Νεκταρία Γιαννουδάκη: Το ραδιόφωνο αφήνει τον ακροατή ελεύθερο να φανταστεί

Το διήγημα του Γεωργίου Βιζυηνού «Το αμάρτημα της μητρός μου» θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά κείμενα της νεοελληνικής πεζογραφίας. Το ψυχογράφημα μιας μάνας, που κουβαλά ένα βαρύ μυστικό, είναι η ιστορία που διάλεξε να σκηνοθετήσει ο Γιώργος Νανούρης για το ραδιόφωνο. Στον ρόλο της μάνας βρίσκουμε την Νεκταρία Γιαννουδάκη, η οποία μας μίλησε για την νέα πρωτοβουλία του Αθήνα 9.84, για τον διάλογο που ανοίγεται μεταξύ του παρελθόντος και της σύγχρονης εποχής χάρη στην λογοτεχνία και το θέατρο, αλλά και για τη θέση της γυναίκας στην ελληνική κοινωνία του 2021.

-Το Αμάρτημα της Μητρός μου, το διάσημο διήγημα του Γεώργιου Βιζυηνού θα ακουστεί από τον Αθήνα 9.84. Πώς σας φάνηκε η νέα αυτή συνεργασία για το ραδιόφωνο;

Η πρωτοβουλία του Αθήνα 9.84 είναι πολύ σημαντική, ειδικά σε μια τόσο δύσκολη περίοδο με τα θέατρα να είναι κλειστά,σε μια εποχή τόσο στερημένη από πολιτισμό. Το ραδιόφωνο δεν έρχεται να αντικαταστήσει τη θεατρική πράξη στο φυσικό της χώρο, αυτό άλλωστε είναι αδύνατον να συμβεί, όταν όμως συμβαίνει σωστά εχει και αυτό το μέσον τη δικιά του δύναμη. Το ραδιόφωνο στερείται εικόνας και αφήνει τον ακροατή ελεύθερο να φανταστεί.

Κάτι που μου έκανε μεγάλη εντύπωση είναι όταν σε εισαγωγικές εξετάσεις στη δραματική σχολή που διδάσκω εμφανίστηκε υποψήφιος σπουδαστής που όπως μας είπε αποφάσισε ότι θέλει να γίνει ηθοποιός, ακούγοντας κάθε απόγευμα μέσα στο αμάξι του κατά το σχόλασμα του, θέατρο στο ραδιόφωνο.

-Πρόκειται για ένα από τα γνωστότερα έργα του Έλληνα συγγραφέα, αλλά δεν παύει να είναι αρκετά σκληρό. Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για τον χαρακτήρα της μητέρας και τις δυσκολίες που παρουσιάζει υποκριτικά;

Η μάνα στο έργο αυτό ζει με το βάρος της ενοχής της. Το βάρος αυτό γίνεται εμμονή και θέλοντας να βρει εξιλέωση βασανίζει τον εαυτό της, ταλαιπώρει και συνάμα παραμελεί τα αγόρια της. Είναι πεπεισμένη πως μόνο αν ταλαιπωρηθεί πολύ ο Θεός θα την συγχωρέσει για την αμαρτία που άθελά της διέπραξε. Ο τρόπος που αποκαλύπτει το μυστικό της στον ώριμο πλέον Γιωργή, είναι μια μοναδική εξομολόγηση που διεισδύει στα μύχια της ψυχής.

-Θα λέγατε πως είναι πιο εύκολο για έναν ηθοποιό να κατανοήσει έναν χαρακτήρα που προέρχεται από την λογοτεχνία;

Δεν νομίζω κάτι τέτοιο. Θα έλεγα ότι είναι θέμα ποιότητας κειμένου, συγγραφικής δηλαδή δεινότητας για το πόσο χάρτινοι ή στέρεοι ή ανάγλυφοι ή επιφανειακοί φτιάχνονται οι χαρακτήρες από τον δημιουργό τους ανεξάρτητα από το είδος στο οποίο ανήκει το έργο.

