52ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: Αφιερώματα σε δημιουργούς

Τα αφιερώματα του 52ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης τιμούν τις πιο ανατρεπτικές φωνές …

του σύγχρονου ανεξάρτητου κινηματογράφου: Τον καθηλωτικό ιταλό σκηνοθέτη Πάολο Σορεντίνο, τη σουρεαλίστρια αμερικανίδα δημιουργό και συνεργάτιδα του Τζιμ Τζάρμους, Σάρα Ντράιβερ, τον διεισδυτικό δανό μυθοπλάστη Όλε Κρίστιαν Μάντσεν και τον προκλητικό κινηματογραφιστή από την Αυστρία Ούλριχ Ζάιντλ.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΠΑΟΛΟ ΣΟΡΕΝΤΙΝΟ

Η φιλμογραφία του Πάολο Σορεντίνο / Paolo Sorrentino, αν και σχετικά σύντομη, έχει να επιδείξει ορισμένες από τις πιο καθηλωτικές ταινίες των τελευταίων ετών, ανάμεσα στις οποίες και το αριστουργηματικό Il Divo. Το 52ο Φεστιβάλ πραγματοποιεί αφιέρωμα στο έργο του ιταλού δημιουργού, από τους πλέον ανερχόμενους auteurs του σύγχρονου σινεμά, προβάλλοντας τόσο τις λιγότερο γνωστές μικρού μήκους ταινίες του, όσο και τις πολυβραβευμένες ταινίες μυθοπλασίας του. Στο φεστιβάλ θα πραγματοποιήσει πρεμιέρα και η πρόσφατη – και πρώτη αγγλόφωνη – ταινία του σκηνοθέτη, This must be the place (2011), ένα συγκινητικό road movie με πρωταγωνιστή το Σον Πεν.

Με σκηνοθεσία στυλιζαρισμένη και σενάρια υπογεγραμμένα απ’ τον ίδιο το δημιουργό, ο κινηματογραφικός κόσμος του Σορεντίνο, αρχιτεκτονικά δομημένος, τολμηρός και αινιγματικός, επιμένει στις λεπτομέρειες που κάνουν τη διαφορά. Αντιπροσωπευτικό παράδειγμα, το ντεμπούτο του με τίτλο L’ uomo in piu (2001), μια υπαρξιακή παραβολή γύρω από την άνοδο και την πτώση δύο διάσημων ανδρών, έναν εκ των οποίων υποδύεται ο Τόνι Σερβίλο, ηθοποιός – «σήμα κατατεθέν» του Σορεντίνο, αλλά και το L’ amico di famiglia (2006) ένα γκροτέσκ παραμύθι διαπροσωπικών συγκρούσεων.

Ο Σερβίλο πρωταγωνιστεί και στο αντονιονικό θρίλερ Le conseguenze dell’ amore (2004), μια κατάδυση στον κόσμο της μαφίας, καθώς και στο πολυβραβευμένο Il Divo (2008), την συγκλονιστική, οπερατικού ύφους βιογραφία του Τζούλιο Αντρεότι. Υποδείγματα σκηνοθετικής δεξιοτεχνίας είναι και οι μικρού μήκους ταινίες του δημιουργού, ο οποίος άλλοτε ελίσσεται μυθοπλαστικά ανάμεσα στον μικρόκοσμο της μαφίας (L’ amore non ha confini, 1998), των ναρκωτικών (La notte lunga, 2001) και της οικογένειας (La partita lenta, 2009), κι άλλοτε συνθέτει το πορτραίτο της γενέτειράς του (Napoli 24 – La principessa di Napoli, 2010).

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΑΡΑ ΝΤΡΑΪΒΕΡ

Η Σάρα Ντράιβερ/ Sara Driver, μια «ιέρεια» του ανεξάρτητου σινεμά, το οποίο υπηρετεί πιστά από τη δεκαετία του ’80 ως ηθοποιός, σκηνοθέτιδα και παραγωγός, θα παραβρεθεί στη φετινή διοργάνωση η οποία πραγματοποιεί αφιέρωμα στο έργο της. Παράλληλα, ως – επί πολλά έτη – συνεργάτιδα και σύντροφος του Τζιμ Τζάρμους, εκτός από σύντομους ρόλους στις ταινίες του, έχει υπογράψει και την παραγωγή σε πολλές από αυτές, όπως στο ντεμπούτο του με τίτλο Διακοπές διαρκείας, καθώς και στο πολυβραβευμένο Πέρα από τον παράδεισο, ταινίες που θα προβληθούν στο 52ο ΦΚΘ. 

