Hiromi και Castañeda: Ένα ιδιαίτερο και πρωτοποριακό jazz ντουέτο

Όταν σκέφτεται κανείς τη μουσική jazz, το πρώτο πράγμα που πιθανότατα του έρχεται στο μυαλό είναι ο ήχος ενός πνευστού -μιας τρομπέτας ή ενός σαξόφωνου-, ίσως η χαρακτηριστική φωνή του Louis Armstrong ή η καθηλωτική φωνή της Billie Holiday και σίγουρα όχι ο ήχος της άρπας συνδυασμένος με το πιάνο. H Hiromi Uehara και ο Edmar Castañeda είναι δυο προοδευτικοί μουσικοί της σύγχρονης jazz που έχουν φέρει επανάσταση στο τρόπο που προσδιορίζονται τα δυο αυτά μουσικά όργανα. Βρέθηκα, λοιπόν, την Παρασκευή (19/05) στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο για να παρακολουθήσω από κοντά τους δυο  φημισμένους μουσικούς.

Λίγα λεπτά πριν από τις 10, ανέβηκε υπό θερμά χειροκροτήματα στη σκηνή η Γιαπωνέζα πιανίστρια Hiromi και ο Κολομβιανός αρπιστής Castañeda με το χαρακτηριστικό του καπέλο και οι πρώτες μελωδίες από το πιάνο και την άρπα πλημμύρισαν την αίθουσα. Έπειτα από τα δυο πρώτα τραγούδια, η Hiromi κάνοντας μια μικρή εισαγωγή σχετικά με τον τρόπο που γνωρίστηκαν οι δύο μουσικοί, εξέφρασε την μεγάλη τους χαρά που επισκέπτονταν για πρώτη φορά τη χώρα μας και δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει το ηλικιακά ανάμεικτο κοινό που είχε σχεδόν γεμίσει τον χώρο. Στη συνέχεια, τον λόγο έλαβε ο Castañeda ο οποίος, με τη σειρά του, αφού ευχαρίστησε και εκείνος το μουσικόφιλο κοινό, μίλησε για τα δύο πρώτα δικά του τραγούδια της setlist, το «Entre Cuerdas» και το «For Jaco», με το δεύτερο, όπως υποδηλώνει και ο τίτλος του, να είναι γραμμένο και αφιερωμένο στο είδωλό του, τον διάσημο μπασίστα της jazz, Jaco Pastorius.

Ακολούθησε το υπέροχο τραγούδι «Moonlight Sunshine» και το «Jesus de Nazareth» το οποίο ο 39χρονος μουσικός αφιέρωσε στον Θεό που, όπως είπε, είναι ο λόγος που παίζει άρπα. Καθ’ όλη τη συναυλία, συνολικής διάρκειας 1 ώρας και 40 λεπτών, αντιλαμβανόταν κανείς πως η Γιαπωνέζα μουσικός και συνθέτρια δεν έχει χαρακτηριστεί άδικα ως μια σύγχρονη βιρτουόζος, καθώς το γρήγορο παίξιμο της σε συνδυασμό με την αψεγάδιαστη τεχνική και τη χαρακτηριστική της αυτονομία και στα δύο χέρια αντανακλούν την υψηλή κλάση των ικανοτήτων της. Επιπλέον, ένα χαρακτηριστικό στοιχείο που την κάνει να ξεχωρίζει είναι η ικανότητά της να αναμειγνύει διαφορετικά μουσικά είδη όπως η κλασσική μουσική, η post-bop, η progressive rock και η jazz fusion.

