Η μεγάλη γιορτή της Ευρώπης ξεκινά με μια εντυπωσιακή εκδήλωση στο παράκτιο μέτωπο και ένα «πολύχρωμο» διήμερο πρόγραμμα με εκθέσεις, συναυλίες, DJ πάρτι και παράλληλες εκδηλώσεις σε όλη την πόλη!
Η πόλη της Ελευσίνας είναι από την 1η Ιανουαρίου επισήμως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2023. Η οικουμενική αυτή γιορτή ξεκινά το Σάββατο 4 Φεβρουαρίου με μια εντυπωσιακή εκδήλωση στο παράκτιο μέτωπο και ένα «πολύχρωμο» πρόγραμμα με εκθέσεις, συναυλίες, DJ πάρτι και παράλληλες εκδηλώσεις σε όλη την πόλη, που ολοκληρώνεται το βράδυ της επόμενης μέρας. Η εμβληματική εκκίνηση του προγράμματος της 2023 Ελευσίς αποτελεί ιδέα/σύλληψη του Γενικού Καλλιτεχνικού Διευθυντή Μιχαήλ Μαρμαρινού, σε σκηνοθεσία του διακεκριμένου Βρετανού σκηνοθέτη Chris Baldwin.
Η Τελετή Έναρξης αντλεί έμπνευση από την ιστορία και τη μυθολογία της ίδιας της πόλης: τις Πομπές και τη σύνδεση του Πάνω με τον Κάτω Κόσμο. Το απόγευμα του Σαββάτου 4 Φεβρουαρίου καταφθάνουν στην πόλη της Ελευσίνας τέσσερις Πομπές ανθρώπων, θαλάσσιες και χερσαίες: Οι TimeCircus, η καλλιτεχνική κολεκτίβα από το Βέλγιο, που έχει διανύσει πεζή με το τροχήλατο όχημά της 3.000 χλμ. σε όλη την Ευρώπη, στη μεγαλύτερη προσκυνηματική πομπή στην ιστορία της Ελευσίνας. Οι 14 Εθνοτοπικοί σύλλογοι που συνθέτουν το πολιτισμικό μωσαϊκό της πόλης, υπό την καλλιτεχνική επιμέλεια της Τζένης Αργυρίου και του Βασίλη Γεροδήμου, πλημμυρίζουν με μουσική και χορό τους δρόμους της. Δεκάδες Ημεροδρόμοι με αφετηρία τον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού, βαδίζουν εν τάχει τα 21 χλμ. της Ιεράς Οδού. Tο εναρκτήριο δρομολόγιο της Θαλάσσιας «Ιεράς» Οδού, μια μοναδική ξεναγητική εμπειρία εν πλω, υπό τους ήχους αγαπημένων τραγουδιών κορυφαίων Ελλήνων συνθετών που ερμηνεύτηκαν μοναδικά από τη Μελίνα Μερκούρη, σε διασκευές του Νίκου Μπιτζένη, διαπλέει επτά ιστορικούς δήμους, συνδέοντας για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία τον Πειραιά με την Ελευσίνα. Νύμφες κάνουν αναπάντεχα την εμφάνισή τους στα στενά της πόλης, σε κινησιολογική επιμέλεια του Κωνσταντίνου Ρήγου και ενδυματολογική της Όλγας Καραβερβέρη.
Οι Πομπές διασχίζουν την πόλη, περνούν από τον Αρχαιολογικό Χώρο και τον Πεζόδρομο της οδού Νικολαΐδου, και καταλήγουν στο παράκτιο μέτωπο του Παλαιού Ελαιουργείου, με τους κατοίκους και τους επισκέπτες της πόλης –την πέμπτη αυτή άτυπη πομπή– να τους επιφυλάσσουν μια ιδιαίτερη υποδοχή.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Μετά το πέρας της πρώτης φάσης της Τελετής Έναρξης θα γίνει μια θεαματική εκδήλωση, στις 19:00, στο παράκτιο μέτωπο, με τίτλο Μυστήρια Μετάβασης και κεντρική σκηνή την ίδια τη θάλασσα. Η αφήγηση του Κώστα Νιζάμη, ενός «αστροναύτη» των βυθών της Ελευσίνας, η πρωτότυπη μουσική σύνθεση του Άγγελου Τριανταφύλλου, και οι φωτισμοί του Petko Tanch, πλαισιωμένοι από τις CHÓRES της Μαρίνας Σάττι, οδηγούν στην έκβαση μιας αισιόδοξης ανάδυσης από το νερό μιας φωτεινής μυθικής οντότητας.
