“Η Θεσσαλονίκη, λίγο πολύ, με κατέχει.
Δε μπορώ να της ξεφύγω εύκολα.
Ούτε ως κάτοικος, γιατί δεν έχω φύγει από εδώ,
αλλά και ούτε ως συγγραφέας μπορώ να της ξεφύγω”. –Νίκος Μπακόλας για τη «Μεγάλη Πλατεία»
Το εμβληματικό κείμενο του Νίκου Μπακόλα, συναρπαστική τοιχογραφία της μεταπολεμικής Θεσσαλονίκης, παρουσιάζεται σε πανελλήνια πρώτη 20 χρόνια μετά το θάνατο του μεγάλου λογοτέχνη, σε διασκευή Άκη Δήμου και σκηνοθεσία Ελένης Ευθυμίου. Μια σπουδαία παράσταση, που καταφέρνει με συνδετικό κρίκο την αφήγηση, τη μουσική και τις προβολές να δημιουργήσει ένα κόσμο γοητευτικό, μαγευτικό, πιστό στην ιστορία αλλά και μπροστά στο μέλλον.
Ο Νίκος Μπακόλας δημιουργεί ένα μυθιστόρημα με κέντρο δράσης την πόλη της Θεσσαλονίκης. Οι προσωπικές ιστορίες των ανθρώπων έρχονται να συναντήσουν την Ιστορία ενώ η ίδια η πόλη προβάλλεται μέσα από τη συλλογική μνήμη αλλά και το βίωμα των χαρακτήρων της. Μία πόλη διαρκών ιστορικών και πολιτικών αναταραχών. Μια πλατεία που καθιστά τις πράξεις των ανθρώπων ορατές.
Βιογραφικό Νίκου Μπακόλα
Ο Νίκος Μπακόλας γεννήθηκε στις 26 Ιουλίου 1927 στη Θεσσαλονίκη, όπου πέρασε όλη σχεδόν τη ζωή του (κατοικώντας στην περιοχή των παλαιών «Εξοχών», που αποτελεί και τον κεντρικό χώρο των περισσότερων έργων του). Αποφοίτησε από το Μαθηματικό Τμήμα της Φυσικομαθηματικής Σχολής Θεσσαλονίκης το 1956. Παράλληλα με τις σπουδές του άρχισε την απασχόλησή του με τη δημοσιογραφία, που αποτέλεσε αργότερα την κύρια επαγγελματική του ασχολία.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Δημοσίευσε για πρώτη φορά κείμενά του ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα Νέα Αλήθεια το 1951, αλλά η πρώτη επαγγελματική του συνεργασία ήταν το 1952-53 με τη βραχύβια εβδομαδιαία εφημερίδα Ελεύθερος Κήρυξ. Έκτοτε, και κυρίως από το 1956 ως το 1986 που συνταξιοδοτήθηκε, εργάστηκε κατά καιρούς ως συντάκτης (μεταφραστής, συντάκτης ύλης, ή υπεύθυνος φιλολογικών και καλλιτεχνικών σελίδων) σε όλες σχεδόν τις ημερήσιες εφημερίδες της Θεσσαλονίκης (Μακεδονία 1957-60 και 1982-86, Ελεύθερος Λαός 1960-62, Θεσσαλονίκη 1964-67, Νέα Αλήθεια 1970-71, Ελληνικός Βορράς 1975-82) και ως συνεργάτης (1956-60) και κατόπιν αρχισυντάκτης (1967-69) της εβδομαδιαίας εφημερίδας Δράσις.
Εργάστηκε επίσης ως υπάλληλος και κατόπιν προϊστάμενος του Τμήματος Τύπου της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης (1959-67), και με την ιδιότητά του αυτή υπήρξε γραμματέας του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης από το 1960 ως το 1965. Το 1989-90 υπηρέτησε ως Γενικός Διευθυντής της ΕΡΤ-3 για πέντε μήνες.
Ως πεζογράφος πρωτοεμφανίστηκε το 1952 κερδίζοντας με το πεζογράφημα του «Παραλλαγή στο πένθιμο εμβατήριο» τον β΄ έπαινο του διαγωνισμού νουβέλας του περιοδικού Μορφές. Το 1958 εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο, το «Μην κλαις αγαπημένη», το οποίο είχε λάβει έπαινο σε λογοτεχνικό διαγωνισμό του Δήμου Θεσσαλονίκης. Ακολούθησαν: «Ο κήπος των πριγκίπων» (1966), σταθμός στην εξέλιξή του ως πεζογράφου, και τα: «Εμβατήρια» (1972), «Ύπνος θάνατος» (1974), «Μυθολογία» (1977). Με το τελευταίο κέρδισε την καθολική κατάφαση της κριτικής, ενώ τιμήθηκε και με το βραβείο του περιοδικού Τομές.
Το 1987 εκδόθηκε το μυθιστόρημά του «Η μεγάλη πλατεία» που του χάρισε το πρώτο κρατικό βραβείο μυθιστορήματος. Το 1990 εξέδωσε το μυθιστόρημα «Καταπάτηση» (με το οποίο ολοκλήρωσε την τετραλογία που είχε αρχίσει με τον Κήπο των πριγκίπων) και το 1994 το πεζογράφημα «Η κεφαλή».
