Τόνοι μελάνι έχουν αφιερωθεί σε αυτό που έχουμε ονομάσει έρωτα. Η παγκόσμια λογοτεχνία είναι γεμάτη από ιστορίες αγάπης και το CultureNow συγκέντρωσε μια λίστα, που ενδεικτική μόνο μπορεί να θεωρηθεί για να καθοδηγήσει τις ρομαντικές σας αναγνώσεις:
Μυθιστορήματα
Άννα Καρένινα – Λέων Τολστόι
(Εκδόσεις Διόπτρα)
Στην αριστοκρατική Ρωσία του 19ου αιώνα η Άννα Καρένινα, μια νέα, όμορφη γυναίκα της υψηλής κοινωνίας, ζει σε μια καταπιεστική γι’ αυτήν οικογένεια μαζί με τον εξέχοντα πολιτικό σύζυγό της και τον μικρό τους γιο. Οι ισορροπίες διαταράσσονται όταν η Άννα γνωρίζει και ερωτεύεται έναν νεαρό αξιωματικό του στρατού, τον κόμη Βρόνσκι. Θέλοντας να αποφύγει ένα κοινωνικό σκάνδαλο, ο σύζυγός της αρνείται να της δώσει διαζύγιο. Αρνείται ακόμη και όταν η Άννα μένει έγκυος και αποκτάει ένα παιδί με τον Βρόνσκι. Κόντρα στις κοινωνικές συμβάσεις της εποχής και τους ηθικούς νόμους, τις δικές της ανασφάλειες και την αγάπη της για τον γιο της, η Άννα εγκαταλείπει την οικογένειά της για να ζήσει με τον εραστή της και τη νεογέννητη κόρη τους. Γρήγορα όμως η κοινωνική κατακραυγή τη θλίβει και τη διαλύει. Απομονώνεται, ενώ της δημιουργείται η υποψία ότι ο Βρόνσκι την απατά. Σταδιακά χάνει τον έλεγχο του εαυτού της και οδηγείται σε ένα τραγικό αδιέξοδο. Η αυτοκαταστροφή είναι μονόδρομος. Και η ζήλια που φωλιάζει μέσα της αποδεικνύεται τελικά πιο ισχυρή κι από τον έρωτα.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Πειθώ – Τζέιν Όστεν
(Εκδόσεις Μίνωας)
Η Πειθώ, το τελευταίο ολοκληρωμένο μυθιστόρημα της Τζέιν Όστεν και το πιο συγκινητικό από όλα τα έργα της, χαρακτηρίζεται από την υπόγεια ειρωνεία και την ακρίβεια στην περιγραφή των συναισθημάτων. Με καινοτομίες πρωτόγνωρες για την εποχή –εσωτερικός μονόλογος, έντονη κοινωνική κριτική–, η συγγραφέας περιγράφει μία από τις πιο όμορφες ιστορίες αγάπης, τονίζοντας το δικαίωμα που έχει ο καθένας σε μια δεύτερη ευκαιρία στη ζωή. H 27χρονη Άννα Έλιοτ ζει μοναχικά στο ασφυκτικό περιβάλλον της αγγλικής επαρχίας. Οκτώ χρόνια μετά, η ανάμνηση του νεανικού έρωτά της για τον Φρέντερικ Γουέντγουορθ εξακολουθεί να τη βασανίζει, όπως και οι τύψεις για την ευκαιρία που έχασε να παντρευτεί τη μεγάλη αγάπη της ζωής της. Η καλύτερή της φίλη, λαίδη Ράσελ, και ο πατέρας της την έπεισαν να ακυρώσει τον αρραβώνα της, θεωρώντας ότι ο Φρέντερικ δεν ήταν κατάλληλος για την κοινωνική θέση της οικογένειάς της. Όταν όμως ο Φρέντερικ θα επιστρέψει στη ζωή της, πλοίαρχος πλέον του βρετανικού ναυτικού, με μια αξιοσέβαστη περιουσία, η Άννα θα συνειδητοποιήσει πως είναι ακόμη ερωτευμένη μαζί του. Θα καταφέρει να κάνει στην άκρη την περηφάνια της και να του ομολογήσει την αγάπη της; Eκείνος είναι πρόθυμος να ξεχάσει πόσο τον πλήγωσε με την απόρριψή της;
Ανεμοδαρμένα ύψη – Έμιλι Μπροντέ
(Εκδόσεις Μίνωας)
Η Κάθριν και ο Χίθκλιφ μεγαλώνουν μαζί. Το μελαχρινό άστεγο αγόρι που ο πατέρας της Κάθριν, o κύριος Έρνσο, έφερε στο σπίτι θα γίνει ο σύντροφός της στα παιχνίδια και ο εκλεκτός της καρδιάς της. Μετά τον θάνατο του κυρίου Έρνσο, ο αδελφός της Κάθριν ταπεινώνει και μειώνει τον Χίθκλιφ, στερώντας του τη μόρφωση και κάθε ευκαιρία για εξέλιξη. Η Κάθριν, πιστεύοντας ότι ο Χίθκλιφ δεν είναι αντάξιός της, αποφασίζει να παντρευτεί κάποιον άλλο και ο Χίθκλιφ πικραμένος φεύγει από το σπίτι. Όταν επιστρέφει λίγα χρόνια αργότερα, η μεταμόρφωση του Χίθκλιφ είναι εντυπωσιακή. Όμως πίσω από τους εκλεπτυσμένους τρόπους του κρύβεται το άσβεστο μίσος για εκείνους που τον ταπείνωσαν και τον έκαναν να υποφέρει. Το σατανικό του μυαλό μηχανεύεται ένα φοβερό σχέδιο εκδίκησης, που στο τέλος θα καταστρέψει και τον ίδιο. Το μυθιστόρημα εκδόθηκε το 1847 και αποτελεί μια συναρπαστική, θυελλώδη ιστορία αγάπης. Στην άγρια φύση του αγγλικού βορρά, σε ένα τοπίο ομιχλώδες, μελαγχολικό αλλά ταυτόχρονα απειλητικό, γεννιέται ο καταραμένος έρωτας της Κάθριν και του Χίθκλιφ. Ένας έρωτας που θα φέρει τη δυστυχία στους δυο ήρωες και στα κοντινά τους πρόσωπα.
Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας – Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες
(Εκδόσεις Ψυχογιός)
Ήταν αναπόφευκτο: το άρωμα του πικραμύγδαλου του θύμιζε πάντα τη μοίρα των αδιέξοδων ερώτων. Όταν η νεαρή Φερμίνα Δάσα αρνείται τις παθιασμένες προτάσεις του Φλορεντίνο Αρίσα και παντρεύεται τον δόκτορα Χουβενάλ Ουρμπίνο, ο αθεράπευτα ρομαντικός Φλορεντίνο αναζητά παρηγοριά στην αγκαλιά πολλών άλλων γυναικών, καμία όμως δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη Φερμίνα στην καρδιά του. Πιστός στον όρκο του ότι θα την αγαπάει για πάντα, ζει για την ημέρα που εκείνη θα απελευθερωθεί από τα δεσμά της. Όταν, μισό αιώνα αργότερα, ο σύζυγος της Φερμίνα σκοτώνεται προσπαθώντας να κατεβάσει τον παπαγάλο του από ένα δέντρο μάνγκο, ο Φλορεντίνο αρπάζει την ευκαιρία να δηλώσει την αιώνια αγάπη του. Μπορεί όμως ο νεανικός τους έρωτας να ξαναζωντανέψει στο λυκόφως της ζωής τους;
Η αβάσταχτη ελαφρότητα της ύπαρξης – Μίλαν Κούντερα
(Εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας)
Στην αρχή αρχή της Γένεσης γράφει πως ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο, για να εξουσιάζει τα πουλιά, τα ψάρια, και γενικά όλα τα ζώα. Φυσικά, τη Γένεση την έγραψε άνθρωπος, και όχι π.χ. άλογο. Δεν είναι καθόλου βέβαιο πως ο Θεός ήθελε πραγματικά να εξουσιάζει ο άνθρωπος τα άλλα πλάσματά του. Το πιθανότερο είναι να τον επινόησε ο άνθρωπος τον Θεό, για να καθαγιάσει την εξουσία που σφετερίστηκε, υφαρπάζοντάς την από την αγελάδα και το άλογο. Ναι, το δικαίωμα να σκοτώνουμε ένα ελάφι ή μια αγελάδα είναι το μόνο πράγμα που βρίσκει αδελφωμένη ολόκληρη την ανθρωπότητα, ακόμα και στους πιο αιματηρούς πολέμους.
Αυτό το δικαίωμα μας φαίνεται αυτονόητο, επειδή βρισκόμαστε στην κορυφή της ιεραρχίας. Αρκεί όμως να μπει στο παιχνίδι ένας τρίτος, λόγου χάρη ένας επισκέπτης από άλλον πλανήτη, που θα του έχει πει ο Θεός: “Θα εξουσιάζεις τα πλάσματα όλων των άλλων αστέρων”, και τίθεται αυτομάτως υπό αμφισβήτηση όλη η αυθεντία της Γένεσης. Ο άνθρωπος ζεμένος στην άμαξα από έναν Αρειανό, ή ίσως ψητός στη σούβλα από έναν κάτοικο του Γαλαξία, ενδεχομένως να θυμόταν τότε τη μοσχαρίσια μπριζόλα που έκοβε συχνά στο πιάτο του και να ζητούσε (πολύ αργά) συγνώμη από την αγελάδα.»
