‘Εκθεση του Άντρου Ευσταθίου στη γκαλερί Ευριπίδης

Όλα τα παραπάνω, στον υπερθετικό, συνθέτουν την έκθεση φωτογραφίας του Άντρου Ευσταθίου, «Nicosia International Airport», η οποία εγκαινιάζεται στις 30 Μαρτίου 2017 στη Γκαλερί Ευριπίδη, από τον Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Κώστα Καδή, σε επιμέλεια Μάριου Teriade Ελευθεριάδη.

Μέσα σε 24 φωτογραφίες, που συνεχίζουν την πορεία τους στον χρόνο, ο Κύπριος φωτογράφος Άντρος Ευσταθίου καταγράφει με τον πιο σύντομο, αφηγηματικό αλλά και αποκαλυπτικό τρόπο, την ιστορία των τελευταίων 43 χρόνων στην Κύπρο.

«Αυτή η φωτογράφιση έχει αλήθεια και μόνο» υποστηρίζει ο δημιουργός της, τονίζοντας ότι η δύναμη αυτής της αλήθειας άγγιξε από την πρώτη στιγμή το κοινό τόσο στην Λευκωσία (2012) όσο και στην Θεσσαλονίκη (Photobiennale 2014) και εκφράζει την ικανοποίησή του, που θα παρουσιάσει το project και στην Αθήνα, εκθέτοντας φωτογραφίες που δεν έχουν ξαναδεί το φως της δημοσιότητας.

Ο Άντρος Ευσταθίου, με την μεταφυσική αισθητική, που διακρίνει την ματιά του, στέλνει το μήνυμα της επιστροφής και της αναγέννησης, στήνοντας ένα θεατρικό σκηνικό με αληθινούς πρωταγωνιστές, ενώ μέσα από μια σειρά αντιθέσεων αναδεικνύει την υπεροχή της ανθρώπινης παρουσίας ανάμεσα στα απομεινάρια του παρελθόντος.

Στις φωτογραφίες του Άντρου Ευσταθίου το ερειπωμένο Αεροδρόμιο της Λευκωσίας παύει να είναι ένα στατικό αρχιτεκτόνημα και μεταλλάσσεται σε ζωντανό χώρο. Οι εικόνες καταγράφονται και εκτίθενται σαν ασύντακτες εκλάμψεις μνήμης, μιας ομάδας ανθρώπων, που έζησαν την τελευταία πτήση που προσγειώθηκε στις 20 Ιουλίου 1974.

Φορώντας τις στολές εκείνης της εποχής, απαθανατίζονται, μέσα σε ένα σκηνικό βγαλμένο από ταινία τρόμου, μοιάζοντας να αναμένουν την αναγγελία της επόμενης πτήσης.

Το ιστορικό της φωτογράφισης, περιπετειώδες και συναρπαστικό, περιγράφει με τον καλύτερο τρόπο την επιμονή, την αποφασιστικότητα και την τόλμη του εγχειρήματος του Κύπριου φωτογράφου, να ξεπεράσει τα αντικειμενικά εμπόδια, που σχετίζονταν με τις απαγορεύσεις στη «Νεκρή Ζώνη», αλλά και τα κλισέ, που συνοδεύουν ένα ιστορικό κτήριο, σύμβολο της διχοτόμησης και της «Πράσινης Γραμμής».

«Θα μπορούσε να αποτελέσει και σενάριο κινηματογραφικής ταινίας» σημειώνει ο ίδιος ο φωτογράφος, αν αναλογισθεί κανείς τα πέντε χρόνια που κράτησε η επίμονη «περιπλάνησή» του στον χώρο του Αεροδρομίου, η οποία ξεκίνησε με την ευκαιρία της επιμέλειας μιας έκθεσης στον χώρο που διεξάγονταν οι δικοινοτικές συνομιλίες.

