Τη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία, αφ’ ενός την 200ή επέτειο από την Ελληνική Επανάσταση και αφ’ ετέρου στην περίοδο της πανδημίας που συνταράσσει τα κράτη και τις κοινωνίες των ανθρώπων, η έκθεση Portals | Πύλη φιλοδοξεί να αναπτύξει μηνύματα, ιδέες και προβληματισμούς της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας, προσεγγίζοντας τη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται μέσα από την αλλαγή και την ανατροπή. Η επιμέλεια είναι της Ελίνας Κουντούρη, Διευθύντριας ΝΕΟΝ, και της Madeleine Grynsztejn, Pritzker Director, Museum of Contemporary Art Chicago.
Έμπνευση για την έκθεση αποτέλεσε άρθρο της συγγραφέα Arundhati Roy, ότι η πανδημία είναι μια πύλη, ένα σημείο μετάβασης από έναν κόσμο σε έναν άλλο. Θεωρώντας ότι το ρήγμα που δημιούργησε η πανδημία σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο ανοίγει μια πύλη, μένει σε εμάς να πραγματευτούμε τη μετάβασή μας μέσα από αυτήν. «Μπορούμε να επιλέξουμε να την περάσουμε», προτείνει, «σέρνοντας πίσω μας τα κουφάρια από τις προκαταλήψεις και το μίσος μας, την πλεονεξία μας, τις τράπεζες δεδομένων και τις νεκρές ιδέες μας, τα νεκρά ποτάμια και τους μολυσμένους ουρανούς μας. Ή μπορούμε να τη διαβούμε ανάλαφρα, με λίγες αποσκευές, έτοιμοι να φανταστούμε έναν άλλο κόσμο».
Η έκθεση πραγματοποιείται στο αναμορφωμένο από τον ΝΕΟΝ κτίριο του πρώην Καπνεργοστασίου, το οποίο αναδεικνύεται σε έναν σύγχρονο πολιτιστικό πυρήνα, ανοιχτό σε όλους. Σε αυτό το χώρο, καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο εκφράζουν τον πλουραλισμό των ιδεών και προσεγγίζουν θέματα για τη συλλογικότητα, την πολιτιστική κατανόηση της ιστορίας και της πολιτικής, το δημόσιο χώρο, το κοινό μας παρελθόν, παρόν και μέλλον.
Η Portals | Πύλη εξερευνά τη σύγχρονη πραγματικότητα και αποτίει φόρο τιμής σε έναν κόσμο που χρειάζεται θεραπεία και ενότητα.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Συνολικά 59 καλλιτέχνες από 27 χώρες, με διαφορετικές καταβολές και προέλευση, δημιουργούν έργα με τη χρήση διαφόρων μέσων -εγκαταστάσεις, εικαστικά, γλυπτικά, φωτογραφία και performance- και αναπτύσσουν θέματα όπως η Κίνηση, το Κοινό Βίωμα, η Σύνδεση, το Σπίτι.
Μεταξύ αυτών, 15 νέες αναθέσεις του ΝΕΟΝ ειδικά για το χώρο του Καπνεργοστασίου εμπλουτίζουν και αναλύουν τις κεντρικές ιδέες της έκθεσης. Οι νέες αναθέσεις είναι προς τους καλλιτέχνες Αναστασία Δούκα, Brendan Fernandes, Elif Kamisli, Πάνο Κοκκινιά, Χρυσάνθη Κουμιανάκη, Glenn Ligon, Μαρία Λοϊζίδου, Teresa Margolles, Ad Minoliti, Duro Olowu, Gala Porras-Kim, Michael Rakowitz, Αλέξανδρο Τζάννη, Adrián Villar Rojas και Danh Võ.
Η Portals | Πύλη θα περιλαμβάνει προγράμματα σχετικά με το κτίριο του Καπνεργοστασίου και την ιστορία του, που θα αναπτυχθούν σε συνεργασία με τις υπηρεσίες της Βουλής, ενώ θα υλοποιηθούν παράλληλες δράσεις όπως συζητήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα.