Το 1997 του απονεμήθηκε, για δεύτερη φορά, το πρώτο κρατικό βραβείο μυθιστορήματος για το βιβλίο του «Η ατέλειωτη γραφή του αίματος». Το βιβλίο αυτό υπήρξε εξάλλου η ελληνική υποψηφιότητα για το Ευρωπαϊκό λογοτεχνικό βραβείο της ίδιας χρονιάς. Έλαβε ακόμη, για το τελευταίο μυθιστόρημά του «Μπέσα για μπέσα» ή «Ο άλλος Φώτης» (1998), το βραβείο Balkanica, η ανακοίνωση του οποίου έγινε λίγες εβδομάδες μετά τον αιφνίδιο θάνατό του στις 13 Νοεμβρίου 1999. Μεταθανάτια εκδόθηκαν δύο συλλογές διηγημάτων του, που είχε ωστόσο ετοιμάσει για έκδοση ο ίδιος, το «Χρονιές άγιες και άγριες» (1999) και «Το ταξίδι που πληγώνει και άλλα διηγήματα» (2000).
Ο Νίκος Μπακόλας μετέφρασε επίσης ξένη, κυρίως αμερικάνικη πεζογραφία: Ουίλιαμ Φόκνερ («Η βουή και το πάθος», 1963 και «Ένα Ρόδο για την Έμιλυ», 1995), Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ («Ο μέγας Γκάτσμπυ», 1971), Χένρι Τζέιμς («Το στρίψιμο της βίδας», 1973) κ.α.
Το θέατρο αποτέλεσε, από διάφορες πλευρές, ένα σχεδόν παράλληλο προς τη δημοσιογραφία και την πεζογραφία ενδιαφέρον του. Από το 1958 έγραφε στις εφημερίδες με τις οποίες συνεργαζόταν, και θεατρική κριτική. Ασχολήθηκε με τους μεταπολεμικούς θεατρικούς μας συγγραφείς και αρθρογράφησε επανειλημμένως για θέματα κυρίως των κρατικών θεατρικών σκηνών. Διετέλεσε πρόεδρος της καλλιτεχνικής επιτροπής (1974-75), εισηγητής δραματολογίου (1977-80) και καλλιτεχνικός διευθυντής (1980-82 και 1990-93) του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. Νεότερος έγραψε και ένα θεατρικό έργο, «Ο κόκκινος φάκελος» (διασκευή διηγήματος του), που παρέμεινε άπαιχτο.
Ανάμεσα στα κατάλοιπα του βρέθηκε η μετάφραση του μυθιστορήματος του Φόκνερ Σαρτόρις, την οποία επεξεργαζόταν έως την τελευταία στιγμή, το μυθιστόρημα «Για τον έρωτα και μόνο», κείμενα για τη σχέση του με το θέατρο και διάφορα άλλα. Σε δημοσιεύματά του σε εφημερίδες και περιοδικά χρησιμοποίησε αρκετές φορές το ψευδώνυμο Νίκος Χριστοφόρου.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Θεατρική διασκευή: Άκης Δήμου, Σκηνοθεσία: Ελένη Ευθυμίου, Σκηνικά: Ευαγγελία Κιρκινέ, Κοστούμια: Άγγελος Μέντης, Μουσική: Λευτέρης Βενιάδης, Κίνηση: Τάσος Παπαδόπουλος, Φωτισμοί: Ζωή Μολυβδά Φαμέλη, Σχεδιασμός βίντεο: Δημήτρης Ζάχος, Μουσική διδασκαλία: Παναγιώτης Μπάρλας, Βοηθοί σκηνοθέτη: Γιώτα Κουϊτζόγλου, Γιάννης Βαρβαρέσος, Βοηθός σκηνογράφου-ενδυματολόγου: Έλλη Ναλμπάντη, Οργάνωση παραγωγής: Αθανασία Ανδρώνη
Παίζουν: Γιάννης Μαστρογιάννης (Φώτης), Nίκος Καπέλιος (Χρίστος), Κατερίνα Σισίννι (Αγγέλα), Χρήστος Παπαδημητρίου (Γιάννης), Χρήστος Παπαδόπουλος (Στρατής), Νίκος Μήλιας (Άγγελος), Μαρία Χατζηιωαννίδου (Μυρσίνη), Ελένη Θυμιοπούλου (Αμαλία), Νίκος Κουσούλης (Δημήτρης), Μελίνα Κοτσέλου (Αλκμήνη*), Χριστίνα Σωτηριάδου (Αντιγόνη), Θεόδωρος Σκούρτας (Ευγένιος), Φωτεινή Τιμοθέου (Δόμνα), Μάρα Τσικάρα (Ευθαλία), Δημήτρης Σακατζής (Παυλάκης), Βικτώρια Φώτα (Μπετίνη), Εύη Σαρμή (Ελένη), Δημήτρης Μορφακίδης (Ηλίας), Βασίλης Τρυφουλτσάνης (Χάρης), Γιάννης Καραμφίλης (Ευριπίδης)
* Εκτάκτως 19-23/2/20 στο ρόλο της Αλκμήνης εμφανίζεται η Λίλα Βλαχοπούλου.
