Άγονη Γη: Μια σωματική περφόρμανς από τους Ραφίκα Σαουίς και Μιχάλη Αργυρoύ στο Metaphor Athens

100 χρόνια από την Έρημη Χώρα και 70 χρόνια από το εξώδικο του T.S Έλιοτ στον καναδό καθηγητή Τζον Πίτερ, όταν εκείνος δημοσίευσε το άρθρο του στο περιοδικό Essays in Criticism, υποστηρίζοντας πως η άγονη γη είναι μια ελεγεία για τον αγαπημένο του νεκρό, η Ραφίκα Σαουίς και ο Μιχάλης Αργυρού ερευνούν τον κενό τόπο που δημιουργείται ανάμεσα στην επιθυμία και στην πραγματικότητα, αλλιώς την έννοια της μετάβασης κατά την οποία τα πάντα είναι δυνατά. Οι καλλιτέχνες θέτουν το ερώτημα σε τέσσερις ετερόκλητους ανθρώπους και τους ζητούν να αναμετρηθούν με τη δική τους προσωπική μετάβαση, τη δική τους «άγονη γη». Η σωματική και εικαστική εικονοποίηση της ποιήματος του Τ.Σ Έλιοτ είναι μια πολυφωνική σύνθεση τεσσάρων ημερών, στην οποία κάθε περφόρμερ παρουσιάζεται σε διαφορετική μέρα.

Με σειρά εμφάνισης, ο εικαστικός Γιώργος Σταματάκης, ο χορογράφος, χορευτής και περφόρμερ Γιάννης Καρούνης, ο έφηβος Τάσος Τσουρής και η αρθρογράφος – ακτιβίστρια Βανέσα Βενέτη. Στην βίντεο εγκατάσταση ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Μάνος Καρατζογιάννης ερμηνεύει το ποίημα. Αποδόμηση, αναρρίχηση, ακροβασία, επιμονή αλλά και οι καθημερινές έννοιες: έρωτας, οργή, παιδί, γάμος, είναι όλα όσα αναμετριούνται οι τέσσερις περφόρμερς.

Στις 7 Ιανουαρίου έως τις 23 Ιανουαρίου 2022 στη Νέα Υόρκη, στο χώρο τέχνης Undercurrent, με αφορμή την Έρημη Χώρα, θα παρουσιαστεί διαδραστική εγκατάσταση του Μιχάλη Αργυρού και περφόρμανς της Ραφίκας Σαουίς, υπό την αιγίδα του Greece in USA.

Επιμελήτρια: Σωζήτα Γκουντούνα
Επιμέλεια κίνησης: Ιωάννης Καρούνης
Καλλιτεχνικός Συνεργάτης: Αγγελική Μαργέτη

Πρόγραμμα Ημερών

11/11 Σταματάκης Γιώργος, ώρα: 16:30 – 21:30
12/11 Γιάννης Καρούνης, ώρα: 16:30 – 21:30
13/11 Τάσος Τσουρής, ώρα: 16:30 – 21:30
14/11 Βανέσα Βενέτη, ώρα: 16:30 – 21:30

Βίντεο περφόρμανς: Μάνος Καρατζογιάννης

Στις 14.11.2021 (Κυριακή) στο τέλος της περφόμανς, ο Γιάννης Αντιόχου, ο Νίκος Ερηνάκης και η Αγγελική Κορρέ θα συνομιλήσουν με αφορμή την νέα έκδοση (4η έκδοση) του Τ.Σ. Έλιοτ από τις Εκδόσεις Κείμενα. Μαζί τους οι συμμετέχοντες περφόρμερ που θα μιλήσουν για την προσωπική τους εμπειρία στο διάλογο με την «Άγονη Γή».

