34ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου: Αφιέρωμα στον Ντίνο Κατσουρίδη

Τίτλος παρμένος από το φιλμ νουάρ “Walk a Tightrope” που προβάλλεται στο φετινό αφιέρωμα στο φιλμ νουάρ. Γιατί, με τη συνέχιση της πανδημίας και την κορύφωση της μετάλλαξης Όμικρον, ο χώρος του κινηματογράφου περνάει τις πιο δύσκολες μέρες του. Και παρόλο που οι άνθρωποί του αναγκάζονται να περπατάνε σε τεντωμένο σκοινί, η σοδειά της χρονιάς που πέρασε κατάφερε, όπως θα δούμε από τις νέες ταινίες που προβάλλουμε, να παραμείνει σε παρόμοιο με προηγούμενες χρονιές υψηλό επίπεδο. Με ταινίες που, όπως και στο παρελθόν, καλύπτουν ένα μεγάλο φάσμα του ευρωπαϊκού – μαζί, πάντα, και του ελληνικού – κινηματογράφου.

Ταινίες που δείχνουν πως ο ευρωπαϊκός κινηματογράφος, παρά τα προβλήματα και τα διάφορα εμπόδια, εξακολουθεί να καταπιάνεται με τους προβληματισμούς αλλά και τις καλλιτεχνικές αναζητήσεις των δημιουργών του, παραμένοντας πάντα στην πρωτοπορία μιας τέχνης που εκφράζει με τον καλύτερο και πιο αποτελεσματικό τρόπο, τα επίκαιρα και καυτά θέματα της σύγχρονης κοινωνίας μας.

Ο ελληνικός κινηματογράφος έχει και πάλι ξεχωριστή θέση στο φετινό Πανόραμα με το αφιέρωμα στον Σταύρο Τσιώλη, από τους μοναχικούς, αντικομφορμιστές σκηνοθέτες που, όπως ο Τάκης Κανελλόπουλος και ο Σταύρος Τορνές στο παρελθόν, κατάφερε, παρά τις δυσκολίες και τις αντιξοότητες, να μας προσφέρει ένα σημαντικό έργο, μέσα από ταινίες που ξεχωρίζουν τόσο για το εντελώς προσωπικό τους στιλ όσο και για το χιούμορ και τη φρεσκάδα τους και τον ιδιαίτερο τρόπο γυρίσματος, με τους αυτοσχεδιασμούς και τη συχνή χρήση ερασιτεχνών ηθοποιών.

Στο αφιέρωμα «Τα κακά κορίτσια» του φιλμ νουάρ», με το φακό να στρέφεται στις femmes fatales, τις «μοιραίες γυναίκες» των βουτηγμένων σε μαύρη ατμόσφαιρα θρίλερ των δεκαετιών του ’40 και ‘50, επιλέξαμε, τη φορά αυτή, όχι τα γνωστά, κλασικά φιλμ νουάρ, που βρίσκονται σε διαρκή κυκλοφορία, αλλά μερικά από τα πιο άγνωστα, αλλά το ίδιο συναρπαστικά φιλμ, που εξακολουθούν να έχουν τη δική τους γοητεία και ομορφιά.

Με τις Ειδικές Προβολές μας δίνεται η ευκαιρία να απολαύσουμε δύο ταινίες γυρισμένες στην Ελλάδα, την ταινία «Σημάδια ζωής» που γύρισε ο Βέρνερ Χέρτσοκ στην Κρήτη και τη «Φεντόρα» που ο Μπίλι Γουάιλντερ γύρισε στην Κέρκυρα. Ενώ, μετά την πρόσφατη προβολή του ριμέικ του “Dune” από τον Ντενί Βιλνέβ δίνουμε την ευκαιρία στους θεατές να δουν ή και να ξαναδούν την πρώτη, συναρπαστική, άδικα υποτιμημένη, βερσιόν που γύρισε το 1984 ο Ντέιβιντ Λιντς. Με τον Διονύση Γρηγοράτο να μας μιλάει, στην ταινία φαντασίας «Κανείς δεν χάνει σ’ όλα», που εκτυλίσσεται σε ένα όχι και τόσο μακρινό μέλλον, για τα ραδιενεργά απόβλητα και τους φορείς ραδιενέργειας. Στις Ειδικές Προβολές και ένα μικρό αφιέρωμα στον Ντίνο Κατσουρίδη, που το 2021 έκλεισαν δέκα χρόνια από το θάνατό του. Έναν σημαντικό άνθρωπο του ελληνικού κινηματογράφου, που εκτός από το σκηνοθετικό του έργο, ήταν και εξαιρετικός διευθυντής φωτογραφίας και μοντέρ – δυο επαγγέλματα που υπηρετεί έξοχα στην ταινία «120 ντεσιμπέλ» του Βασίλη Βαφέα. Παρόντες στο πρόγραμμα και οι Έλληνες μικρομηκάδες που εκπροσωπούνται φέτοςμε τις ταινίες της σχολής του New York College.

Κι αν δυστυχώς, για δεύτερη και πάλι φορά, αναγκαστήκαμε να διοργανώσουμε το 34ο Πανόραμα διαδικτυακά, τουλάχιστον δίνουμε, όπως και πέρσι, την ευκαιρία στο κινηματογραφόφιλο κοινό ΟΛΗΣ της Ελλάδας κι όχι μόνο της Αθήνας να δει και να απολαύσει τις διάφορες προβολές του. Με την ελπίδα σε μια επιστροφή στην αίθουσα με το 35ο εορταστικό Πανόραμα που προγραμματίζεται για το τέλος της χρονιάς, σας περιμένουμε από τις 27 Ιανουαρίου μέχρι και τις 2 Φεβρουαρίου να ανακαλύψουμε μαζί, όχι μόνο ότι καινούργιο μας επιφυλάσσει ο σύγχρονος ευρωπαϊκός κινηματογράφος (από τον οποίο αντλεί και εξακολουθεί να επηρεάζεται ο υπόλοιπος κινηματογράφος και όχι μόνο), αλλά και ό,τι μας έχει μέχρι σήμερα προσφέρει η συναρπαστική ιστορία του.”