Οι δράσεις συνεχίζονται αμέσως μετά, με την πέμπτη –άτυπη– πομπή του κόσμου, καθώς βαδίζει κατά μήκος της παραλιακής οδού, προς τα ανατολικά. Μια Πολιτιστική Διαδρομή με 21 διαφορετικές δράσεις σε ιδιότυπα σημεία όπως ταράτσες, αυλές, συνεργείο αυτοκινήτων, ταβέρνες, μπαλκόνια, παράθυρα και δώματα, όπου το κοινό θα περιηγηθεί σε πειραματικά project, χορογραφίες, ηχητικές εγκαταστάσεις, ρεσιτάλ ποντιακής λύρας, θαλασσινά κεράσματα• μία ξεχωριστή πολιτισμική εμπειρία.
Στη συνέχεια, ένα από τα πιο επιδραστικά και καινοτόμα γκρουπ του σύγχρονου ηλεκτρονικού ήχου στην Ελλάδα, οι Στέρεο Νόβα (Κωνσταντίνος Βήτα και Μιχάλης Δέλτα), επιστρέφουν στην καρδιά της Δυτικής Αττικής για μια μοναδική όσο και εμβληματική επανένωση ειδικά για την Τελετή Έναρξης. Το Πρώην Εργοστάσιο ΙΡΙΣ ανοίγει για πρώτη φορά τις πόρτες του στο κοινό για να υποδεχτεί το μυθικό γκρουπ των 90’s που με την πρωτοποριακή μουσική και τον ποιητικό του στίχο ενέπνευσε μια ολόκληρη γενιά.
Το τέλος αυτής της βραδιάς είναι ένα κάλεσμα σε χορό, στην Αποθήκη 1 του Παλαιού Ελαιουργείου, με ένα πάρτι με μουσικές επιλογές αποκλειστικά γυναικών DJs από την Ελευσίνα και άλλες Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης. Disco, house και techno ρυθμοί σε ένα βιομηχανικό τοπίο, με ένα εκρηκτικό line up που αποτελείται από τις Mini Zucchini (Τιμισοάρα, Ρουμανία), DJs ENIKŐ (Βέσπρεμ, Ουγγαρία), MOTERIS (Κάουνας, Λιθουανία), Fo aka Fofi Tsesmeli (Ελευσίνα, Ελλάδα), Amii Watson (Ες-συρ-Αλζέτ, Λουξεμβούργο).
H Τελετή Έναρξης θα ολοκληρωθεί την Κυριακή 5 Φεβρουαρίου με την πόλη να γίνεται μια υπαίθρια σκηνή: εγκαίνια για δύο εμβληματικές εκθέσεις, το Μυστήριο 17 Μελίνα, όπως και το Μυστήριο 44 7 Στήλες του διεθνούς φήμης πολυπράγμονα καλλιτέχνη και συνθέτη Heiner Goebbels στις Αποθήκες του Παλαιού Ελαιουργείου, φωτιστικές και βίντεο εγκαταστάσεις, όπως το Μυστήριο 32 Πρόσωπα της Αμερικανίδας φωτογράφου και εικαστικού Lina Bertucci στο Παλαιό Δημαρχείο Ελευσίνας, περφόρμανς όπως το Μυστήριο 108 ΚΑΜΑΡΕΣ του σκηνοθέτη και περφόρμερ Ευριπίδη Λασκαρίδη στο Πολιτιστικό Κέντρο Λεωνίδας Κανελλόπουλος, εικαστικές εκθέσεις όπως το Μυστήριο 177 Visions from the Underworld στο X-Bowling Art Center, η έκθεση-εγκατάσταση Αποθέματα: Inventory II, Βασίλης Γεροδήμος – Τζένη Αργυρίου, ιδιότυπες ξεναγήσεις όπως το Μυστήριο 20 Αφηγηματική Αρχαιολογία στον αρχαιολογικό χώρο Ελευσίνας, αλλά και ελεύθερη περιήγηση στην πόλη, στα μουσεία, στα εστιατόρια, στην αγορά.
