Έκθεση της Ράνιας Μπέλλου στις Kalfayan Galleries

Στην έκθεση παρουσιάζονται σχέδια τα οποία φιλοτέχνησε η καλλιτέχνις τα τελευταία δύο χρόνια. Τα έργα βασίζονται σε ένα ημερολόγιο της περιόδου 28 Μαΐου 1945 έως 16 Φεβρουαρίου 1952 το οποίο ανακάλυψε σε κάποια υπαίθρια αγορά της Αθήνας. Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν την Πέμπτη, 22 Φεβρουαρίου, 19.00 – 22.00.

Ο συντάκτης του ημερολογίου Π. Στάης αποτύπωσε στο χαρτί σκέψεις, συναισθήματα, επιθυμίες, όνειρα, αλλά και δικά του ερωτικά ποιήματα. Το ημερολόγιο είναι κατά κύριο λόγο γραμμένο στα ελληνικά· έχει γράψει μόνο λίγα αποσπάσματα στα αγγλικά, τα οποία είναι αφιερωμένα στην εκλεκτή της παιδικής του ηλικίας, τη Μάρθα, την οποία αποχωρίστηκε πριν τριάντα πέντε χρόνια, μετά τη Μικρασιατική καταστροφή. Είναι αξιοσημείωτο ότι στο ημερολόγιο υπάρχει ένα ποίημα που γράφτηκε στη Σμύρνη το 1919. Το παλιό χειρόγραφο ημερολόγιο έχει σκληρό, δερματόδετο εξώφυλλο το οποίο κοσμεί η Ακρόπολη, σχεδιασμένη και ζωγραφισμένη στο χέρι.

Ο τίτλος της έκθεσης “Immortal Love or Ode to the Past”, παραπέμπει σε ένα από τα ομότιτλα ποιήματα του ημερολογίου. Ο δημιουργός του έγραψε το ποίημα προσμένοντας να ξανασμίξει με την αγαπημένη του. Η επίμονη νοερή παρουσία της αγαπημένης του, ενισχύεται από το έντονο αίσθημα απώλειας που βιώνει και από την εμμονή του να την αναζητά. Παρατηρώντας τα χειρόγραφα του Στάη, η Μπέλλου αποκόμισε την εντύπωση ότι ο συντάκτης επέστρεφε σταθερά σε εικόνες της παιδικής του ηλικίας, εξυμνώντας το παρόν.

«Τα γραπτά συχνά λειτουργούν ως απόδειξη των αφηγήσεων μέσω των οποίων μαθαίνουμε για ένα παρελθόν που δεν μπορεί να επαναληφθεί, αλλά μπορεί να περιγραφεί, των αφηγήσεων εκείνων που κινούνται προς τα πίσω και προς τα μέσα στο εσωτερικό μιας ζωής»[1]. Κατ’ αυτό τον τρόπο, από μια παλιά φωτογραφία κι ένα χειρόγραφο απόσπασμα κάποιου αγνώστου που έχει πεθάνει πριν καιρό, μπορεί να προκύψει ένας στενός προσωπικός δεσμός, ανακαλύπτοντας την ταυτότητά μας μέσα από τις ζωές των άλλων.

Αναλαμβάνοντας το καθήκον να αναπλάσει το σύμπαν του Π. Στάη, η Μπέλλου ξανάδωσε ζωή και δημιούργησε εικόνες για γεγονότα, χαρακτήρες και στιγμιότυπα της ζωής του, με μια σειρά από διάτρητα, κατακερματισμένα αλλά και αλληλοσυνδεόμενα, στρωματοποιημένα επίπεδα λεπτών σχεδίων, τα οποία, αποτυπώνουν στιγμές από την περίοδο 1910-1920 στη Σμύρνη καθώς και την περίοδο 1940-1950 στην Αθήνα.

