Το EMΣΤ, εκπληρώνοντας τον ρόλο του ως Μουσείο πανελλήνιας εμβέλειας και ως ο κατεξοχήν θεσμός σύγχρονης τέχνης της χώρας ξεκινά μια συστηματική συνεργασία με φορείς και οργανισμούς εντός και εκτός Ελλάδας. Η καινούρια αυτή εξωστρεφής πολιτική έχει ως στόχο της μέσα από συνεργασίες να συμβάλλει στην περαιτέρω διάδοση του σύγχρονου εικαστικού πολιτισμού και να εκθέτει έργα της συλλογής του ΕΜΣΤ εντός των τειχών του και εκτός της πρωτεύουσας.
Στο πλαίσιο αυτό το ΕΜΣΤ, σε συνεργασία με το μη-κερδοσκοπικό Ίδρυμα Schwarz, παρουσιάζει, την ομαδική έκθεση HANDMADE: οι κοινωνικές διαστάσεις της χειροτεχνίας στο Art Space Pythagorion στην Σάμο, σε επιμέλεια της καλλιτεχνικής διευθύντριας του ΕΜΣΤ, Κατερίνας Γρέγου. Στην έκθεση συμμετέχουν 9 καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό και περιλαμβάνονται έργα από τη συλλογή του Μουσείου.
Tα τελευταία χρόνια παρατηρείται ένα ανανεωμένο ενδιαφέρον στο πεδίο της σύγχρονης τέχνης για έργα που είναι χειροποίητα ή βασίζονται στη χειροτεχνία. Ο όρος «χειροτεχνία» αναφέρεται σε διαδικασίες, ενέργειες, τεχνικές και μορφές δημιουργικότητας που εκτελούνται συνήθως διά χειρός ή με τη χρήση χειροκίνητων συσκευών. Με την έλευση της βιομηχανικής επανάστασης, την πίεση για παραγωγικότητα και αποδοτικότητα, όπως και με τη μαζική παραγωγή χαμηλού κόστους, η χειροτεχνία περιθωριοποιήθηκε σταδιακά και σε ορισμένες περιπτώσεις εξαφανίστηκε εντελώς. Παραδοσιακές τεχνικές και τεχνογνωσία που υπήρχαν για γενιές εξαλείφθηκαν. Σήμερα, πολλοί καλλιτέχνες επιστρέφουν στις χειροτεχνικές πρακτικές και σε μεθόδους που ενέχουν δημιουργική υλικότητα. Ένας λόγος είναι η αυξανόμενη επικράτηση της ψηφιακή κουλτούρας, η κυριαρχία του άυλου, της πληροφορικής, η άνοδος της πνευματικής εργασίας (cognitive labour) στη σύγχρονη ζωή και η περιθωριοποίηση του απτού και του απτικού. Ένας δεύτερος λόγος είναι η σύνδεση της χειροτεχνίας κυρίως με τις γυναίκες και την εργατική τάξη, καθώς και με τις μειονότητες – δηλαδή με περιθωριοποιημένες ομάδες που αποκλείστηκαν από τον χώρο της «υψηλής» τέχνης και των ορθόδοξων ή κυρίαρχων ιστορικών αφηγήσεών της. Σήμερα η αντίθεση τέχνης-χειροτεχνίας αμφισβητείται, καθώς αμφισβητούνται οι κυρίαρχες αφηγήσεις της ιστορίας και της ιστορίας της τέχνης, οι οποίες υπαγόρευαν τους κανόνες τι ανήκει στην «υψηλή τέχνη» και τι όχι. Αυτό, από πολλές απόψεις, εξηγεί την επιστροφή της χειροτεχνίας, η οποία κάποτε αποτελούσε ένα ούτως ή άλλως αναπόσπαστο μέρος της καλλιτεχνικής πρακτικής.