Οι Νύμφες κάνουν ξανά την εμφάνισή τους στους δρόμους της πόλης, η Φιλαρμονική του Δήμου πλημμυρίζει με μελωδίες τα στενά της, ένα ιστιοφόρο και πλήθος μικρών λευκών σκαφών του Ναυταθλητικού Ομίλου Ελευσίνας γεμίζουν τη θάλασσα σε έναν ξεχωριστό σχηματισμό «Γιορτάζοντας το Φως», οδηγώντας στο τέλος του πρώτου μέρους μιας δίδυμης γιορτής, που θα ολοκληρωθεί με την Τελετή Λήξης της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας τον Νοέμβριο του 2023.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΕΛΕΤΗΣ ΕΝΑΡΞΗΣ
Σάββατο 4 Φεβρουαρίου
17:00 Άφιξη των Πομπών
Παράκτια ζώνη, επικράτεια Παλαιού Ελαιουργείου
Θαλάσσια “Ιερά” Οδός, Πειραιάς – Ελευσίνα μέσω θαλάσσης | Πομπή #1
Με μοναδικά ιστορικά δεδομένα και τοπόσημα (νερά Ναυμαχίας της Σαλαμίνας, θρόνος του Ξέρξη, Σαλαμίνα-πατρίδα του Αίαντα, Ελευσίνα-γενέτειρα του Αισχύλου, Ελευσίνια Μυστήρια κ.ά.) και με τη δεσπόζουσα βιομηχανική ζώνη, αυτή η θαλάσσια εμπειρία –που συνιστά μια μυητική διαδρομή στα άδυτα αυτής της περιοχής– έχει στόχο να αναδείξει βιωματικά αυτή την παρεξηγημένη και αναποκάλυπτη πλευράς της Αττικής με τη συμβολή πολυμέσων και παραστατικών τεχνών.
Ελευσίνιο Κίνημα, με τη συμμετοχή 14 εθνοτοπικών συλλόγων Ελευσίνας | Πομπή #2
Πολλές ταυτόχρονες πομπές, σαν ποτάμια στο τοπίο, σαν αρτηρίες στο αστικό σώμα, θα ενωθούν σταδιακά και θα συνθέσουν ένα νέο μεγάλο πολυμορφικό σώμα. Ενωμένοι όλοι οι εθνοτοπικοί σύλλογοι της πόλης θα σχηματίσουν ένα μεγάλο χορό που θα ‘εκβάλει’ στο σημείο συνέχισης των δράσεων της Τελετής Έναρξης της 2023 Ελευσίς. Ως ανάμνηση αυτής της νέας εμβληματικής πορείας θα στηθεί μια ειδική έκθεση-εγκατάσταση σχετικά με το εργατικό κίνημα στο παραλιακό μέτωπο της Ελευσίνας.
21 χλμ, μια Ημεροδρομία | Πομπή #3
Μία εκ των εκ των τεσσάρων μεγάλων διακριτών Πομπών ανθρώπων, που συνθέτουν το δραματικό προσωπικό (dramatis personae) του πρώτου μέρους της Τελετής Έναρξης. Καλεσμένοι περιπατητές από όλη την Ελλάδα θα διανύσουν το σύνολο της Ιεράς Οδού, διατρέχοντας τη γεωγραφία της Αττικής και συνδέοντας με αυτόν τον τρόπο την Αθήνα με την Ελευσίνα.
TimeCircus, η μεγαλύτερη προσκυνηματική διαδρομή στην ιστορία της πόλης: 3.000 χλμ από το Βέλγιο στην Ελευσίνα
Οι TimeCircus, η βελγική κολεκτίβα από την Αμβέρσα, έχοντας διασχίσει την Ευρώπη με ένα χερσαίο πλοίο (Landship), το οποίο κινείται μόνο με την ανθρώπινη δύναμη, κάνουν την πανηγυρική είσοδό τους στην πόλη της Ελευσίνας. Αμέσως μετά την άφιξή τους, οι Timecircus θα επικεντρωθούν στην κατασκευή του THE ARK, ενός χώρου Αιώνιας Νεότητας και Πολιτισμού που θα λειτουργήσει ως ανοιχτός χώρος για τους νέους όλων των ηλικιών της πόλης
19:00 – 20:00 «Μυστήρια Μετάβασης» Κόλπος Ελευσίνας, δράση στη θάλασσα (Απαραίτητη η προκράτηση δελτίου εισόδου)
20:00 – 21:30 «Παράκτια Πολιτιστική Διαδρομή», 21 δράσεις κατά μήκος της παραλιακής οδού Κανελλοπούλου
21:30 – 23:00 συναυλία «ΣΤΕΡΕΟ ΝΟΒΑ», Πρώην Εργοστάσιο ΙΡΙΣ (Απαραίτητη η προκράτηση δελτίων εισόδου)
23:00 – 02:00 After–party με Female DJ set, Αποθήκη 1 Παλαιού Ελαιουργείου
Οι ΝΥΜΦΕΣ εμφανίζονται στην πόλη διάσπαρτα κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Κυριακή 5 Φεβρουαρίου
11:00 – 20:00 Εγκατάσταση γλυπτού
11:00 – 20:00 Μυστήριο 17 Μελίνα, έκθεση, Αποθήκη 3 Παλαιού Ελαιουργείου
Η έκθεση ζωντανεύει την πολύπλευρη προσωπικότητα της λαμπερής ηθοποιού, ανυποχώρητης αγωνίστριας για τη δημοκρατία και ακαταπόνητης πολιτικού. Αυθεντικές αφίσες διάσημων ταινιών της Μελίνας Μερκούρη, φωτογραφίες-ντοκουμέντα από τις βραβεύσεις, τον αντιδικτατορικό αγώνα και από στιγμές με τους αγαπημένους της, σκηνές από ταινίες, αυθεντικά θεατρικά κοστούμια από παραστάσεις που έμειναν ιστορικές στο πέρασμα των δεκαετιών, επιστολές που αντάλλαξε με διασημότητες, καθώς και το ίδιο το καμαρίνι της με τα προσωπικά της αντικείμενα.
11:00 – 20:00 Μυστήριο 177 Visions from the Underworld, εικαστική Έκθεση, X-Bowling Art Center
Σε ένα σκηνικό που απηχεί αρχαίο ιερό ως αναφορά στον παρακείμενο αρχαιολογικό χώρο, κάτι ανάμεσα σε ένα ερείπιο που μπορεί να υπήρξε πριν από χιλιετίες και σε ένα ακαθόριστο, μετα-αποκαλυπτικό μέλλον, οι επισκέπτες προσκαλούνται σε ένα ψυχεδελικό ταξίδι −μια συμβολική κατάβαση στον Κάτω Κόσμο μετ’ επιστροφής− όπου περιλαμβάνονται ποικίλα έργα τέχνης με θέματα όπως ο κύκλος θανάτου και αναγέννησης, οι τελετές μύησης, οι παραισθήσεις και η σημασία όλων αυτών στη σημερινή κοινωνία.
11:00 – 20:00 Μυστήριο 29 Ελευσίνα – Ωμό μουσείο, έκθεση, Παλαιό Δημαρχείο Ελευσίνας
Μια έκθεση εκτός των τειχών της πόλης, η οποία ανιχνεύει τις βασικές ψηφίδες που συνιστούν το φαινόμενο «Ελευσίνα», με στόχο να καταδείξει ψήγματα από το παρόν και το παρελθόν της. Επιχειρεί να ερμηνεύσει την πόλη ως έκθεμα, ως πρώτη από μια σειρά χειρονομίες που θα ακολουθήσουν σε αυτή την κατεύθυνση καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023.
11:00 – 20:00 Αποθέματα: Inventory II, Βασίλης Γεροδήμος – Τζένη Αργυρίου, έκθεση – εγκατάσταση, Παγκάλου & Κανελλοπούλου
Μια εικαστική έκθεση-εγκατάσταση μέσα σε τρία container, με βίντεο-ντοκουμέντα και δημιουργική παράθεση τεκμηρίων. Στόχος να αναδειχθεί για μια ακόμη φορά το ισχυρό αποτύπωμα του εργατικού κινήματος στον ελευσίνιο τόπο.
12:00 – 20:00 Μυστήριο 44 Heiner Goebbels 7 Στήλες, εικαστική εγκατάσταση, Αποθήκη 2 Παλαιού Ελαιουργείου
Με μεγάλο σεβασμό στη μεταβιομηχανική ιστορία της πόλης, στην αρχιτεκτονική της και στη γενναιόδωρη αισθητική της, ο Heiner Goebbels χρησιμοποιεί το φως, την προβολή, το νερό και τον ήχο για να μετατρέψει τον χώρο σε ένα Τελεστήριο, έναν χώρο κοσμικής μύησης. Μια ανοιχτή πρόσκληση στο κοινό να ανακαλύψει –χωρίς ιεράρχηση– τις εύγλωττες επιφάνειες των λίθων, τις αναπάντεχες αντανακλάσεις στους τοίχους και στην οροφή, καθώς και τις κινούμενες εικόνες στις οποίες οι περφόρμερ φαίνονται (κυριολεκτικά) να ανασύρουν λείψανα της ευρωπαϊκής ιστορίας από το οπλοστάσιο του παρελθόντος.
