Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος που φέρει τον τίτλο «Από τη Μικρασία στην προσφυγιά», υπάρχουν τέσσερις ενότητες. «Η Σμύρνη του Ελληνισμού», η πρώτη ενότητα, περιλαμβάνει δεκαπέντε διηγήματα για τον τρόπο ζωής και τον πολιτισμό των Ελλήνων εκείνης της εποχής. Στη δεύτερη ενότητα υπάρχουν κείμενα για τη Μικρασιατική εκστρατεία με σημαντικές λεπτομέρειες από τις μέρες στο μέτωπο και πολεμικές ανταποκρίσεις. Η τρίτη ενότητα φωτίζει τις τραγικές εκείνες στιγμές της τραγωδίας, τον θάνατο του Χρυσόστομου Σμύρνης, την μεγάλη φωτιά που κατέκαψε τη Σμύρνη, το τέλος μιας ιστορικής εποχής. Όπως ήταν φυσικό, τα κείμενα που εντάσσονται στην τέταρτη κατηγορία είναι κείμενα που αναφέρονται στον «Ξεριζωμό και την προσφυγιά», σε γεγονότα που σημάδεψαν τον ελληνισμό για την αγριότητα των διώξεών του. Στην προσπάθεια μετεγκατάστασης των προσφύγων σε νέες πατρίδες.
Το δεύτερο και πολύ ουσιαστικό επίσης μέρος του βιβλίου έχει τον τίτλο «100 χρόνια μνήμης και πολιτισμού». Πρόκειται για τη συλλογή κειμένων που αναδεικνύουν την προσφορά των προσφύγων στην εξελικτική πορεία του ελληνικού πολιτισμού και έχει μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς η εισδοχή των προσφύγων, πέρα από έναν άλλο τρόπο ζωής που οι Έλληνες δεν γνώριζαν έως τότε, έφερε στο προσκήνιο και έναν αριθμό νέων λογοτεχνικών φωνών. Λογοτέχνες οι οποίοι καθόρισαν τη νεοελληνική λογοτεχνία βάζοντας τα θεμέλια για ένα στέρεο πολιτισμικό οικοδόμημα, αφού οι άνθρωποι αυτοί πήραν στα χέρια τους τη λογοτεχνία, εμφύσησαν σε αυτή έναν άλλο αέρα και ανέδειξαν ένα ισχυρό αποτύπωμα στην Ιστορία της. Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του Λίνου Πολίτη. Στην Ιστορία της λογοτεχνίας που συντάσσει γράφει: «Ένα γεγονός άσκησε µεγάλη επίδραση στους λογοτέχνες της γενιάς αυτής, γεγονός που ρίχνει τη βαριά σκιά του σε όλη τη µετέπειτα λογοτεχνική παραγωγή και σε όλη την πνευµατική και την κοινωνική οργάνωση: η Mικρασιατική καταστροφή και η ανταλλαγή των πληθυσµών που ακολούθησε. Iδέες και όνειρα που έτρεφαν τις προηγούµενες γενιές για την αποκατάσταση του Ελληνισµού στα πρωτερινά όρια του βυζαντινού κράτους, κατέρρευσαν µονοµιάς τον Σεπτέµβριο του 1922, και µια καινούρια τραγικότητα και σοβαρότητα αντικατέστησαν τον προγενέστερο κάπως χιµαιρικό ροµαντισµό. H γενιά του 30 εκφράζει στη λογοτεχνία την καινούρια αυτή ωρίµανση».
Η Μικρασιατική καταστροφή είναι γνωστό ότι επηρέασε τη νεοελληνική λογοτεχνία σε μεγάλο βαθμό και σε πολλά επίπεδα. Και λέγοντας Μικρασιατική Καταστροφή δεν εννοούμε μόνο την καταστροφή της Σμύρνης, αλλά και τα γεγονότα που προηγήθηκαν, από τη Μεγάλη Ιδέα, την εκστρατεία στη Μικρά Ασία και τέλος τον ξεριζωμό, τις ανταλλαγές των πληθυσμών του 1923 και την μετεγκατάσταση του προσφυγικού κύματος που δημιουργήθηκε σαν αποτέλεσμα όλων αυτών. Όσα δηλαδή οδήγησαν στη συρρίκνωση του Ελληνισμού και παράλληλα έγιναν ένα από τα μεγαλύτερα, αν όχι το μεγαλύτερο συλλογικό τραύμα του λαού του μέχρι σήμερα. Σημαντικά βιβλία έχουν γραφτεί για το τραγικό αυτό γεγονός και όλα είναι βιβλία που σήμερα θεωρούνται κομμάτια της κλασικής νεοελληνικής λογοτεχνίας.
Η ανθολογία αυτή έχει το χαρακτηριστικό όμως ότι προσεγγίζει στο σύνολό του τον πολιτισμό της Μικράς Ασίας. Ήχοι, μυρωδιές, γεύσεις, σπαρακτικές περιγραφές γίνονται κρίκοι μιας αλυσίδας που σφιχτοδένει το παρελθόν με το παρόν και δημιουργεί τις συνθήκες επιβίωσης αυτού του ζωντανού πολιτισμού στο μέλλον. Ως εκ τούτου, πρόκειται για ένα σημαντικό αφιέρωμα που θα πρέπει να υπάρχει σε κάθε βιβλιοθήκη και πολύ περισσότερο στις σχολικές βιβλιοθήκες, εκεί όπου η μνήμη γίνεται το όχημα της υπαρκτικής εξέλιξης, που βουτά στην πραγματικότητα για να αναδειχθεί η αλήθεια μακριά από κάθε είδους «συνωστισμό».