Γεννημένη το 1955 στο Νιου Τζέρσι, η δημιουργός αρχικά σπούδασε  αρχαιολογία, ολοκληρώνοντας μάλιστα το τελευταίο έτος των σπουδών της στην Ελλάδα, πριν στραφεί στον κινηματογράφο. Σουρεαλιστικές και απρόβλεπτες, οι ταινίες της Ντράιβερ συνδέουν το ποιητικό με το καθημερινό, μοιάζοντας με εκκεντρικά παραμύθια. Το μικρού μήκους ντεμπούτο της, You are not I (1981) – βασισμένο σε διήγημα του Πολ Μπόουλς και με τον Τζιμ Τζάρμους ως συνσεναριογράφο – απέκτησε καλτ φήμη, ενώ χαρακτηρίστηκε απ’ το Cahiers du Cinéma ως μια από τις καλύτερες ταινίες της δεκαετίας του ’80.

Ένα καταραμένο κινέζικο χειρόγραφο, γκάνγκστερς, αλλά και ο Στιβ Μπουσέμι σε ένα μικρό ρόλο, παρελαύνουν στο αλλόκοτο Sleepwalk (1986), που τιμήθηκε με το βραβείο Georges Sadoul της Γαλλικής Ταινιοθήκης. Στη feelgood κομεντί, When pigs fly (1993), αλληλοδιαπλέκονται κωμικά ο Άλφρεντ Μολίνα ως τζαζ μουσικός, η Μάριαν Φέιθφουλ σε ρόλο φαντάσματος και το ανατρεπτικό σάουντρακ του Τζο Στράμερ. Τέλος, στο The Bowery (1994), τμήμα της ανθολογίας «Postcards from New York», η Ντράιβερ συνθέτει το πορτρέτο της ομώνυμης θρυλικής συνοικίας της Νέας Υόρκης, όπου η ίδια ζει.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΟΛΕ ΚΡΙΣΤΙΑΝ ΜΑΝΤΣΕΝ

Το σινεμά του Όλε Κρίστιαν Μάντσεν, μοιάζει να βαδίζει πάνω στο τεντωμένο σκοινί των διαπροσωπικών σχέσεων. Το 52ο Φεστιβάλ πραγματοποιεί αφιέρωμα, σ’ έναν απ’ τους σημαντικότερους δημιουργούς του νέου κύματος του δανέζικου κινηματογράφου, τον Όλε Κρίστιαν Μάντσεν / Ole Christian Madsen ο οποίος θα παραβρεθεί στη διοργάνωση. Με οξύνοια, αφηγηματική τόλμη, αλλά και υποβόσκουσα αίσθηση του χιούμορ, ο δανός δημιουργός αντλεί  έμπνευση από προσωπικά βιώματα για να διεισδύσει στο πιο εύθραυστο κομμάτι της ανθρώπινης ύπαρξης. Ισορροπώντας ανάμεσα στο art house και το εμπορικό σινεμά, στηρίζεται στην ερμηνευτική δεινότητα των ηθοποιών του – ανάμεσά τους ο Μαντς Μίκελσεν και η Στίνε Στινγκάντε – χτίζοντας ένα σύμπαν δωρικό, ρεαλιστικό, με εκφραστική λιτότητα και στοιχειώδη υλικά.

Γεννημένος το 1966, αποφοίτησε από την Εθνική Σχολή Κινηματογράφου της Δανίας, μαζί με τους Τόμας Βίντερμπεργκ και Περ Φλι, σε μια χρονιά που χαρακτηρίστηκε ως ‘χρυσή φουρνιά’. Με τις πρώτες του ταινίες, Sinan’s Wedding (1997) και Pizza King (1999), έγινε ένας απ’ τους πρώτους δανούς κινηματογραφιστές που καταπιάστηκαν με το μεταναστευτικό ζήτημα.