Ωστόσο, ενώ μεγάλο μέρος των σημερινών πρακτικών που βασίζονται στη χειροτεχνία εστιάζει στην υλικότητα, στη μορφή της εν λόγω χειροτεχνίας ή στη διερεύνηση της παράδοσης, η παρούσα έκθεση θα επικεντρωθεί σε έργα που έχουν μια υποκείμενη κοινωνική και πολιτική διάσταση, και θα εξετάσει τις κοινωνικές και πολιτικές οικονομίες, τα πλαίσια, καθώς και τα δίκτυα σχέσεων που βρίσκονται στον πυρήνα των χειροτεχνικών πρακτικών και παραδόσεων. Σε πολλές περιπτώσεις, η χειροτεχνία γίνεται αναπόσπαστο κομμάτι της συλλογικής ενδυνάμωσης, της αυτενέργειας, του διαμοιρασμού της γνώσης, της διατήρησης ή της επανεγγραφής της ιστορίας και, τέλος, ένα ανάχωμα ενάντια στην ιστορική αμνησία. Έτσι, οι σύγχρονες χειροτεχνικές πρακτικές μετατρέπονται πλέον σε κεντρικής σημασίας στοιχείο για την επανεξέταση των πολιτικών της υλικότητας, της ταυτότητας, της εργασίας και της κοινωνικής ανταλλαγής, καθώς ενσωματώνουν τις ιστορίες στα υλικά τους.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Συμμετέχοντες καλλιτέχνες
Νίκος Αλεξίου, Μαρία Βαρελά, Bertille Bak, Silvina Der Meguerditchian, Μαρία Λουίζου, Jennifer Nelson, Ελένη Μυλωνά, Ναταλία Μαντά, Sphinxes
Το Ίδρυμα Schwarz είναι μη κερδοσκοπικό ίδρυμα με στόχο την προώθηση της ανταλλαγής ιδεών και πρακτικών μεταξύ πολιτισμών και χωρών. Ενόψει των σημαντικών αλλαγών που συντελούνται στην Ευρώπη και οι οποίες απαιτούν νέους τρόπους σκέψης, οι πρωτοβουλίες του ιδρύματος έχουν ως στόχο να συμβάλουν σε αυτή τη διαδικασία επαναξιολόγησης και επανεξέτασης της ηπείρου, ιδίως της νοτιοανατολικής Ευρώπης και της σχέσης της με τον περίγυρό της. Στο πλαίσιο αυτό, ξεκινά και υποστηρίζει δράσεις που περιλαμβάνουν φεστιβάλ μουσικής, εκθέσεις, συμπόσια, υποστήριξη καλλιτεχνικών δράσεων, μεταξύ πολλών άλλων. Αποτελεί ισχυρή πεποίθηση του ιδρύματος ότι η κατανόηση της ιστορίας και των πολιτιστικών παραδόσεων, καθώς και η ευαισθησία απέναντι σε περιβαλλοντικά ζητήματα εντός της περιοχής της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, μπορούν να διαδραματίσουν ζωτικό ρόλο στο σχεδιασμό του μέλλοντος αυτής της ιστορικά σημαντικής περιοχής.
Επιμέλεια: Κατερίνα Γρέγου
Την ημέρα των εγκαινίων στο Art Space Pythagorion θα πραγματοποιηθεί η πεφόρμανς Six Breaths Per Minute της Μαρίας Λουίζου με την συμμετοχή της Αλίκης Σιούστη και της Κατερίνας Νουνοπούλου στις 20.30. Η περφόρμανς θα επαναληφθεί το Σάββατο 6 Αυγούστου στις 19.30.
Η έκθεση συνοδεύεται από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «HANDMADE / Πες μια ιστορία» που σχεδιάζει, επιμελείται και υλοποιεί η εικαστικός και επιμελήτρια εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τη σύγχρονη τέχνη Κατερίνα Ζαχαροπούλου. Θα ανακοινωθούν λεπτομέρειες και τρόπος συμμετοχής για μαθητές, εκπαιδευτικούς και οργανωμένες ομάδες (Διάρκεια: Σεπτέμβριος – Οκτώβριος 2022)
Παράλληλη δράση
Προβολή της ταινίας “ΣΜΥΡΝΗ, Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΜΙΑΣ ΚΟΣΜΟΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΟΛΗΣ 1900-1922”
100 χρόνια μετά την Καταστροφή, ένα ντοκιμαντέρ της Μαρίας Ηλιού, με άγνωστο οπτικό υλικό από αρχεία της Αμερικής και της Ευρώπης
Σάββατο 6 Αυγούστου 21:00
Θερινός κινηματογράφος CINE REX, Μυτιληνιοί, Σάμος,
Είσοδος δωρεάν
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Art Space Pythagorion, 2016 © Costas Vergas
