Ιχνευτές του Σοφοκλή στα Αισχύλεια 2011

Το Φεστιβάλ Αισχυλείων 2011 που πραγματοποιείται στην Ελευσίνα παρουσιάζει το σατυρικό δράμα «Ιχνευτές» του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Δήμου …

Αβδελιώδη. Η παράσταση θα πραγματοποιηθεί στο Παλαιό Ελαιουργείο στην παραλία της Ελευσίνας.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ – ΔΙΑΣΚΕΥΗ: Γιάγκος Ανδρεάδης
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ – ΧΟΡΟΓΡΑΦΙΑ: ΔΗΜΟΣ ΑΒΔΕΛΙΩΔΗΣ
ΜΟΥΣΙΚΗ: Βαγγέλης Γιαννάκης
ΜΟΥΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ: Ξενοφών Συμβουλίδης
ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ: Μαρία Γεράρδη-Πασσαλή

ΔΙΑΝΟΜΗ:
ΑΠΟΛΛΩΝ: Ανδρέας Καρακότας,
ΣΙΛΗΝΟΣ: Βασίλης Σπυρόπουλος
ΕΡΜΗΣ, διπλή διανομή: Τάνια Παλαιολόγου/ Άρτεμις Ματαφιά
ΚΥΛΛΗΝΗ: Ρένα Κυπριώτη,
ΧΡΟΝΟΣ: Γιάννης Αβδελιώδης

– ΧΟΡΟΣ ΣΑΤΥΡΩΝ: Αλεξοπούλου Καλλιόπη/Τάνια Παλαιολόγου (διπλή διανομή), Δελλαπόρτα Σοφία, Κλούβα Χρύσα, Νικηφόρου Ευαγγελία, Νικόπουλος Γιώργος, Κατερίνα Παπαγεωργίου, Δανάη Ρούσσου, Γιώργος Φλωράτος, Κωνσταντίνα Χαϊδεμενοπούλου, Στέλλα Χριστοδουλοπούλου.

Παίζουν και ενορχηστρώνουν οι μουσικοί:

Αβδελιώδης Αλέξανδρος – πιάνο

Αβδελιώδης Γιάννης – κρουστά, μεταλλόφωνο,
Νικηφόρου Ευαγγελία -φλογέρα
Νικόπουλος Γιώργος- φλογέρα

Η παράσταση γεννήθηκε στο πλαίσιο του διεθνούς συνεδρίου με θέμα “θεατρικές παραδόσεις της Μεσογείου: το σατυρικό δράμα” που διοργάνωσε τον Ιούνιο του 2010 στην Αθήνα το Κέντρο κλασσικού δράματος και θεάματος του Παντείου Πανεπιστημίου, με τη συμμετοχή του Πανεπιστημίου της Σορβώνης, της Βασιλικής Ακαδημίας θεάτρου του Λονδίνου, του Piccolo Teatro από το Μιλάνο.

Το σατυρικό δράμα είναι ένα είδος άγνωστο και παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η πρόκληση και η πρόταση αναπαράστασής του από τον Δήμο Αβδελιώδη. Σπάνια περίπτωση είχε αποτελέσει κατά τις προηγούμενες δεκαετίες ο Αντουάν Βιτέζ τον οποίον είχε απασχολήσει το συγκεκριμμένο κείμενο, προσπαθώντας να το ξεκλειδώσει, σε συνεργασία με τον Ελί Λαχούντ .

Η καλλιτεχνική επιτυχία της παράστασης Ιχνευτές σε σκηνοθεσία Δήμου Αβδελιώδη, όχι μόνο της έδωσε σημαντική θέση ανάμεσα στις παραστάσεις της χρονιάς στην Αθήνα, αλλά θεωρήθηκε από διεθνείς κριτικούς ως μία από τις σπουδαιότερες σύγχρονες παραστάσεις αρχαίου δράματος που παρουσιάστηκαν διεθνώς τα τελευταία χρόνια, μαζί με την “Ιφιγένεια εν Αυλίδι” του Στανιέφσκι, την “Ηλέκτρα” του Μιχάϊ Μανιούτσιου, την τριλογία του Αντρέϊ Σερμπάν, “Οιδίπους Τύρρανος” του Μασαχίρο Γιασούντα κ.α.:

  Η παράσταση ξεκίνησε την περιοδεία της από την Έφεσο όπου επελέγη να εκπροσωπήσει φέτος την Ελλάδα στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Σμύρνης, ενώ παρουσιάστηκε σε τρεις πόλεις της Κύπρου, στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Αρχαίου Δράματος, το σημαντικότερο ίσως του είδους του από άποψη καλλιτεχνικής ποιότητας. Η παρουσίαση της παράστασης στο εξωτερικό θα συνεχίσει αργότερα στο Διεθνές φεστιβάλ θεάτρου στο Αρχαίο θέατρο του Μπουτρίντι και αλλού.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ

Οι Ιχνευτές του Σοφοκλή είναι το μόνο διασωθέν Σατυρικό Δράμα του ποιητή. Ανακαλύφθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα από ομάδα επιστημόνων του πανεπιστημίου της Οξφόρδης με επικεφαλείς τους Μ. Γκρένφελ και Α. Χαντ κατά τις αρχαιολογικές ανασκαφές στην αιγυπτιακή πόλη της Οξύρρυγχου, στους επονομαζόμενους «Παπυρους της Οξύρρυγχου» όπου περιλαμβάνονται πολύτιμα ευρήματα της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας. Δημοσιεύθηκε το 1912. Από τους Ιχνευτές διασώζεται μόνο το πρώτο μέρος του έργου (393 στίχοι).

