Ο Οδυσσέας στον Άδη: Έκθεση στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης

Πρόκειται για την τελευταία δουλειά του καλλιτέχνη Νίκου Βισκαδουράκη με τίτλο “Ο Οδυσσέας στον Άδη” που παρουσιάζεται στους χώρους του Μ.Σ.Τ. Κρήτης.

Η έκθεση πραγματοποιείται με την ευγενική υποστήριξη της Περιφέρειας Κρήτης.

Τα έργα αντλούν την έμπνευσή τους από την ραψωδία λ΄ της Οδύσσειας του Ομήρου, γνωστής και ως Νέκυια όπου περιγράφεται η κάθοδος στην Άδη και οι συναντήσεις του Οδυσσέα εκεί.

Ο Νίκος Βισκαδουράκης διαχειρίζεται εξπρεσιονιστικά τους χώρους και τις μορφές, αφήνοντάς μας να μαντέψουμε τον χρόνο.

Ως εισαγωγή στο κομμάτι της Καθόδου, εκτίθεται η  προγενέστερη ενότητα έργων η “Limen” που είχε πρωτοπαρουσιαστεί το 2014 στο Βερολίνο και τη Γάνδη.

Για την έκθεση ο Επιμελητής Ελευθέριος Οικονόμου γράφει:

….Η Κάθοδος του Οδυσσέα στον Άδη αποτελεί τη νέα ενότητα έργων  του Νίκου Βισκαδουράκη. Πρόκειται για 16 κύρια έργα που έχουν θέμα  τους την Οδύσσεια και πιο συγκεκριμένα την ραψωδία λ΄, γνωστή και ως  Νέκυια. Η νέα αυτή ενότητα κορυφώνει θα έλεγε κανείς, τις αναζητήσεις του Βισκαδουράκη χτίζοντας τρόπον τινά πάνω στην προγενέστερη Limen (2014).

…Ο θεατής καλείται να διαβάσει την εξπρεσιονιστική αφήγηση που ξεδιπλώνεται στα έργα. Βλέπει μπροστά του δισδιάστατα έργα με σκούρες ανθρωπόμορφες αποδομημένες φιγούρες, οι οποίες κινούνται ή στέκονται τοποθετημένες σε επάλληλα επίπεδα. Κάποιες μεγαλύτερες διακρίνονται ενίοτε στο κέντρο, περιτριγυρισμένες από άλλες μικρότερες, με κόκκινα χείλια, με καπέλα, με χρυσές προσωπίδες, ή που φορούν στέμματα και κρατούν σκήπτρα. Άλλες πάλι με τον φαρδύ τους λαιμό συνυπάρχουν με κάποιες που πλάθονται με χρυσοκίτρινες πλατιές πινελιές. Κάποιες παρακολουθούν από ψηλά μέσα σε μαύρα σύννεφα. Δύο τρεις γεμάτες φόρμες θυμίζουν κάποτε, κάποτε βάρκες, με κόκκινες, άσπρες και μαύρες χοντρές πινελιές. Σε όλες  δεσπόζουν τα σκούρα σκιερά περιγράμματα, κάνοντάς τις να μοιάζουν με ονειρικά φαντάσματα, δίχως σάρκα και οστά, απερίφραστα, έντονα, αμφιλεγόμενα.

Και όλα τούτα μέσα σε ένα τριαδικό συνδυασμό χρωμάτων: Το φόντο του μπλε που προσθέτει βάθος, σταθερότητα, εμπιστοσύνη, συνδιαλέγεται με τις κόκκινες, κίτρινες και μαύρες πινελιές που δεν είναι πάντα ήπιες. Την ίδια στιγμή, τα παχιά στρώματα ακρυλικού γύρω από τις αποδομημένες, διφορούμενες, ήμι-αναγνωρίσιμες μορφές δημιουργούν εν τέλει  μία αρχιτεκτονική ισορροπία στο χώρο. Όπως και στη ραψωδία, ο χρόνος παραμένει διαπραγματεύσιμος…

Σχετικά με την ενότητα Limen o Επιμελητής αναφέρει:

«Limen», μια λέξη, η οποία προέρχεται από το λατινικό «limus» και μεταφράζεται ως «κατώφλι». Στην Αρχιτεκτονική ο όρος αναφέρεται στα όρια, τα  σύνορα  των δομημένων χώρων. Στη φυσιολογία και την ψυχολογία η λέξη «κατώφλι» αναφέρεται στο ελάχιστο δυνατό όριο αίσθησης, αναγκαίο στον παρατηρητή για την απόκτηση αντίληψης.

…Παρατηρώντας τα έργα της έκθεσης θα βρούμε να μας συγκλονίζει η ένταση των χρωμάτων με τις άγρια παραμορφωμένες ανθρώπινες φιγούρες. Κίτρινο, κόκκινο, μπλε, λευκό και πράσινο, σε ευρείες, όχι  πάντα ήπιες  πινελιές παρέχουν το πλαίσιο εντός του οποίου κατοικούν οι ανθρωπόμορφες φιγούρες του. Μόνες ή σε μικρές ομάδες, φορώντας καπέλα ή με τα γυμνό φαλακρά τους κεφάλια, ντυμένες ή γυμνές, με κόκκινα χείλη ή απλώς περιγεγραμμένες με γραμμές από  κάρβουνο, αυτές οι επάλληλα τοποθετημένες ονειρικές μορφές ενεργοποιούν  τη  γνωστική αντίληψη παρέχοντας συνάμα μια αναγνωρίσιμη αίσθηση. Η σαν αρχέγονη τεχνική με τις παθογόνες γραμμές της από κάρβουνο, η εννοιολογική έκφραση των αισθήσεων και των προσωπικών βιωμάτων του καλλιτέχνη παρουσιάζονται στον θεατή σαν ένα αίνιγμα που αναμένει να απαντηθεί υποκειμενικά. Αυτή είναι η αφετηρία της αναζήτησής του στον χώρο της μνήμης, μια αυτοβιογραφική μνήμη που χρησιμοποιεί την αφηρημένη αφήγηση του κάθε έργου, για να οδηγήσει στην προσωπική ερμηνεία.

Καθώς αποδομείται η ανθρώπινη φιγούρα, η μεταιχμιακότητα, η οριακότητα (liminality) καταλαμβάνει μία ορισμένη θέση, ή βρίσκεται και στις δύο πλευρές ενός σημείου-ορίου, ενός φυσιο-ψυχολογικού άκρου, εκεί όπου συμβαίνει η αισθητική μορφοποίηση, στον προσωπικό ονειρικό κόσμο του καθενός από εμάς.

Για την έκθεση κυκλοφορεί δίγλωσσος κατάλογος.

Η διάρκειά της έκθεσης θα είναι έως τις 30 Απριλίου 2017 ενώ θα πραγματοποιηθούν όπως πάντα οργανωμένες ξεναγήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα.