Την Πέμπτη (07/12) παρακολούθησα την πρώτη από τις τρεις ημέρες του 7ου Πανοράματος Ελληνικής Τζαζ στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση. Για όσους δεν έχει τύχει να παρευρεθούν σε κάποια από τις εκδηλώσεις της Στέγης, πρέπει να πω πως πρόκειται για έναν εκπληκτικό χώρο με πολύ φιλικό προσωπικό που σέβεται και ενθαρρύνει τη διαφορετικότητα και αποτελεί πραγματικά ένα «σπίτι» για τις τέχνες και τον σύγχρονο πολιτισμό εν γένει.
Για να είμαι ειλικρινής, η σύνθεση και των δύο σχημάτων της 1ης ημέρας του φεστιβάλ μου είχε προκαλέσει αρχικά εντύπωση και ανυπομονούσα να ακούσω το μουσικό αποτέλεσμα που θα παρουσίαζαν στο κοινό οι καλλιτέχνες, ενώ πολύς ήταν ο κόσμος που επίσης ενδιαφέρθηκε να παρακολουθήσει τις συγκεκριμένες συναυλίες και σχεδόν γέμισε την Μικρή Σκηνή της Στέγης. Η πρώτη συναυλία, λοιπόν, ξεκίνησε μόλις λίγα λεπτά μετά τις 8.30, όταν εμφανίστηκαν στην σκηνή οι τέσσερις κρουστοί, Νίκος Σιδηροκαστρίτης, Κώστας Τατσάκης, Στέφανος Χυτήρης και Βαγγέλης Καρίπης. Τα φώτα έσβησαν και για λίγα λεπτά παρέμεινε φωτισμένο στη σκηνή μόνο το τουμπερλέκι του Βαγγέλη Καρίπη (κρουστά), ο οποίος συνοδευόταν από τον Νίκο Σιδηροκαστρίτη (pad). Οι ρυθμοί σταδιακά ανέβαιναν όσο έμπαιναν στο «μουσικό παιχνίδι» και οι υπόλοιποι ντράμερ, ενώ τα φωνητικά του Καρίπη ήταν μια ευχάριστη ηχητική προσθήκη.
Πάντοτε, σε όλα τα μικρά ή μεγάλα μουσικά σχήματα, συμπεριλαμβανομένων και των κουαρτέτων, υπάρχει ένας bandleader ο οποίος συντονίζει το παραγόμενο αποτέλεσμα ώστε να υπάρχει μια συνοχή στη μουσική. Ωστόσο, στην προκειμένη περίπτωση, φαίνεται ότι δεν ήταν καθόλου ξεκάθαρο ποιος είχε τον συντονιστικό αυτό ρόλο, πιθανότατα και λόγω του ότι οι τέσσερις μουσικοί βρέθηκαν για πρώτη φορά όλοι μαζί επί σκηνής, ενώ στους αυτοσχεδιασμούς του κάθε μουσικού ήταν λίγες οι φορές που υπήρχε ένας ενιαίος, ξεκάθαρος ρυθμός.
Συνολικά, φαίνεται πως είναι όλοι έμπειροι και καλοί ντράμερ, όμως το μουσικό αποτέλεσμα ήταν για μένα ένα περίεργο άκουσμα, τόσο λόγω της σύνθεσης του μουσικού σχήματος που αποτελείτο αποκλειστικά από κρουστά όσο και λόγω της πολυπλοκότητας του ηχητικού αποτελέσματος και της έλλειψης, κατά την γνώμη μου, σύνδεσης των μελών με το κοινό αλλά και μεταξύ τους. Ωστόσο, υπήρξαν αρκετές καλές στιγμές όπου οι ντράμερ «συνομιλούσαν» ανά δυάδες, ενώ παρήγαγαν έναν ιδιαίτερο ήχο χρησιμοποιώντας είτε τις γνωστές σε όλους μπαγκέτες, σκούπες ή άλλα υλικά και κρουστά, είτε με τις παλάμες ή τα δάχτυλα τους, παράγοντας απαλούς ήχους μέσω της κρούσης και της τριβής. Όμορφα ήταν επίσης τα solo στο pad και στο νταούλι, καθώς και ο ήχος από το δοξάρι στα κύμβαλα. Γύρω στις 9.20, το κοινό, αμήχανο από τον ασυνήθιστο ήχο των τεσσάρων ντράμερ και παρότι δεν ήξερε εάν τελείωσε η συναυλία ή όχι, ενώ αρχικά δίστασε, χειροκρότησε τους μουσικούς σημαίνοντας το τέλος του πρώτου μέρους της βραδιάς.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Στην συνέχεια, γύρω στις 10, βγήκαν στην σκηνή ο Χρίστος Χονδρόπουλος (ντραμς, κρουστά), ο Paul Pignon (πνευστά, φωνή), ο Sebastien Marteau (πνευστά) και ο Γιάννης Σαξώνης (modular synthesizer). Οι παραμορφωμένοι ήχοι από τα ηλεκτρονικά εφέ, η μελωδία από το ογκώδες και εντυπωσιακό didgeridoo, τα καλάμια, τη φλογέρα και τα σαξόφωνα, καθώς και οι ήχοι από το δοξάρι στα κύμβαλα και τα πολλά κρουστά προσέφεραν στο μουσικόφιλο κοινό, έναν συνδυασμό avant-garde electronics, world music και free jazz. Οι τέσσερις μουσικοί βασίστηκαν στην τέχνη του αυτοσχεδιασμού που προέρχεται μεν από την jazz, αλλά πιο ταιριαστό θα ήταν να χαρακτηριστεί ως πειραματική avant-garde ηλεκτρονική μουσική.
Σε κάθε περίπτωση, οι μουσικοί έπαιξαν αναμφίβολα με πάθος και δεξιοτεχνία, αλλά κατά την γνώμη μου, η μικρή φαντασία και η -χωρίς νόημα- μεγάλη ταχύτητα σε όλα τα αυτοσχεδιαστικά τους solo και οι πολύ απλές μελωδικές γραμμές και φράσεις, έρχονται σε αναντιστοιχία με αυτό που αναμένει κανείς όταν παρακολουθεί ένα φεστιβάλ jazz. Πιστεύω, δηλαδή, ότι υπάρχουν άλλοι ευφάνταστοι τρόποι να εκφραστεί καλλιτεχνικά ένας μουσικός χρησιμοποιώντας το ταλέντο και τις γνώσεις του και όχι με κραυγές μέσω του σαξόφωνου και ήχους που μιμούνταν ζώα ή με τον ήχο της αναπνοής και της ροής του αέρα στο πνευστό. Με άλλα λόγια, θαρρώ ότι σε αυτό το σημείο ο πειραματισμός παύει να αποτελεί την επιθυμητή εξερεύνηση των ορίων μεταξύ των μουσικών ειδών, και περνάει στον διαχωρισμό μεταξύ ήχων και μουσικής.
Ωστόσο, παρά την δική μου διαφορετική προσέγγιση, στο τέλος της 55λεπτης συναυλίας υπήρξε έντονο χειροκρότημα και πολύ θετική ανταπόκριση από το κοινό που οδήγησε σε ένα ολιγόλεπτο encore, λίγα λεπτά πριν τις 11, ενώ μερικοί θεατές πλησίασαν τους μουσικούς για να τους συγχαρούν. Αξίζει να σημειωθεί ότι ανάμεσα στο κοινό, υπήρχαν και κάποιοι που δεν χειροκρότησαν, αναδεικνύοντας αυτό που ισχύει και στη μουσική: την υποκειμενικότητα των πάντων.
Ήταν σίγουρα μια βραδιά με πρωτότυπη μουσική και συνδυασμούς ήχων, που όμως δεν είμαι σίγουρη ότι η σύγχρονη και διεθνής αυτή σύλληψη άφησε ιδιαίτερα ικανοποιημένους τους λάτρεις της jazz. Η πλουραλιστική διάσταση και η στιλιστική πολυμορφία της μουσικής της πρώτης βραδιάς του 7ου Πανοράματος, με κάνει να αναρωτιέμαι εάν τελικά η διαφορετικότητα είναι αυτοσκοπός και πού αυτό μπορεί να οδηγήσει την μουσική εξερεύνηση της jazz ή της μουσικής εν γένει. Πάντως, η πειραματική μουσική ωθεί τα όρια των μουσικών ιδιωμάτων, αποφεύγοντας την συμβατική προσέγγιση και συνεπώς, εάν ήταν αυτός ο σκοπός των συναυλιών, τότε σίγουρα επετεύχθη.
Πρόγραμμα επόμενων συναυλιών – 7ο Πανόραμα Ελληνικής Τζαζ:
Παρασκευή 8 Δεκεμβρίου
1η συναυλία | 20:30
Δημήτρης Τσάκας: σαξόφωνο
Πάνος Δημητρακόπουλος: κανονάκι
Θωμάς Κωνσταντίνου: ούτι
2η συναυλία | 21:45
Ships & Shepherds Duo
Νικόλας Σκορδάς: σοπράνο σαξόφωνο, πνευστά
Alex Maguire: πιάνο
Special guests οι:
Αντώνης Σταυρινός: τρομπέτα
Στάθης Διαμαντίδης: κοντραμπάσο
Σάββατο 9 Δεκεμβρίου | 21:00
Nana Simopoulos Quintet
Nana Simopoulos: σιτάρ, κιθάρα, φωνή
Hayden Chisholm: σαξόφωνο
Μάνος Λούτας: κοντραμπάσο
Σόλις Μπαρκί: κρουστά, φωνητικά
John Betsch: ντραμς
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Νίκος Σιδηροκαστρίτης ©Νίκος Παπαναγιώτου
Διαβάστε επίσης:
7ο Πανόραμα Ελληνικής Τζαζ στη Στέγη | 7 – 9/12 | Πληροφορίες: www.sgt.gr