Ο Γιάννης Αντιόχου για τη μετάφραση της Έρημης Χώρας

Μεταφράζοντας την Έρημη Χώρα τρύπωσα –γεμάτος περιέργεια– στην ποίησή του, σκάβοντας όπου κι όπως μπορούσα για να ανακαλύψω γιατί τόσοι τόμοι ακαδημαϊκών αναλύσεων, θραυσματικές και συνθετικές θεωρίες προσέγγισης –συμβολισμός, μοντερνισμός, μεταμοντερνισμός, αισθητική, φαινομενολογία, genderstudies και queer– κουκούλωσαν το αυτονόητο ενός ποιήματος, όπου ο κ. Έλιοτ δεν έκρυψε απολύτως τίποτα ή ίσως αποκάλυψε τα πάντα μέσα από μια κατακερματισμένη πολυφωνία. Τα είδωλά του, όπως αναφέρει κι ο ίδιος. Η πληθώρα των αναγνωστών εγκλωβίζεται στο μιμίδιο του «τι εννοεί ο ποιητής» και δεν προσεγγίζει τον πυρήνα του ποιήματος. Ο κ. Έλιοτ, όπως κάθε ποιητής, άδει το τραγούδι του και κατά τη γνώμη μου δεν εννοεί τίποτα περισσότερο απ’ όσα ο αναγνώστης διαβάζει και ο ακροατής ακούει. Γιατί λοιπόν σώνει και καλά πρέπει να εννοεί κάτι διαφορετικό μιλώντας για τη μασέλα της Λιλ, την έκτρωση, το σεξ, τον κ. Ευγενίδη με τα πρόστυχα γαλλικά του, το ξενοδοχείο Μετροπόλ, τους υπαλλήλους του Σίτι, το τραγούδι των Ανζάκς, κ.ο.κ.; Ο Έλιοτ χτίζει στην ποιητική του σύνθεση μια ιδιόλεκτο, ένα σύμπαν που μετεωρίζεται στα σταθερά σημεία που εφορμούν από την άδηλη παρουσία του Ζαν Βερντενάλ, του συμφοιτητή του από τη Σορβόννη που κατά δήλωσή του, συμπτωματικά έναν άλλον Απρίλη, αυτόν του 1934, σε σημείωμά του στο περιοδικό Criterion δήλωνε: «Είμαι πρόθυμος να παραδεχτώ πως η αναδρομή μου ενεργοποιήθηκε από ένα συναισθηματικό ηλιοβασίλεμα, τη θύμηση ενός φίλου πλησιάζοντας από τους Κήπους του Λουξεμβούργου, αργά στο δειλινό, κραδαίνοντας ένα κλωνάρι πασχαλιάς, ενός φίλους που κατόπιν (όσο μπορώ να εξακριβώσω) θα αναμειγνυόταν με τη λάσπη της Καλλίπολης».

Ναι, ο Προύφροκ του, αφιερωμένος το 1915 στο Ζαν Βερντενάλ, κρύφτηκε βαθιά για άλλη μια φορά μέσα στους στίχους της Έρημης Χώρας για να ζήσει αιώνια, στο τοπίο μιας άγονης γης, σκιαγραφώντας την υπαρξιακή αγωνία της ανθρώπινης μετάβασης.

Φίλε μου, αίμα κινεί την καρδιά μου
η φοβερή τόλμη μιας στιγμιαίας παράδοσης
αυτή που η ηλικία της σύνεσης ποτέ δεν θ’ αναιρέσει
απ’ αυτήν, και μόνο μ’ αυτήν, έχουμε υπάρξει
αυτή που ποτέ δεν θα βρεθεί μέσα στους επικήδειούς μας
ή σε μνήμες σκεπασμένες απ’ τη σπλαχνική αράχνη
ή κάτω από σπασμένες σφραγίδες του αποστεωμένου δικηγόρου
μέσα στις αδειανές μας κάμαρες

Έχω ακούσει το κλειδί να γυρίζει στην πόρτα μία φορά
και να γυρίζει μία φορά μοναχά
Σκεπτόμαστε για το κλειδί, καθένας στη φυλακή του
Σκεπτόμενοι για το κλειδί, καθένας επιβεβαιώνει μια φυλακή
Μοναχά στο δειλινό αιθέριες φήμες
ανασταίνουν για μια στιγμή έναν τσακισμένο Κοριολάνο

Με την οικονομική υποστήριξη και την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

* Υγειονομικό πρωτόκολλο: covid free χώρος