβριο του 2009 και παίζεται με επιτυχία επί επτά συνεχόμενες σαιζόν σε όλη την Ελλάδα.

Η παράσταση ταξίδεψε στην Σκιάθο τον Ιανουάριο του 2001 με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από τον θάνατο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και έκτοτε παρουσιάστηκε με μεγάλη επιτυχία σε πάνω από 25 πόλεις ανά την Ελλάδα.

Μετά από πέντε παραστάσεις στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος τον Οκτώβριο του 2016, στις οποίες εξαντλήθηκαν τα εισιτήρια, το «χριστουγεννιάτικο» αυτό διήγημα επιστρέφει στην Θεσσαλονίκη, την πιο επίκαιρη περίοδο.

Ο Θανάσης Σαράντος ως αφηγητής, ερμηνεύει μια περσόνα του Παπαδιαμάντη, αυτή του αφηγητή που κρυφοκοιτάζει τη δράση και μεταμορφώνεται σε όλα τα πρόσωπα που αφηγείται, με τη συνδρομή της μουσικής και των ήχων από τον συνθέτη Λάμπρο Πηγούνη που ερμηνεύεται ζωντανά από τον μουσικό Γιώργο Τζιαφέττα.

Το αποτέλεσμα είναι ένας συνεχής διάλογος της ιδιόμορφης γλώσσας με την ζωντανή μουσική : το σύμπαν των ατμοσφαιρικών ήχων που  παράγονται από μια ιδιαίτερη χρήση του πιάνου συνάδουν με τον πλούτο και την δύναμη της συναρπαστικής παπαδιαμαντικής γλώσσας. Ηθοποιός και θεατές καλούμαστε να κοινωνήσουμε στον μυστηριώδη και μαγευτικό κόσμο του Παπαδιαμάντη, τον γεμάτο ποίηση και λυρισμό.

Σκηνοθεσία-Ερμηνεία-Φωτισμοί: Θανάσης Σαράντος

Μουσική σύνθεση: Λάμπρος Πηγούνης

Μουσικός επί σκηνής: Γιώργος Τζιαφέττας

Σκηνική επιμέλεια: Λίνα Μότσιου

Φωτογραφίες: Τάσος Θωμόγλου, Μαριλένα Σταφυλίδου, Γεράσιμος Νεόφυτος

Διεύθυνση Παραγωγής : Στέλιος Χλιαράς

Οργάνωση Παραγωγής για την «Ηθικόν Ακμαιότατον»: Παρασκευή Κουτούμπα

Οργάνωση Παραγωγής για την «Γίνονται Έργα»: Παύλος Παλάκας, Πέτρος Παλάκας

Παραγωγή: Ηθικόν Ακμαιότατον, Γίνονται Έργα, Θέατρο Αυλαία