Το Σατυρικό Δράμα δεν είναι ούτε τραγωδία ούτε κωμωδία. Εμπεριέχει και το τραγικό και το κωμικό, δημιουργώντας μια ιδιότυπη ατμόσφαιρα που δεν την έχουν τα άλλα δύο είδη. Το γεγονός ότι στηριζόταν στο χορό των Σατύρων με το φαλλικό τελετουργικό στοιχείο ίσως είναι μία από τις αιτίες που εξαφανίστηκαν τα αντίγραφά του, κάτω από το φόβο και τα ήθη της νέας θρησκείας. Η τύχη βοήθησε να έχουμε ολόκληρο τον ΚΥΚΛΩΠΑ του Ευριπίδη και ένα μεγάλο τμήμα των ΙΧΝΕΥΤΩΝ.
 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο Απόλλωνας, θεός του φωτός, ψάχνει οργισμένος να βρει το κοπάδι με τα βόδια που του έκλεψαν. Απευθύνει κήρυγμα σε θεούς και ανθρώπους και υπόσχεται να δώσει ένα ολόχρυσο στεφάνι ως αμοιβή σ’ αυτόν που θα βρει τον κλέφτη. Στο άκουσμά του καταφθάνουν ο γέρο Σειληνός με τους γιους του, τους Σάτυρους, πρόθυμους να αναλάβουν αυτή την αποστολή. Ο Απόλλων επαυξάνει το δέλεαρ τάζοντας τους μαζί με το στεφάνι και την ελευθερία τους. Ο Σειληνός οδηγεί με ενθουσιασμό τους Σάτυρους σαν λαγωνικά στα ίχνη του κοπαδιού. Ξαφνικά ένας «δαιμονικός» ήχος ανακόπτει την πορεία των Ιχνευτών κατατρομάζοντάς τους. Ο γέρο Σειληνός που δεν έχει ακούσει ακόμα αυτό τον ήχο τους εμψυχώνει, ξαναρίχνοντας τους στη μάχη.

Στο άκουσμα του ήχου όμως ο Σειληνός καταρρέει αλλά οι Σάτυροι με την κεκτημένη ταχύτητα, που απέκτησαν από την ενθάρρυνσή του, τον συμπαρασύρουν προς το σπήλαιο της νύμφης Κυλλήνης απ’ όπου ακούστηκε αυτός ο αλλόκοτος ήχος. Ο θόρυβος που κάνουν με το ποδοβολητό και τις φωνές τους αναστατώνουν την Κυλλήνη, που βγαίνει να τους επιπλήξει, για να ανακόψει την πορεία τους και ν’ αποτρέψει την είσοδό τους στην σπηλιά, όπου κρύβει τον μόλις πριν από έξι μέρες γεννημένο θεό Ερμή, νόθο γιο του Δία. Ο Ερμής μέσα σ’ αυτές τις έξι ημέρες ανδρώθηκε, έκλεψε τα βόδιατου Απόλλωνα και σκοτώνοντας μια χελώνα, έφτιαξε με το καύκαλό της την πρώτη λύρα.

Οι Σάτυροι ζητούν επίμονα να τους πει ποιός είν’ αυτός που κρύβει στη σπηλιά και έβγαλε αυτόν τον δαιμονικό ήχο. Η Κυλλήνη τους εξηγεί, με ποιο τρόπο εφηύρε ο Ερμής τη λύρα και πως του αρέσει να τραγουδά μ’ αυτήν, σκορπίζοντας θεία ηδονή. Ο Ερμής τραγουδά με τη λύρα. Οι Σάτυροι μαγεύονται. Αλλά αμέσως καταλαβαίνουν ότι αυτός πρέπει να ναι ο κλέφτης του κοπαδιού του Απόλλωνα, βλέποντας, ότι ένα εξάρτημα της λύρας είναι φτιαγμένο από τομάρι βοδιού. Η Κυλλήνη αγνοώντας αυτή την ενέργεια του Ερμή, τον υπερασπίζεται με πάθος. Οι Σάτυροι πεισμώνουν και απαιτούν θορυβωδώς να επιστρέψει τα βόδια στον αφέντη τους, τον Απόλλωνα, ο οποίος και καταφθάνει μπροστά τους.

Αναγκάζει την Κυλλήνη να οδηγήσει τον νεαρό Ερμή μπροστά του. Ο Ερμής υπερασπίζει τον εαυτό του κλαίγοντας, αποκρύπτοντας την πράξη του. Ο Απόλλωνας τον πιέζει να ομολογήσει. Ο Ερμής αναγκάζεται να παραδεχτεί πως έκλεψε τα βόδια. Για να μαλακώσει την οργή του Απόλλωνα του χαρίζει τη λύρα του, αφού πρώτα τραγουδήσει μ’ αυτήν. Ο Απόλλωνας σαγηνεύεται απ’ αυτό το άκουσμα και η οργή του μετατρέπεται σε ύμνο προς τον Ερμή. Τον αποδέχεται ως αδερφό του και τον ανακηρύσσει θεό των ονείρων και αγγελιαφόρο των θεών και των ψυχών.