Παράλληλα με τη υλική παρουσίαση, θα λειτουργεί και μια διαδικτυακή «πύλη». Η εφαρμογή του ΝΕΟΝ για κινητά θα δίνει τη δυνατότητα στο κοινό να περιηγηθεί αυτόνομα στην έκθεση, να δει εικόνες των έργων και να μάθει πληροφορίες για τα έργα και τους δημιουργούς τους. Επιπλέον, οι χρήστες θα ενημερώνονται για όλες τις παράλληλες δράσεις προκειμένου να μπορέσουν, με ασφάλεια και σύμφωνα με τις υγειονομικές οδηγίες, να προγραμματίσουν την επίσκεψή τους στο χώρο του Καπνεργοστασίου. Η εφαρμογή θα είναι διαθέσιμη για iOS και Android.
Η έκθεση πραγματοποιείται στο πλαίσιο του Πολιτιστικού Προγράμματος Σύγχρονης Τέχνης 2021, αποτέλεσμα της συνεργασίας της Βουλής των Ελλήνων και του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ, για το επετειακό έτος 2021, με σκοπό την ανάδειξη, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, της δυναμικής των δημοκρατικών θεσμών στις προκλήσεις της σημερινής κοινωνικής πραγματικότητας μέσα από τη διάσταση της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Η συνεργασία των δύο φορέων ανακοινώθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2020, από τον Πρόεδρο της Βουλής κ. Κωνσταντίνο Τασούλα, τον ιδρυτή του ΝΕΟΝ κ. Δημήτρη Δασκαλόπουλο και τη διευθύντρια του ΝΕΟΝ κ. Ελίνα Κουντούρη, σε εκδήλωση στην αίθουσα Γερουσίας του ελληνικού κοινοβουλίου.
Συμμετέχοντες καλλιτέχνες
Νίκος Αλεξίου, El Anatsui, Δημήτρης Αντωνίτσης, Kutluğ Ataman, Απόστολος Γεωργίου, Joana Choumali, Αναστασία Δούκα, Ειρήνη Ευσταθίου, Brendan Fernandes, Jeffrey Gibson, Robert Gober, Βαγγέλης Γκόκας, Sonia Gomes, Felix Gonzalez-Torres, Shilpa Gupta, Elif Kamisli, Βλάσης Κανιάρης, Kapwani Kiwanga, Πάνος Κοκκινιάς, Χρυσάνθη Κουμιανάκη, Γιαννης Κουνέλλης, Louise Lawler, Glenn Ligon, Liliane Lijn, Μαρία Λοϊζίδου, Tala Madani, Teresa Margolles, Steve McQueen, Sidsel Meineche Hansen, Marisa Merz, Ad Minoliti, Κώστας Μπασάνος, Άλεξ Μυλωνά, Νίκος Ναυρίδης, Toyin Ojih Odutola, Duro Olowu, Μυρτώ Ξανθοπούλου, Cornelia Parker, Μαρία Παπαδημητρίου, Δημήτρης Παπαϊωάννου, Adam Pendleton, Solange Pessoa, Francis Picabia, Gala Porras-Kim, Michael Rakowitz, Ed Ruscha, Dana Schutz, Paul Mpagi Sepuya, Elias Sime, Χριστιάνα Σούλου, Do Ho Suh, Αλέξανδρος Τζάννης, Anna Tsouhlarakis, Adriana Varejão, Erika Verzutti, Adrián Villar Rojas , Danh Võ, Daphne Wright, Billie Zangewa.
Επιμέλεια: Ελίνα Κουντούρη, Διευθύντρια ΝΕΟΝ και Madeleine Grynsztejn, Pritzker Director, Museum of Contemporary Art Chicago
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Adam Pendleton, Our Ideas #2, 2018, Μεταξοτυπία μελάνης σε πολυεστερική μεμβράνη Mylar, 102,6 x 79,7εκ., Διαστάσεις μεταβλητές, 32 πλαίσια κατασκευασμένα από τον καλλιτέχνη, Ιδιωτική συλλογή κ. Yaacov Gorsd, Φωτογραφία: Ευγενική παραχώρηση Pendleton Studio © Adam Pendleton, Ευγενική παραχώρηση Pace Gallery
