Ήρωες που μοιάζουν καθημερινοί συλλαμβάνονται σε σημείο καμπής, αλλαγής πορείας και λυτρωτικής ή καταστροφικής αποσυμπίεσης. Η Ηρώ Σκάρου παραδίδει ένα ψηφιδωτό από ετερόκλητους χαρακτήρες το οποίο φιλοδοξεί να αποτυπώσει τη ζωή όπως είναι.
– Δηλώνετε λάτρις της μικρής φόρμας. Ποια πλεονεκτήματα έχει για σας το διήγημα έναντι του μυθιστορήματος;
Είμαι λάτρις της καλής πεζογραφίας. Απολαμβάνω εξίσου μικρά και μεγαλύτερα σε έκταση αναγνώσματα όταν έχουν τα χαρακτηριστικά που αναζητώ: λιτότητα και πυκνότητα. Αυτές οι ιδιότητες βρίσκονται συχνότερα στη μικρή φόρμα. Σύντομο από τη φύση του, το διήγημα δεν σηκώνει φλυαρία. Απαιτεί οικονομία και συμπύκνωση. Μου αρέσουν οι ιστορίες που «δείχνουν» περισσότερα από όσα «λένε». Η ελλειπτικότητα στην αφήγηση, που απαιτεί προσεκτική επιλογή λέξεων και ακρίβεια στη διατύπωση, οδηγεί σε ενεργητική ανάγνωση. Και αυτό είναι που με συναρπάζει στο διήγημα. Όταν ο αναγνώστης εμβαθύνει και αντιληφθεί όσα παραλείπονται, μια ιστορία που αφηγείται ένα συνηθισμένο θέμα μπορεί να αποκαλύψει κάτι πολύ διαφορετικό.
– Οι ήρωες των διηγημάτων σας θα μπορούσαν να είναι γείτονες ή συγγενείς μας. Τι είναι αυτό που τραβά το συγγραφικό σας ενδιαφέρον σε ανθρώπους καθημερινούς, “της διπλανής πόρτας”;
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Γράφω για όσα με απασχολούν. Για καταστάσεις της εποχής μου και τον τρόπο που αυτές βιώνονται από τον σύγχρονο άνθρωπο. Προτού επιλέξω να διηγηθώ μια ιστορία επιχειρώ μια εμβάθυνση στον ψυχικό κόσμο των ηρώων μου και προσπαθώ να κατανοήσω τις συμπεριφορές τους. Μέσω της ρεαλιστικής καταγραφής εξοικειώνομαι με τους περιορισμούς τους και συχνά αναγνωρίζω τρόπους υπέρβασής τους. Και παρότι, για τις ανάγκες της διήγησης, οι χαρακτήρες βρίσκονται ενταγμένοι σ’ ένα περιορισμένο πλαίσιο η θέαση είναι πάντα πιο ευρεία από την πραγματικότητά τους.
– Η αίσθηση της συναισθηματικής απόστασης και της ψυχικής απομόνωσης διαπερνά όλα τα διηγήματά σας. Πρόκειται για αίσθηση που καταγράφετε και γύρω σας;
Πράγματι. Παρατηρώ πως τείνουμε να αποφεύγουμε ή να προσπερνάμε τις δυσκολίες παρά να προσπαθούμε να τις επιλύσουμε. Αυτό ισχύει και για τις διαπροσωπικές μας σχέσεις. Αντί να προσηλωθούμε στη βελτίωσή τους συχνά προτιμούμε είτε να τις αντικαταστήσουμε, ακόμη και με απρόσωπες διαδικτυακές «φιλίες», είτε να τις απορρίψουμε και να απομονωθούμε. Ίσως να φταίνε οι γρήγοροι ρυθμοί, ίσως να φταίει η διάχυτη αβεβαιότητα και η έλλειψη εμπιστοσύνης, γεγονός πάντως είναι πως οι συνθήκες ζωής δεν ευνοούν τις σταθερές και υγιείς σχέσεις.
– Κάποια διηγήματά σας έχουν σκοτεινή ή μακάβρια εξέλιξη. Πρόκειται ίσως για μια αποσυμπίεση, εν είδει φαντασίωσης, καταστάσεων που πιέζουν αφόρητα τους ήρωές σας;
Αρκετά από τα διηγήματά μου βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα και γνωρίζω εξαρχής την εξέλιξή τους. Έτσι αφήνω τους ήρωές μου να με οδηγήσουν και να μου εξηγήσουν τους λόγους που τους ωθούν στις ενέργειές τους. Άλλοτε πρόκειται για πράξεις αυτοδικίας, άλλοτε για πράξεις αυτοπροστασίας ή/και αυτοκαταστροφής. Σε κάθε περίπτωση, ναι, θα μπορούσαμε να πούμε πως η τελική δράση τους λειτουργεί ως βαλβίδα αποσυμπίεσης που επιφέρει στους ίδιους μία κάθαρση. Αυτό που έχει όμως για μένα περισσότερο ενδιαφέρον γράφοντας, είναι όταν αναλογίζομαι όλες τις εναλλακτικές καταλήξεις που θα μπορούσαν να υπάρξουν αν οι ήρωες είχαν πάρει κάποτε διαφορετικές αποφάσεις κι είχαν έτσι αλλάξει πορεία.
– Πώς πιστεύετε ότι μπορεί κάποιος να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ της ζωής όπως είναι και της ζωής όπως θα έπρεπε να είναι;
Προτού επαναπροσδιορίσουμε τη ζωή θα πρέπει να την αποδεχτούμε όπως είναι. Κι αυτό δεν είναι τόσο εύκολο όσο ακούγεται. Αν επιχειρήσουμε έναν παραλληλισμό με τα πέντε στάδια του πένθους θα διαπιστώσουμε, ίσως, πως βρισκόμαστε αρκετά βήματα πίσω από την αναγνώριση της πραγματικότητας.
-Άρνηση – Δεν μπορεί να είναι έτσι η ζωή.
-Θυμός – Η ζωή είναι άδικη.
-Διαπραγμάτευση – Αν γινόταν να τα κάνω όλα απ’ την αρχή…
-Κατάθλιψη – Δεν υπάρχει ελπίδα. Δεν υπάρχει λόγος να προσπαθήσω ν’ αλλάξω κάτι.
-Αποδοχή – Οκ. Έτσι είναι η ζωή. Ας δω τι μπορώ εγώ να κάνω διαφορετικά.
Από το στάδιο της αποδοχής κι έπειτα οι λέξεις κλειδιά είναι η αξιολόγηση και ο επαναπροσδιορισμός. Οι στόχοι που θέτουμε δεν είναι λαξευμένοι σε πέτρα. Ναι μεν τους θέτουμε και κινούμαστε προς αυτούς αλλά αν στην πορεία διαπιστώσουμε πως το αποτέλεσμα δεν μας ικανοποιεί, τους αλλάζουμε. Και φυσικά όλα αυτά προϋποθέτουν δουλειά με τον εαυτό μας. Αναγνωρίζουμε τις δυνατότητές μας αλλά και τις αδυναμίες μας, τις ευκαιρίες που ανοίγονται μπροστά μας αλλά και τις απειλές. Τέλος, δεν διστάζουμε να ζητήσουμε βοήθεια και την προσφέρουμε κι εμείς με τη σειρά μας εφόσον μπορούμε. Η αυτογνωσία και η αλληλεγγύη είναι, για μένα, πολύ ψηλά στη λίστα με τα συστατικά της ζωής όπως θα έπρεπε να είναι.