Πέρα από δικές τους συνθέσεις, ακούσαμε και διασκευές κλασσικών jazz κομματιών όπως το «I’ve Got Rhythm» που στο παρελθόν έχουν παίξει ο Art Tatum και ο Oscar Peterson. Επίσης, στη setlist περιλαμβανόταν το νέο τραγούδι «The Elements» το οποίο έγραψε η Hiromi με σκοπό να συνδυάσει το πιάνο με την άρπα εμπνευσμένη, όπως η ίδια είπε, από την πρώτη φορά που άκουσε τον Castañeda να παίζει μουσική. Ο βιρτουόζος αρπιστής συνδυάζει λατινοαμερικάνικους ρυθμούς με την αυτοσχεδιαστική ελευθερία της jazz και προσδίδει έναν διαφορετικό ρόλο σε αυτό το μη παραδοσιακό jazz όργανο. Εάν κάποιος έκλεινε τα μάτια του, κυρίως κατά την διάρκεια των σόλο του Castañeda, δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι αυτός ο πλούσιος ήχος προέρχεται από μια μόνο άρπα. Η εκπληκτική τεχνική του Κολομβιανού έχει οδηγήσει πολλούς να συγκρίνουν τον ήχο του με κιθαρίστες της flamenco. Αποκορύφωμα της βραδιάς ήταν οι στιγμές γνήσιου αυτοσχεδιασμού όπου η Hiromi και ο Castañeda, όντες άψογοι χειριστές των μουσικών τους οργάνων, επικοινωνούσαν διαμέσου της μουσικής και ουσιαστικά ξετυλιγόταν ένας «διάλογος» μεταξύ της άρπας και του πιάνου.

Καθότι και οι δύο βιρτουόζοι αποτελούν δύο εκκεντρικές και έντονες παρουσίες πάνω στη σκηνή, ομολογώ πως υπήρξαν πολλές στιγμές που δεν ήξερα σε ποιόν από τους δύο να εστιάσω. Απλά και μόνο κοιτώντας κατά τη διάρκεια της συναυλίας τους δυο καλλιτέχνες που απολάμβαναν την κάθε στιγμή στη σκηνή, μπορούσε κανείς να αισθανθεί τον ολοφάνερο αλληλοσεβασμό και τον ειλικρινή μεταξύ τους θαυμασμό. Ο κόσμος ξεσπούσε πολλές φορές σε έντονα χειροκροτήματα κατά τη διάρκεια της βραδιάς δείχνοντας έτσι την εκτίμηση του. Στο τέλος της προγραμματισμένης διάρκειας της συναυλίας, το κοινό αποθέωσε το jazz ντουέτο και το έντονο χειροκρότημα οδήγησε σε ένα δεκάλεπτο περίπου encore κατά το οποίο οι μουσικοί άλλες φορές ήταν τέλεια συγχρονισμένοι και άλλες φορές συμπλήρωνε ή απαντούσε ο ένας στον άλλον. Έπειτα, το κοινό προσπάθησε πολύ για ένα δεύτερο encore αλλά, όπως συνηθίζεται άλλωστε, τα φώτα στο χώρο είχαν ήδη ανάψει και είχαν σηματοδοτήσει τη λήξη της συναυλίας. Το γεγονός αυτό, ωστόσο, ήταν ενδεικτικό του πόσο όμορφα πέρασαν όσοι βρέθηκαν στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο για αυτή την βραδιά.

Παρά το γεγονός ότι είμαι φανατική θαυμάστρια της jazz των παλαιότερων δεκαετιών του 50’ και του 60’, δεν μπορώ παρά να παραδεχτώ ότι πρόκειται για δύο πρωτότυπους και αυθεντικούς βιρτουόζους της σύγχρονης jazz κοινότητας οι οποίοι ανοίγουν νέα μουσικά μονοπάτια και προσφέρουν μια μοναδική μουσική εμπειρία σε όσους τους παρακολουθούν ζωντανά. Οι δύο αυτοί πάντα χαμογελαστοί και εκφραστικοί μουσικοί μπορεί να μην έχουν πολλά κοινά μεταξύ τους αφού γεννήθηκαν και μεγάλωσαν σε δυο πολύ διαφορετικά μέρη του πλανήτη, αλλά μοιράζονται το ίδιο πάθος και αγάπη για την μουσική που αποτελεί τελικά και την μοναδική κοινή γλώσσα έκφρασης και επικοινωνίας που χρειάζονται.