Όπως αναφέρει, «χρειάσθηκαν χρόνια μέχρι να ωριμάσει και να κατασταλάξει μέσα μου η ιδέα της φωτογράφισης προσώπων στο ερειπωμένο Αεροδρόμιο της Λευκωσίας». Αρκετός χρόνος περισυλλογής μέσα σε μια άδεια αίθουσα αναμονής, σαν να ανέμενε ένα «σημάδι», που δεν άργησε να έρθει, καθώς το project αυτό, το βίωνε ως μια ανεξήγητη εμμονή.

Η αποφασιστικότητά του και μια σειρά από ευνοϊκές συγκυρίες, άνοιξαν τον δρόμο, καθώς αυτή η φωτογράφιση είχε εντυπωθεί μέσα του από παιδί. Η γενιά του δεν έζησε τον πόλεμο. Οι αφηγήσεις για την τουρκική εισβολή έπλαθαν στο μυαλό του εικόνες, που δυνάμωναν την επιθυμία να καταθέσει την δική του αλήθεια, για ένα κτήριο σύμβολο της νεότερης ιστορίας της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η έκθεση του Άντρου Ευσταθίου λειτουργεί σαν καθρέφτης για κάθε Κύπριο που έζησε την εισβολή, καθώς μέσα σε αυτές τις φωτογραφίες μπορεί να δει τον ίδιον του τον εαυτό, ενώ για τις νεότερες γενιές, σαν μηχανή του χρόνου, που ξαναζωντανεύει ένα ολόκληρο κομμάτι της νεότερης ιστορίας της Μεγαλονήσου.

Όσο για τον ίδιο τον Ευσταθίου «όσα χρόνια κι΄ αν περάσουν αυτή την δουλειά θα την κουβαλώ πάνω μου…» λέει χαρακτηριστικά, υπογραμμίζοντας ότι αυτό το project τον χαρακτηρίζει πλέον ως φωτογράφο αλλά και ο ως άνθρωπο.

Αναφερόμενη στην έκθεση του Άντρου Ευσταθίου, η επιμελήτρια εκθέσεων Μαρία Ευσταθίου επισημαίνει: «Με εικόνες φορτισμένες τόσο για την κοινωνική τους εσωστρέφεια όσο και για τη δυναμική τους σε διεθνές πλαίσιο, ο Ευσταθίου καταφέρνει να μιλήσει σε ένα ευρύ κοινό. Χωρίς ενοχές για την «ωραιοποίηση» και χωρίς υπεκφυγές για την εκμετάλλευση της εμμονής μας με την αισθητική των ερειπίων, ο Ευσταθίου άντλησε από τα συναισθήματα (προσωπικά και συλλογικά) και την πείρα του στον χώρο των περιοδικών και παρήγαγε εικόνες «εύπεπτες» για τους πολλούς. Η δουλειά αυτή έχει να πει πολλά και ξεκάθαρα ενώπιον του θεατή».