Καθ’ όλη τη σταδιοδρομία της, η Μπέλλου βασίζεται στη σχολαστική εξερεύνηση των ορίων του σχεδίου. Ύστερα από διαλογή αρχειακού υλικού, οι νέες συνθέσεις σχεδίων της καλλιτέχνιδος, φασματικές και αποσπασματικές, κυμαίνονται από τοπία μέχρι ιδιότυπα πορτρέτα. Χρησιμοποιώντας τον γραφίτη με ιδιαίτερη λεπτότητα και με έμφαση στη λεπτομέρεια, με μια νέα παλέτα πολύχρωμου αραχνούφαντου χαρτιού, η καλλιτέχνις λαξεύει το φως και εκμεταλλευόμενη τη διαφάνεια του υλικού, κινείται μεταξύ ρεαλισμού και αφαίρεσης.

Η συγγραφέας πλέον είναι η Μπέλλου, η οποία δίνει το χώρο σε προσωπικά συναισθήματα και μνήμες να εισβάλουν και να εμπλουτίσουν τη μυθιστορηματική αφήγηση, σχολιάζοντας την έμφυτη επιθυμία μας να ξαναγράψουμε την ιστορία, τη δική μας και των άλλων.

Το μεγάλων διαστάσεων έργο με τίτλο “Be your Freedom and Build your own Kingdom, 2017” δημιουργήθηκε πάνω σε ένα κολάζ πολύχρωμων λωρίδων χαρτιού που αποδίδουν μια σκηνή από υπαίθρια αγορά στη Σμύρνη. Αντίστοιχα, τα σχέδια “Climbing up the Acropolis I και III, περιλαμβάνουν ίχνη αρχιτεκτονικής του ιστορικού κέντρου της Αθήνας· ο τίτλος παραπέμπει σε ποίημα του Στάη.

Στο δεύτερο σχέδιο από τη σειρά “Climbing up the Acropolis, 2017”, οι ζωηρές αποχρώσεις του μπλε και οι έντονες παράλληλες γραμμές –που αναπόφευκτα παραπέμπουν σε σημαία-, αντιπαραβάλλονται με το ερωτευμένο ζευγάρι που κάνει βόλτα στις εμβληματικές στήλες του Παρθενώνα.

Τα έργα της Μπέλλου σε χαρτί συχνά αναπτύσσονται και ως βιβλία. Τα σχέδια που παρουσιάζονται στην έκθεση συνοδεύονται από το “Immortal Love or Ode to the Past, 2016”, ένα μοναδικό βιβλίο που αποτελείται από τριάντα σχέδια σε κολάζ από χρωματιστά αραχνοΰφαντα χαρτιά. Ταυτόχρονα, η σχετική βιντεοπροβολή στην αίθουσα παρουσιάζει ένα θεατή που ξεφυλλίζει το έργο και με αυτόν τον τρόπο επιτρέπει στον επισκέπτη να ανακαλύψει το σαγηνευτικό του περιεχόμενο. Ο θεατής γίνεται έτσι μάρτυρας μιας αναμέτρησης του παρόντος και του παρελθόντος. Η φωνή του αφηγητή σταδιακά μετατρέπεται σε μνήμη πριν την πραγμάτωσή της. Μια ηχώ προτού γίνει φωνή, ένα αφήγημα προτού γίνει πραγματικότητα.

Σύντομο Βιογραφικό Σημείωμα

Η Ράνια Μπέλλου ζεi και εργάζεται μεταξύ Αθήνας και Λονδίνου. Με σπουδές στο Central Saint Martins College of Art and Design London (MA) και Σχολή Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, έχει λάβει υποτροφία από το Ίδρυμα Ωνάση. Η Μπέλλου είχε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις διεθνώς και και έχει πρόσφατα εκθέσει έργα της σε: Εθηνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κίνας, Πεκίνο (2017), Μουσείο Βορρέ, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (2017), Ιόνιος Βουλή, Κέρκυρα (2017), Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, Μόσχα (2016), Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη (2016), Ινστιτούτο Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης (ΙΣΕΤ) Αθήνα (2016), ArtCurial, Παρίσι (2017), Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) Αθήνα (2013), III Μπιενάλε Νέων Καλλιτεχνών Μόσχας (2012), Ex-Teresa Museum of Contemporary Art, National School for the Arts, Mexico City (2011); II Μπιενάλε Νέων Καλλιτεχνών Μόσχας (2010).

1. Βλ. Pearce, Susan (1999). On Collecting: An Investigation into Collecting in European Tradition (Collecting Cultures), Routledge Editions.