Από τον αυθεντικό κύκλο των έξι πινάκων, η έκθεση συγκέντρωσε τους πίνακες: «Δανάη» (1551-1553, Συλλογή Wellington), «Αφροδίτη και Άδωνις» (1554, Μουσείο Πράδο), «Δανάη και Ακταίων» (1556-9, Εθνική Πινακοθήκη) και «Άρτεμις και Καλλιστώ» (1556-9, Εθνική Πινακοθήκη), «Η αρπαγή της Ευρώπης» (1560–2, Μουσείο Isabella Stewart Gardner). Ενώ αρχικά, είχε ανακοινωθεί πως μόνο οι πέντε παραπάνω πίνακες θα βρίσκονταν στην επικείμενη έκθεση «Αγάπη, Πόθος, Θάνατος», τελικά, η Συλλογή Wallace, ύστερα από μία ιστορική απόφαση να δανείσει έργο για πρώτη φορά στα 119 χρόνια ιστορία της, θα δώσει -αποκλειστικά για την έκθεση του Λονδίνου – τον πίνακα «Περσέας και Ανδρομέδα» (1554 – 1556), κάνοντας εφικτή τη συγκέντρωση ολόκληρης της σειράς. Ακόμα, το έργο «Θάνατος του Ακταίων» (1559-75, Εθνική Πινακοθήκη), το οποίο προοριζόταν από τον καλλιτέχνη για μέρος της σειράς, αλλά τελικά φιλοτεχνήθηκε ως ξεχωριστό έργο, θα εκτεθεί επίσης στην έκθεση.
Φιλοτεχνημένη μεταξύ του 1551 και του 1562, η σειρά πινάκων «poesie» αποτελεί μία μοναδική οπτική απόδοση των κλασικών ρωμαϊκών και αρχαιοελληνικών μύθων, ενώ παράλληλα είναι μία από τις πιο εμβληματικές σειρές έργων τέχνης της ευρωπαϊκής ιστορίας, γνωστή για την συνταρακτική εκφραστικότητα της. Όλα τα έργα περιστρέφονται γύρω από την αγάπη, τον πόθο, τον πειρασμό, τον θάνατο και την τιμωρία. Συνδυάζοντας το μοναδικό ταλέντο του Τιτσιάνο τόσο ως καλλιτέχνη, όσο και ως αφηγητή, οι μυθολογικές σκηνές αιχμαλωτίζουν στιγμές υψηλού δράματος: μια θανατηφόρα συνάντηση, μια επαίσχυντη ανακάλυψη, μια βιαστική απαγωγή. Ο Τιτσιάνο χειρίζεται αριστοτεχνικά το χρώμα και το σχέδιο με εκθαμβωτικό αποτέλεσμα. Καταφέρνει να συλλάβει τη φωτεινότητα της σάρκας, τη λάμψη των πολυτελών υφασμάτων, τη διαύγεια του νερού, αλλά και την ατμοσφαιρική αύρα των μαγευτικών τοπίων. Βλέπουμε θεούς και θεές που στο πρόσωπο τους μοιάζουν με ανθρώπους, να έχουν γήινα συναισθήματα, όπως ενοχή, ευφορία, έκπληξη, ντροπή, απελπισία, τρόμο και λύπη.
Το μαγευτικό αυτό εγχείρημα, ξεκίνησε το 1551, όταν ο πρίγκιπας Φίλιππος της Ισπανίας, ο μελλοντικός βασιλιάς Φίλιππος Β’, ανέθεσε στον Τιτσιάνο, τον πιο διάσημο ζωγράφο της Ευρώπης, να δημιουργήσει μία σειρά από ζωγραφικά έργα που να αφηγούνται κλασικούς μύθους, που θα αντλούσαν κυρίως έμπνευση από την «Μεταμόρφωση» του Οβιδίου. Ο Τιτσιάνο θεωρούσε τους πίνακες οπτικά ισοδύναμα της ποίησης, για αυτό και τους ονόμασε «poesie» (ποίηση). Αφιέρωσε σε αυτούς όλες τις γνώσεις που είχε κερδίσει σαν καλλιτέχνης εδώ και πέντε δεκ και έτσι, δημιούργησε μερικά από το πιο όμορφα έργα της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, που μας αφηγούνται μεγαλειωδώς τα ανθρώπινα πάθη.
Γράμματα μεταξύ του Τιτσιάνο και του Φιλίππου δείχνουν πως ο καλλιτέχνης είχε την ιδέα να εκτεθεί η «poesie» σε ένα κεντρικό δωμάτιο. Ωστόσο, ο Φίλιππος κινούνταν διαρκώς, αλλάζοντας συχνά κατοικία κατά την διάρκεια δημιουργίας της σειράς, με αποτέλεσμα να μην έχει βρει μία συγκεκριμένη τοποθεσία για τα έργα. Οι πίνακες είναι ένα εκλεκτό παράδειγμα του έργου ενός σπουδαίου καλλιτέχνη σε μία σπάνια συνεργασία με έναν ευαίσθητο πάτρωνα ο οποίος συνεχίζει να εξελίσσει την τέχνη του ακόμα και στα πιο ώριμα χρόνια του.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η σειρά ήταν ένα σημείο καμπής για την καριέρα του Τιτσιάνο, καθώς του χάρισε μία ευκαιρία να δυναμώσει τo ταλέντο του στο να φιλοτεχνεί σύνθετες αφηγήσεις, να χειρίζεται δύσκολα και διφορούμενα συναισθήματα, αλλά και να ζωγραφίζει τόσο εκφράστηκα ώστε να εγείρει και τις πέντε αισθήσεις.
Ο Matthias Wivel, επιμελητής των πινάκων τους 16ου αιώνα της Εθνικής Πινακοθήκης, αλλά και επιμελητής της έκθεσης, δήλωσε πως: «για πολλούς λάτρεις της ζωγραφικής, η υλοποίηση της έκθεσης έμοιαζε σαν ένα άπιαστο όνειρο. Αυτοί οι πίνακες είναι τόσο ισχυροί ο καθένας ξεχωριστά, που είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς το αποτέλεσμα του να τους θαυμάσεις όλους μαζί».
Μετά την έκθεση του Λονδίνου στην Εθνική Πινακοθήκη από τις 16 Μαρτίου έως τις 14 Ιουνίου 2020, η έκθεση θα ταξιδέψει στο Εδιμβούργο (11 Ιουλίου έως 27 Σεπτεμβρίου 2020), στη Μαδρίτη (20 Οκτωβρίου 2020 έως 10 Ιανουαρίου 2021) και στη Βοστώνη (11 Φεβρουαρίου έως 9 Μαΐου 2021).
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Danae, Titian© Wellington Collection, Apsley House, London © Stratfield Saye Preservation Trust