-Θεωρείτε πως το έργο καταφέρνει να μας μεταφέρει στην Ελλάδα του 19ου αιώνα ;

Εννοείται ότι συμβαίνει αυτό και μάλιστα με αριστοτεχνικό αλλά και πρωτοπόρο για την τότε εποχή τρόπο. Ο Βιζυηνός διαθέτει ένα σπουδαίο δίπτυχο: Αντλεί υλικό από τις οικογενειακές του μνήμες, τα βιώματα και τις παραδόσεις της ιδιαίτερης πατρίδας του και όλο αυτό το ενισχύει με την σπάνια παιδεία που εχει λάβει τόσο γλωσσικά όσο και επιστημονικά.

Πρόσφατα διάβαζα ένα άρθρο σχετικό με την πεζογραφία του 19ου αιώνα και θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας ένα σημείο που έγραφε ότι περισσότερο από κάθε άλλη εποχή η πεζογραφία του 19ου αιώνα λειτουργεί παραδειγματικά για τη σύγχρονη πεζογραφία γιατί ακριβώς θέτει επίκαιρα διλήμματα: πολιτισμικά, αισθητικά, γλωσσικά και πολιτικά. Πάνω από όλα όμως μας ωθεί να αναρωτηθούμε αν μια σύγχρονη πεζογραφία μπορεί να αποκτήσει οντότητα δίχως να επινοήσει μια παράδοση με την οποία να συνδιαλέγεται γόνιμα και να είναι σε θέση να την αναθεωρεί. Αυτός λοιπόν ο διάλογος ανάμεσα στο τότε και στο τώρα είναι κάτι που με συγκινεί πολύ.

-Ποιες αναμένετε πως θα είναι οι αντιδράσεις των ακροατών καταρχάς στο νέο αυτό ραδιοφωνικό εγχείρημα, αλλά και συγκεκριμένα, σε αυτό το τόσο συγκινητικό έργο;

Δεν ξέρω τι να σας απαντήσω…Θα περιμένω και εγώ με αγωνία.Εύχομαι να καταφέρουμε και να “περάσουμε”στους ακροατές το σπουδαίο αυτό κείμενο.

-Θεωρείτε πως υπάρχουν αρκετές γυναίκες συγγραφείς και σκηνοθέτριες στα θεατρικά εγχειρήματα που βλέπουμε τα τελευταία χρόνια και ειδικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας, που οι θεατρικές παραγωγές έχουν ελαχιστοποιηθεί;

Οι γυναίκες είναι εδώ και είναι παρούσες, δημιουργικές και ταλαντούχες. Αν τις αγνοούν εξαίτιας του φύλου τους και όχι γιατί ίσως δεν αρέσει το έργο τους, είναι σίγουρα τεράστιο πρόβλημα. Στην χώρα μας έχουμε πολύ δρόμο ακόμα για να βρούμε το χώρο μας, τη θέση μας. Για ποιά σκηνοθεσία και ποια συγγραφή μιλάμε; Είμαστε στο 2021 και όταν μια γυναίκα οδηγεί στο δρόμο – ναι ακόμα και σήμερα- υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να ακούσει προτροπή από άλλο οδηγό να πάει καλύτερα στην κουζίνα της.

Από την άλλη δε θα πρέπει να νοιώθει κάποιος ενοχές επειδή λατρεύει τον Βιζυηνό ή τον Παπαδιαμάντη και συμβαίνει και οι δυο να ανήκουν στο αντρικό φύλο.

-Πιστεύετε πως το ελληνικό θέατρο οδεύει προς ένα καλύτερο μέλλον μετά την πανδημία;

Δεν πιστεύω τίποτα δεν ελπίζω τίποτα και θα ήθελα να είμαι ελεύθερη…αλλά δεν είμαι. Ελάχιστοι είναι οι ελεύθεροι. Οι περισσότεροι είμαστε εγκλωβισμένοι στις προσδοκίες μας… Αλλά δε σας απάντησα στην ερώτηση σας… Έχω μια ιδέα. Τι θα λέγατε να θέσουμε αυτήν την ερώτηση στο αρμόδιο υπούργείο;

Διαβάστε επίσης:

Πλατεία Θεάτρου: Το αμάρτημα της μητρός μου, από τον Γιώργο Νανούρη στο ραδιόφωνο!