Να τελειώνουμε με τον Εντύ Μπελγκέλ: Κριτική βιβλίου του Εντουάρ Λουί

“Κανένα τριγύρισμα δεν μπορεί να διαρκέσει, το γνώριζα. Είχα βρει καταφύγιο στο διάδρομο που οδηγούσε στη βιβλιοθήκη, που ήταν έρημος, και κατέφευγα εκεί όλο και πιο συχνά, κι έπειτα καθημερινά, χωρίς εξαίρεση. Από φόβο μη με δουν εκεί, μόνο, να περιμένω το τέλος του διαλείμματος, φρόντιζα να ψαχουλεύω πάντα μέσα στην τσάντα μου και όταν κάποιος περνούσε έκανα ότι ήθελα να βρω κάτι, για να πιστέψει ότι ήμουν απασχολημένος, και ότι η παρουσία μου σε εκείνο το διάδρομο δεν ήταν προορισμένη να διαρκέσει”. Αυτά είναι τα λόγια του νεαρού Εντύ, ο οποίος λόγω της διαφορετικότητάς του, της ευαίσθητης φύσης του αντιμετωπίζεται ως ένα μίασμα και χλευάζεται. Η ιστορία της ομοφυλοφιλίας του χτυπάει την πόρτα και τον καθιστά ευάλωτο ενώπιον μιας κοινωνίας “βάρβαρης” και αμείλικτης που δεν δέχεται το διαφορετικό και το εξευτελίζει σαν όλοι οι άνθρωποι να ήταν ίδιοι, σαν όλοι να έπρεπε να ήταν ίδιοι.

Στο δρόμο της εναρμόνισης με το διαφορετικό

Το μυθιστόρημα αυτό επιτελεί ένα κοινωνικό έργο με την έννοια πως αφυπνίζει συνειδήσεις, προκαλεί την προσοχή μας σε σχέση με τον τρόπο που οφείλουμε να αντιμετωπίζουμε τη διαφορετικότητα ως μέλη των θεωρητικά προηγμένων κοινωνιών. Μια κοινωνία που διακωμωδεί το διαφορετικό καθίσταται ανέτοιμη και το μέλλον της προδιαγράφεται δυσοίωνο, ένας κόσμος χωρίς διαφορετικότητα θα ήταν ένας κόσμος άοσμος και άγευστος. Ο Εντύ είναι ένα παιδί που βιώνει τη βία από παντού, στο σχολείο, στο σπίτι, στην κοινωνία, είναι ένα παιδί δυστυχισμένο και απελπισμένο, είναι ένας έφηβος που του περιορίζουν το μέλλον και τον καταδικάζουν σε απομόνωση εκείνοι που δεν αντέχουν να βλέπουν πως δεν είναι ένας από αυτούς. Και όμως εκείνος προσπαθεί εναγωνίως να αλλάξει και να πείσει τον εαυτό του και τον περίγυρό του πως ακόμα αναζητά τις σεξουαλικές του επιθυμίες. Ο συγγραφέας εμμένει σε αυτό το σημείο να μας παρουσιάζει έναν έφηβο σε συνεχή σύγχυση ταυτότητας, έναν έφηβο που λατρεύει ωσάν Καβάφης και Όσκαρ Ουάιλντ το ανδρικό σώμα αλλά ενδίδει και στα φιλιά των κοριτσιών που τον βρίσκουν σαγηνευτικό και ελκυστικό. Χτίζει γέφυρες μέσα του για να δοκιμάσει και τις δύο όχθες των ερωτικών περιπτύξεων, να αποφασίσει δίχως πίεση και αγνοώντας όσο είναι αυτό δυνατό τις φωνές, τις προσβολές, τις επιθέσεις και τις αντιδράσεις που συγκεντρώνονται στο πρόσωπό του.