Το 2003 ασπάστηκε το Δόγμα ’95 με την ταινία Kira’s Reason: A love story, μια συγκλονιστική σπουδή πάνω στον γυναικείο ψυχισμό μιας συζύγου και μητέρας. Η κατάρρευση, παραμένει αγαπημένο θέμα του Μάντσεν και στο Prague (2006), όπου ανιχνεύει τις βαθύτερες αιτίες πίσω απ’ την διάλυση ενός γάμου. Το 2008 σκηνοθετεί το τολμηρό και φιλόδοξο Flame and Citron, απ’ τις πιο εμπορικές ταινίες του δανέζικου κινηματογράφου, που ρίχνει φως σε μια άγνωστη πτυχή του ΄Β Παγκοσμίου Πολέμου. Στη διοργάνωση θα κάνει πρεμιέρα και το Superclasico (2011), πρώτη κωμωδία του σκηνοθέτη και τελευταίο κομμάτι της τριλογίας του γάμου (μετά τα Kira’s Reason και Prague), στην οποία με γουντιαλενική διάθεση ο Μάντσεν μας ταξιδεύει στην Αργεντινή, εξιστορώντας την περιπέτεια ενός διαζυγίου, με φόντο τον κόσμο του ποδοσφαίρου, του οίνου και του παραλόγου.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΟΥΛΡΙΧ ΖΑΪΝΤΛ

«Ποτέ ξανά στο σινεμά δεν μπόρεσα να κοιτάξω κατάματα την κόλαση», δήλωσε ο Βέρνερ Χέρτζογκ για το ντοκιμαντέρ Animal Love του Ούλριχ Ζάιντλ / Ulrich Seidl, κατατάσσοντάς τον ανάμεσα στους αγαπημένους του κινηματογραφιστές. Έμπειρος ντοκιμαντερίστας, καυστικός μυθοπλάστης, ο Ζάιντλ αποτελεί μια από τις πιο οξυδερκείς και προκλητικές φωνές του ευρωπαϊκού σινεμά.

Το 52ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης πραγματοποιεί αφιέρωμα στο έργο του πολυβραβευμένου αυστριακού δημιουργού, προβάλλοντας αντιπροσωπευτικές στιγμές της φιλμογραφίας του. Το αφιέρωμα εντάσσεται στο τμήμα «Ανοιχτοί Ορίζοντες», δράση που χρηματοδοτείται μεταξύ άλλων από την Ευρωπαϊκή Ένωση – Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, στο πλαίσιο του ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας 2007-2013.

Οι ταινίες του Ούλριχ Ζάιντλ, θολώνοντας τα όρια ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας, διαρρηγνύουν κάθε ταμπού, εισβάλλοντας πότε σαρκαστικά, πότε αποστασιοποιημένα, ωστόσο πάντα ανθρώπινα στη σφαίρα της ιδιωτικότητας. Στο Models (1999) εκθέτει τη ναρκισσιστική βιομηχανία του μόντελινγκ, στο βραβευμένο με Αργυρό Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας Dog days (2001), απεικονίζει τα δεινά μιας ομάδας εύθραυστων χαρακτήρων με ωμό συναίσθημα και ειρωνική ισορροπία, ενώ στο βαθιά ουμανιστικό και σκληρό Import / Export (2007), καταπιάνεται με την οικονομική μετανάστευση, δίνοντας στους απελπισμένους ήρωες μια υπόσχεση λύτρωσης. Αναλόγως και στα ντοκιμαντέρ του Ζάιντλ, η παράνοια της καθημερινότητας κυριαρχεί: Την εντοπίζει στις ανισότητες μεταξύ μεταναστών και γηγενών (Good news, 1990), στις  διαπροσωπικές σχέσεις (Losses to be expected, 1992, The last real men, 1994), στη σχεδόν διαστροφική αγάπη ανθρώπου και κατοικίδιου (Animal love, 1996), σε πορτρέτα αμφιλεγόμενων προσωπικοτήτων (The bosom friend, 1997), αλλά και στις εξομολογήσεις πιστών (Jesus, you know, 2003).