Τόσο πολύ νερό τόσο κοντά στο σπίτι: Με οδηγό τον Τσέχοφ

«Είμαι μεγάλος θαυμαστής των διηγημάτων του Τσέχοφ και δανείζομαι απ’ αυτόν με κίνδυνο να φτάσω στην παρωδία», έλεγε ο ίδιος ο Κάρβερ και συνέχιζε: «Ειλικρινά, δεν έχω καμιά θεωρία για το πώς γράφεται ένα διήγημα. Ξέρω τι μου αρέσει. Ξέρω και τι δεν μου αρέσει. Δεν μου αρέσει η ανειλικρίνεια στο γράψιμο. Δεν μου αρέσουν τα τεχνάσματα. Μου αρέσει μια ειλικρινής και καλοειπωμένη ιστορία. Ανεξάρτητα απ’ το αν έχει αίσθημα ή δεν ξέρω τι άλλο».

Ο σημαντικός Αμερικανός διηγηματογράφος του εικοστού αιώνα, ο Ρέιμοντ Κάρβερ, είναι ένας επιδραστικός συγγραφέας το έργο του οποίου στιγματίστηκε και από την προσωπική του ζωή, γεγονός που τον έχει καταστήσει μια δυναμική προσωπικότητα των γραμμάτων. Η ζωή του, βγαλμένη θαρρεί κανείς μέσα από τις σελίδες των διηγημάτων του, είναι γεμάτη προβλήματα και φτώχια. Οι ήρωες τους οποίους επιλέγει και σκιαγραφεί τόσο αδρά είναι άνθρωποι της διπλανής πόρτας. Νοσοκομειακοί υπάλληλοι, σερβιτόρες, εργάτες, εμποροϋπάλληλοι, στρατιωτικοί, κομμώτριες. Όλοι τους μοναχικοί άνθρωποι που η απογοήτευση τους έχει κυριεύσει. Συχνά βρίσκονται στο μεταίχμιο της παρακμής. Πολλοί από αυτούς εθίζονται στο αλκοόλ ή τελματώνονται μπροστά από την οθόνη μιας τηλεόρασης. Άνθρωποι που παλεύουν για την επιβίωση, όπως έκανε και ο ίδιος ο Κάρβερ. Ή που αποσύρονται παραιτημένοι χωρίς ωστόσο να σταματήσουν να φαντάζονται μια άλλη, καλύτερη ζωή. Γι’ αυτόν τον λόγο οι αφηγήσεις του χαρακτηρίζονται από αμεσότητα που δίνει μια ειλικρίνεια στα κείμενα ικανή να προσδιορίσει εκ νέου την αναγνωστική διαδικασία, εντάσσοντας τον αναγνώστη στον αφηγηματικό κόσμο αυτού του συγγραφέα, έναν κόσμο όπου οι ήρωες μπορούν ακόμα να ονειρεύονται τη ζωή που θα ήθελαν.

Ο τρόπος με τον οποίο ο Κάρβερ ανασυνθέτει την καθημερινότητα αυτή είναι ένας τρόπος μεστός και ταυτόχρονα τρυφερός. Η γλωσσική του αισθητική δίνει ένα κείμενο ευαίσθητο και απλό, σε καμιά περίπτωση απλοϊκό όμως. Με απαλλαγμένο τον λόγο του από ό,τι περιττό και εφοδιασμένος με μια σκωπτική διάθεση ο Κάρβερ ανασυνθέτει την καθημερινότητα έτσι ώστε αυτό που τελικά αναφαίνεται μέσα από τις διηγήσεις του, μικρές και μεγάλες, να είναι η ανθρωπιά και η καλοσύνη, στοιχεία που και ο ίδιος είχε στη ζωή του.

Ο ίδιος έζησε μια πολύ στερημένη και άστατη ζωή. Αναγκάστηκε να αλλάξει πολλά επαγγέλματα. Παντρεύτηκε την ποιήτρια Tess Gallagher, απόκτησε δύο παιδιά αλλά παρ’ όλα αυτά, σε όλη του τη ζωή παρέμεινε ένας φτωχός άνθρωπος με τα οικονομικά προβλήματα να ταλανίζουν τη σκέψη του. Εμφανίστηκε στη διηγηματογραφία το 1961 και μόλις δεκαέξι χρόνια μετά κατάφερε να γνωρίσει την αποδοχή του αναγνωστικού κοινού και των κριτικών.

Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο ένας συγκεντρωτικός τόμος με τις τρεις συλλογές των διηγημάτων του Κάρβερ. Πρόκειται για τις συλλογές Λοιπόν, θα πάψεις σε παρακαλώ; Μια συλλογή που πρωτοκυκλοφόρησε το 1976, Αρχάριοι το 1981, και Καθεδρικός ναός, συλλογή του 1983. Στον τόμο αυτόν μπορεί κανείς να δει συγκεντρωμένα τα διηγήματα του Κάρβερ και να μελετήσει την εξελικτική πορεία της συγγραφής του στον χρόνο.

Ο τόμος περιλαμβάνει μια εξαιρετικά κατατοπιστική και αναλυτική εισαγωγή από τον μεταφραστή του βιβλίου, Γιάννη Τζώρτζη, που δίνει με σαφήνεια την εικόνα της εποχής στην οποία έζησε και δημιούργησε ο Κάρβερ αλλά και την αγωνία του για τη γραφή, τη βάσανο της δημιουργίας, ένα «μανιφέστο», ας μου επιτραπεί ο όρος, για τη γραφή και τις αγωνίες του δημιουργού. Ταυτόχρονα παρουσιάζει τον άνθρωπο και τον δημιουργό, τις απόψεις και τις αδυναμίες του αλλά και τον τρόπο που η γραφή έγινε γι’ αυτόν το αντιστύλι στο μονοπάτι της ανέχειας και του αλκοολισμού.

Ο Κάρβερ αναγνωρίστηκε ως ένας νέος Χέμινγουέι και το ταλέντο του εξυμνήθηκε. Οι Sunday Times τον χαρακτήρισαν ως «Ο Αμερικανός Τσέχοφ», γεγονός που σίγουρα θα τον έκανε να νιώθει πολύ όμορφα, καθώς σε όλη του τη ζωή θαύμαζε ιδιαίτερα τον Τσέχοφ. Το βέβαιο είναι ότι ήταν ένας πολύ σημαντικός δημιουργός των γραμμάτων και σήμερα έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε ολοκληρωμένο το έργο του σε έναν τόμο, έναν πλήρη οδηγό στη γραφή και στους κόσμους που ανασυνέθεσε ένας μεγάλος δημιουργός.

Διαβάστε επίσης:

Τόσο πολύ νερό τόσο κοντά στο σπίτι: Το βιβλίο του Ρέιμοντ Κάρβερ από τις εκδόσεις Μεταίχμιο