“Προτιμούσα να βγάζω προς τα έξω την εικόνα ενός ευτυχισμένου παιδιού. Έγινα ο καλύτερος σύμμαχος της σιωπής, και κατά μία έννοια, συνένοχος αυτής της βίας (και δεν μπορώ να σταματήσω, χρόνια μετά, να αναρωτιέμαι για το νόημα της λέξης συνενοχή, για τα όρια που χωρίζουν τη συνενοχή από την ενεργό συμμετοχή, από την αθωότητα, από την απερισκεψία, από το φόβο”. Αυτό στο οποίο ο ίδιος είχε υποπέσει ως σφάλμα κατά του εαυτού του είναι κάτω από τις δύσκολες αυτές και αντίξοες συνθήκες να νιώθει πως είναι κάποιος άλλος, να υποκύπτει στις αήθεις επιθέσεις και να αυτοφυγαδεύεται αισθανόμενος την απειλή και το μίσος που ένιωθαν για εκείνον. Καθίσταται η εύκολη λεία σε κάθε αδηφάγο βλέμμα και γίνεται το απόλυτο εξιλαστήριο θύμα μιας ομάδας παιδιών που βρίσκουν στο πρόσωπό του τον αδύναμο κρίκο και το εύκολο θήραμα για να ξεσπάσουν τις ορμές τους και εκείνος να μην μπορεί να αντισταθεί, να αδυνατεί να τους αποκρούσει. Ο εσωτερικός του κόσμος τον καλεί να παραμείνει ως έχει για να βρει ο ίδιος το δρόμο του όπως το επιθυμεί ο ίδιος ενώ οι εξωτερικοί παράγοντες τον καλούν να αλλάξει ρότα και να προσαρμοστεί στις κοινωνικές επιταγές και τα στερεότυπα πως ένα αγόρι απαγορεύεται να έχει θηλυπρεπείς τάσεις. Ο Εντύ είναι ένας ιδιαίτερος έφηβος και η οικογένειά του, τόσο οι γονείς του όσο και τα αδέρφια του, τα αγόρια δηλαδή, αδυνατούν να κατανοήσουν την υπόστασή του. Μόνο η αδερφή του μοιάζει να τον συμμερίζεται και ενάντια στην ιδιοσυγκρασία του τον βοηθά να δοκιμάσει και την αρσενική του πλευρά, αυτήν που κάπου βαθιά μέσα του. Τελικά ποια από τις δύο φύσεις θα υπερισχύσει; Ποιος στα αλήθεια είναι και τι τον καθιστά ευτυχισμένο;

Ένας νέος κόσμος ξεδιπλώνεται

Ο Εντύ Μπελγκέλ, αυτό το αγόρι με το παράξενο όνομα που μόνο στο άκουσμά του ονόματός του όλοι σπεύδουν να τον περιπαίξουν, έχει το κουράγιο να υπομένει και να περιμένει ακόμα και όταν το πρόσωπό του γίνεται πρόσφορο έδαφος για σχόλια κακεντρεχή και αρνητικές παρατηρήσεις. Και όμως η μέρα της απελευθέρωσης και της λύτρωσης μοιάζει να πλησιάζει αφού βρίσκει σαν μάνα εξ’ ουρανού την ευκαιρία που του παρουσιάζεται να αποταθεί σε άλλο σχολείο στην Αμιένη για να συνεχίσει τη σχολική ζωή του μακριά από μία ακόμα χρονιά γεμάτη οδυνηρά γεγονότα και δυσάρεστες συμπεριφορές και καταστάσεις εις βάρος του. Η ευκαιρία που του δίνεται στο λύκειο να αλλάξει αυτή την εικόνα καταπίεσης είναι μοναδική και θα την εκμεταλλευτεί στο έπακρο.

Ο συγγραφέας σε όλο το προηγούμενο διάστημα περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια την καθημερινότητα αυτού του μικρού πρίγκιπα και εμείς ως συμμέτοχοι στο μονοπάτι που έχει χαράξει, θαυμάζουμε το κουράγιο και το θάρρος του, την τόλμη που επέδειξε τόσο καιρό ενώ αφουγκραζόμαστε το πάθος του να γνωρίσει πραγματικούς φίλους, τον πόθο να γνωρίσει κυρίως τον εαυτό του και τα θέλω του και να ξεφύγει από τη ζοφερή πραγματικότητα στην οποία τόσα χρόνια είχε εγκλωβιστεί και από την οποία είχε ψυχολογικά βασανιστεί. Ο συγγραφέας γράφει για λογαριασμό του: “Δεν ήθελα να μείνω κοντά τους, αρνιόμουν να μοιραστώ αυτή τη στιγμή μαζί τους. Ήμουν ήδη μακριά, δεν ανήκα πια στον κόσμο τους, το γράμμα το επιβεβαίωνε. Πήγα στα λιβάδια και περπάτησα σχεδόν όλη τη νύχτα, η δροσιά του Βορρά, οι χωμάτινοι δρόμοι, η μυρωδιά απ’ τα σπαρτά, τόσο δυνατή εκείνη την εποχή του χρόνου. Αφιέρωσα όλη τη νύχτα στο να σχεδιάζω την καινούργια μου ζωή μακριά από δω”.

Αποσπάσματα

“Δεν παύουμε ποτέ να παίζουμε ρόλους αλλά υπάρχει μια αλήθεια στις μάσκες. Η δική μου αλήθεια ήταν αυτή η θέληση να υπάρχω αλλιώς”.

“Έπρεπε να μην είσαι αδερφή για να μπορείς κάποια στιγμή μιας βραδιάς να παραστήσεις πως είσαι χωρίς να κινδυνεύεις να σε βρίσουν”.