Από την πλευρά της, η Ιστορικός Τέχνης Λουΐζα Καραπιδάκη σημειώνει στον κατάλογο που συνοδεύει την έκθεση: «Η αφήγηση του Ευσταθίου δεν είναι μνημόσυνο γεγονότων, ούτε φιλοδοξεί στην ιστορική αποτύπωση ή στην κινηματογραφική αναπαράσταση, παρά αποσκοπεί στο να αφήσει ελεύθερο τον θεατή να συσχετίσει τον πραγματικό και τον συμβολικό χώρο με τα ιστορικά γεγονότα της χώρας του καλλιτέχνη, για να περάσουν έτσι στη «χώρα» της μη λήθης. Το πόνημα αυτό ολοκληρώθηκε ύστερα από δαιδαλώδεις διαδικασίες, πολύχρονες συζητήσεις και συνευρέσεις και αποτελεί εμπειρία ζωής, όχι μόνο για τους πρωτοστάτες αλλά και για τους θεατές. Οι φαινομενικά οικείες μα τόσο απόκοσμες αποτυπώσεις οπτικοποιούν με απροκάλυπτη αμεσότητα πολλαπλές εννοιολογικές διαδρομές στον τόπο μνήμης και αναδεικνύουν τη φωτογραφία ως μέσο επικοινωνίας. Η καλλιτεχνική δεξιοτεχνία του Ευσταθίου καταδεικνύεται αποτελεσματικά με τη μετάδοση της δραματικότητας, της απουσίας και της σιγής και αποτελεί εσκεμμένη επιλογή που πηγάζει από την προσωπική συναισθηματική φόρτιση και τη βαθιά ανάγκη εξωτερίκευσης. Η αισθητική υποκλίνεται στην επιθυμητή εξιστόρηση, δίχως να χάνεται η ιδιάζουσα έκφραση του δημιουργού. Οι αιχμηρά συναρπαστικές εικόνες του Άντρου Ευσταθίου ζωντανεύουν τον χαμένο χρόνο, αποκαλύπτουν την άυλη πλευρά της ιστορίας, αποπνέουν μιαν αίσθηση χρέους προς την ιστορία του τόπου και σφραγίζουν το τέλος μιας στοιχειωμένης εποχής».

Το Αεροδρόμιο της Λευκωσίας διαθέτει την δική του ιστορική μνήμη, αποτελώντας μια σκληρή υπενθύμιση της τουρκικής εισβολής, που οδήγησε στη διχοτόμηση της Κύπρου πριν από 43 χρόνια. Βρίσκεται δυτικά της Λευκωσίας και ήταν το κύριο αεροδρόμιο της Κύπρου από την ανοικοδόμησή του, το 1968 μέχρι το 1974, αποτελώντας το κόσμημα της Ανατολικής Μεσογείου για την εποχή του.

Σήμερα, ο πάλαι ποτέ υπερσύγχρονος «Διεθνής Αερολιμένας Λευκωσίας» παραμένει εγκαταλελειμμένος. Βρίσκεται μέσα στη «Νεκρή Ζώνη» και είναι υπό τον έλεγχο των Ηνωμένων Εθνών. Κάθε νέος γύρος συνομιλιών για το Κυπριακό ξεκινά εκεί, με την ελπίδα για εξεύρεση λύσης.

Ο Άντρος Ευσταθίου γεννήθηκε στην Κύπρο το 1974. Σπούδασε φωτογραφία στην Αθήνα από το 1994 έως το 1998. Το 2009 δημιούργησε στη Λευκωσία την «isnotgallery», έναν πολυχώρο τέχνης-γκαλερί, που φιλοξενεί περιοδικές εκθέσεις διακεκριμένων καλλιτεχνών από την Κύπρο και το εξωτερικό. Έχει συμμετάσχει σε σημαντικές εκθέσεις στην Κύπρο και στο εξωτερικό. Το φωτογραφικό του project «Nicosia International Airport» συμμετείχε στο επίσημο πρόγραμμα της Photobiennale της Θεσσαλονίκης το 2014. Με δύο έργα της ίδιας δουλειάς συμμετείχε στην έκθεση «Ως ταίριαζαν πολύ» στο Λουτρό των Αέρηδων, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του «Έτους Καβάφη» στην Αθήνα. Κατά τη διάρκεια της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕE, φωτογραφίες από το project «Νicosia International Airport» επελέγησαν, μεταξύ πολλών άλλων, για το εξώφυλλο της έκδοσης που προσφέρθηκε ως δώρο στις ξένες αντιπροσωπείες. O Άντρος Ευσταθίου έχει συνεργαστεί με το περιοδικό «Κ» της Καθημερινής, με περιοδικά μόδας, καθώς και με ειδησεογραφικά πρακτορεία και διαφημιστικά γραφεία. Ζει και εργάζεται στη Λευκωσία.