13:00 – 14:00 Γιορτάζοντας το Φως, δράση στη θάλασσα του Ναυταθλητικού Ομίλου Ελευσίνας
18:30 – 19:30 Μυστήριο 108 Κάμαρες η περφόρμανς, Ευριπίδης Λασκαρίδης, Πολιτιστικό Κέντρο Λ. Κανελλόπουλος
Στον απόηχο του Μυστηρίου ΚΑΜΑΡΕΣ, ο Ευριπίδης Λασκαρίδης μοιράζεται μαζί μας τα πεπραγμένα του τριημέρου που προσφάτως ολοκληρώθηκε. Ο χώρος θα λειτουργήσει ως ένα ίχνος – με οθόνες να προβάλλουν βίντεο, εικόνες και αισθήσεις της δράσης που παρήλθε.
Οι ΝΥΜΦΕΣ εμφανίζονται στην πόλη
H Φιλαρμονική του Δήμου Ελευσίνας σε διάφορους δρόμους της πόλης
Εγκαταστάσεις στην πόλη:
Μυστήριο 34 Πρόσωπα, Lina Bertucci, βιντεοεγκατάσταση, Παλαιό Δημαρχείο Ελευσίνας
Το έργο Πρόσωπα είναι μια φωτογραφική έκθεση και πολυμεσική συμμετοχική βιντεοεγκατάσταση για τις ποικιλόμορφες κοινότητες της Ελευσίνας. Το έργο εξετάζει τρόπους για την καλλιέργεια ενσυναίσθησης προς τους απογόνους των εργατικών μεταναστών που προσπαθούν να αναπτύξουν και να διατηρήσουν την αίσθηση του ανήκειν.
Μυστήριο 4 Φωτεινά Ξυστά, Beforelight, φωτιστική εγκατάσταση, πλατεία Αγίας Μαρκέλλας
Το έργο αντλεί έμπνευση από την ανθρωπολογική και λαογραφική παράδοση της Χίου, και συγκεκριμένα από τη μεσαιωνική τεχνοτροπία των Χιωτών, τα λεγόμενα “Ξυστά”. Έχει αποσπάσει το Βραβείο Gold και Platinum Project στα Lighting Awards 2022. Η πρωτότυπη φωτιστική εγκατάσταση φιλοξενείται μέχρι και σήμερα στην πλατεία της Αγίας Μαρκέλλας -την καρδιά της Χιώτικης Κοινότητας της Άνω Ελευσίνας.
Μυστήριο 85 Μοτίβα της Πόλης, M2P / metoo communication design, εικαστική εγκατάσταση, Καραισκάκη & Κανελλοπούλου
Το μοτίβο αφηγείται από την αρχή εικόνες και μνήμες της περιοχής. Αναδεικνύει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα, αλλά και την πολιτισμική ποικιλομορφία της. Το έργο παρουσιάζεται σε μορφή εφήμερης εγκατάστασης στον δημόσιο χώρο.
Συντελεστές
Σύλληψη – Ιδέα Μιχαήλ Μαρμαρινός
Σκηνοθεσία Chris Baldwin / CCD Productions Ltd
Πρωτότυπη Μουσική Άγγελος Τριανταφύλλου
Σκηνογράφος Philippe Geffroy
Σχεδιασμός Φωτισμού και Προβολών Petko Tanchev
Σχεδιασμός Ενδυμάτων Πάρις Μέξης
Σχεδιασμός Ήχου Μανώλης Μανουσάκης
Γενικός Συντονιστής Γιάννης Αρβανίτης
Συνεργάτης Παραγωγής Όλγα Χατζηδάκη
Εκτέλεση Παραγωγής View Master Events
Μια παραγωγή της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης
Χρήσιμες διευθύνσεις
Πρώην Εργοστάσιο ΙΡΙΣ: Αθανασίου και Αναστασίου Μουρίκη
Παλαιό Ελαιουργείο: Ιερά Οδός & Αδελφών Μουρίκη
Αρχαιολογικός Χώρος: Σωτηρίου Γκιόκα
Παλαιό Δημαρχείο Ελευσίνας: Πεζόδρομος Νικολαΐδου
X-Bowling Art Center: Χαριλάου 12
Πολιτιστικό Κέντρο Λεωνίδας Κανελλόπουλος: Ίωνος Δραγούμη 37
Το σύνολο των εκδηλώσεων του διημέρου θα πραγματοποιηθεί σε εξωτερικούς χώρους της πόλης. Συστήνεται στο κοινό να φορά ζεστά ρούχα.
Photo Credit: © Pantelis Ladas
Διαβάστε επίσης:
2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης: Τι θα δούμε στη φετινή διοργάνωση