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΝΤΙΝΟ ΚΑΤΣΟΥΡΙΔΗ

“Ο Ντίνος Κατσουρίδης έχει μια ξεχωριστή, μοναδική θα έλεγα, θέση στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου. Αρχικά μοντέρ, σε 79 συνολικά ταινίες, έχοντας αρχίσει την καριέρα του το 1952 (με την ταινία «Ο γρουσούζης» του Γιώργου Τζαβέλα), από το 1955, παράλληλα, διευθυντής φωτογραφίας (με 49 συνολικά ταινίες), για να στραφεί τελικά και στη σκηνοθεσία, από το 1960, χωρίς όμως να εγκαταλείπει και τα διάφορα άλλα τμήματα μιας ταινίας – άλλοτε ως παραγωγός, χρηματοδοτώντας ταινίες κι άλλοτε φτιάχνοντας και τα ντεκόρ, χωρίς, τις τελευταίες δεκαετίες της ζωής του, να ξεχνά και τους μικρομηκάδες, στους οποίους (μέσω ενός βραβείου που θέσπισε στο Φεστιβάλ Δράμας) προσέφερε δωρεάν τεχνική υποστήριξη στις ταινίες τους, τολμώντας ακόμη να δοκιμάσει τις δυνάμεις του και στον νέο ελληνικό κινηματογράφο.

Με την πρώτη του κιόλας σκηνοθεσία, το «Έγκλημα στα παρασκήνια», από το βιβλίο του Γιάννη Μαρή, ήταν από τους πρώτους που εισήγαγαν το φιλμ νουάρ στην ελληνική φιλμογραφία. Σύντομα όμως θα στραφεί στην κωμωδία, όπου και θα ξεχωρίσει με μερικές από τις καλύτερες ταινίες του είδους, ιδιαίτερα με ταινίες με πρωταγωνιστή τον Θανάση Βέγγο («Θανάση πάρτε το όπλο σου», «Ο Θανάσης στη χώρα της σφαλιάρας», «Ο παλαβός κόσμος του Θανάση», «Ο Θανάσης και το καταραμένο φίδι», κ.ά.).

Το Πανόραμα, του οποίου ο Ντίνος ήταν από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές, έχει στο παρελθόν παρουσιάσει τη σκηνοθετική δουλειά του, γι’ αυτό και για τα δέκα χρόνια από το θάνατό του, αποφασίσαμε να παρουσιάσουμε ένα μικρό δείγμα από την υπόλοιπη δουλειά του: την ταινία «120 Ντεσιμπέλ» του Βασίλη Βαφέα, σκηνοθέτη με τον οποίο ο Ντίνος συνεργάστηκε αρκετές φορές, και στην οποία ο Ντίνος προσφέρει όχι μόνο με την ιδιότητα του διευθυντή φωτογραφίας αλλά και εκείνη του μοντέρ!”

ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟΝ ΞΕΝΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ 

“Δεν είναι λίγες οι φορές που η χώρα μας προσέλκυσε ξένους κινηματογραφιστές, συχνά, πρέπει να πω, για τις τουριστικές ατραξιόν της, αλλά και για χώρους περιπέτειας και κυνηγητών. Υπάρχουν όμως και ταινίες δεμένες, για λόγους πιο ουσιαστικούς, με την Ελλάδα και την ιστορία της. Από αυτές διαλέξαμε 2 ταινίες:

τη «Φεντόρα» (1978), την προτελευταία ταινία που γύρισε ο Μπίλι Γουάιλντερ, γύρω από τη ζωή μιας διάσημης σταρ που αποφασίζει να αποσυρθεί σ´ ένα ελληνικό νησί. Εκεί καταφθάνει ένας παραγωγός του Χόλιγουντ για να την πείσει να επιστρέψει στην οθόνη – τα παρασκήνια της ιστορίας μπορεί κανείς να διαβάσει στο ωραίο βιβλίο «Ο κύριος Γουάιλντερ κι εγώ» του Τζόναθαν Κόου,
που κυκλοφόρησε μόλις πρόσφατα.

και την πρώτη σκηνοθεσία του Βέρνερ Χέρτσογκ, «Σημάδια ζωής» (1968) γύρω από τρεις Γερμανούς που φυλάνε ένα απομακρυσμένο, άχρηστο φυλάκιο στην Κω.

Στο πρόγραμμα και η ελληνική ταινία «Κανείς δεν χάνει σ’ όλα» (2000), του Διονύση Γρηγοράτου, τρίτο μέρος ενός τρίπτυχου
γύρω από τη σύγχρονη ιστορία μας, αυτή τη φορά τοποθετημένη σε ένα πολύ κοντινό δυστοπικό μέλλον, με την κοινωνία μας να κινδυνεύει από μια οικολογική καταστροφή.

Οι Ειδικές Προβολές κλείνουν με την προβολή της εξαιρετικής, δυστυχώς υποτιμημένης την εποχή της, ταινίας “Dune” (1984) του Ντέιβιντ Λιντς, που θα δώσει στους θεατές την ευκαιρία (ιδιαίτερα στη νεότερη γενιά που δεν γνωρίζει αυτήn την κινηματογραφική μεταφορά) να δουν και να απολαύσουν την πρώτη βερσιόν της κινηματογράφησης του εμβληματικού έργου του Φρανκ Χέρμπερτ.”