Στην Αβάσταχτη ελαφρότητα της ύπαρξης, το γνωστότερο ίσως μυθιστόρημα του Κούντερα, έπειτα από το Αστείο που τον καθιέρωσε παγκοσμίως, ο συγγραφέας, με φόντο τη νεότερη πολιτική ιστορία και πρόσχημα μια πολυδαίδαλη ερωτική σχέση, μας ξεναγεί στην περιπέτεια της ανθρώπινης ύπαρξης, με συνομιλητές του τον Παρμενίδη, τον Νίτσε, τον Μπετόβεν κ.ά. Με το γνωστό χιούμορ και τον πικρό σαρκασμό του μας μιλά για τον έρωτα και το σεξ, για την ασύμπτωτη γλώσσα των εραστών, το αισθητικό αλλά και το πολιτικό κιτς, καθώς και για τις πάσης φύσεως επιταγές, τα «πρέπει» που καθορίζουν την ανθρώπινη ζωή, κάνοντας όλο και πιο ασήκωτο το βάρος της ελαφρότητάς της.
Κάρολ – Πατρίσια Χάισμιθ
(Εκδόσεις Μεταίχμιο)
Η δεκαεννιάχρονη Τερίζ νιώθει χαμένη στη σχέση της με τον φίλο της, για τον οποίον νοιάζεται, αλλά δεν νιώθει ερωτική επιθυμία. Όλα θα αλλάξουν, όμως, όταν η Κάρολ, μια πολύ κομψή παντρεμένη γυναίκα, κάνει την εμφάνισή της στο πολυκατάστημα όπου δουλεύει η Τερίζ για να αγοράσει δώρα για την κόρη της. Η Τερίζ θα νιώσει εκείνη τη στιγμή πως η προσωρινή δουλειά της ως πωλήτριας -ίσως και ολόκληρη η ζωή της- δεν είχε άλλο σκοπό πέρα απ’ αυτή την αναπάντεχη συνάντηση. Η ερωτική τους σχέση μέλλει να εξελιχτεί άλλοτε με ήπιο και διστακτικό τρόπο και άλλοτε βουτηγμένη σε κρίσεις και αντεγκλήσεις.
Πρόγευμα στο Τίφφανυς – Τρούμαν Καπότε
(Εκδόσεις Πατάκη)
Το «Πρόγευμα στο “Τίφφανυς”» είναι ένα σύντομο μυθιστόρημα για μια μεγάλη πόλη και μια εύθυμη κοπέλα που τη λένε Χόλλυ Γκολάιτλυ. Η Χόλλυ είναι ένα call-girl με χαρακτηριστικό παρελθόν – κατάγεται από τα βάθη της αμερικανικής επαρχίας – και ξεφαντώνει στη Νέα Υόρκη, απολαμβάνοντας την ανωνυμία. Ο Τρούμαν Καπότε περιγράφει εδώ την ανέμελη ζωή μιας νεοϋορκέζικης κοινότητας – τα πάρτι, τις φιλίες, τις απογοητεύσεις και τις κρίσεις – που θυμίζει τον κύκλο της Σάλλυ Μπόουλς στο «Αντίο, Βερολίνο». Η Χόλλυ ψάχνει την ευτυχία – όπως η Σάλλυ – στα πιο απίθανα μέρη και, κατά κάποιον τρόπο, τη βρίσκει ο Τρούμαν Καπότε – όπως και ο Κρίστοφερ Ίστεργουντ – υποστηρίζει πως η ευτυχία βρίσκεται πράγματι στα πιο απίθανα μέρη. Το «Πρόγευμα στο “Τίφφανυς”» είναι ένα νεανικό μυθιστόρημα που λάμπει σαν τη φωταγωγημένη Νέα Υόρκη και σαν τη βιτρίνα του περίφημου κοσμηματοπωλείου στην Πέμπτη Λεωφόρο. Η Χόλλυ ερωτοτροπεί με τα διαμάντια του Τίφφανυς, που δεν είναι παρά μια μεταφορά για την αιωνιότητα.
Θεατρικά έργα
Ρωμαίος και Ιουλιέτα – Σαίξπηρ
(Εκδόσεις Κέδρος)
Δύο οικογένειες ίδιες σε αρχοντιά (στην όμορφη Βερόνα, όπου το έργο μας αρχίζει) μπλέκουν σε διαμάχες από εχθρότητα παλιά: καθένας μ’ αίμα συμπολίτη του το χέρι μαγαρίζει. Απ’ τα μοιραία σπλάχνα αυτών των δύο εχθρών ένα ζευγάρι καημένων εραστών θα λάμψει που ο σκληρός τους θάνατος την έριδα ετών όλων τους των προγόνων σε διπλό μνήμα θα θάψει. Την τρομερή πορεία του στιγματισμένου έρωτά τους και των γονέων τους την άκρατη μανία ανέκοψε μόνον ο απελπισμένος θάνατός τους: δυο ώρες στη σκηνή μας θ’ αναλύσουμε αυτή την ιστορία. Με προσοχή ακούστε μας και, αν κάτι μας ξεφύγει, θα προσπαθήσουμε σκληρά η απώλεια να είναι λίγη.
Crave [Δίψα] – Σάρα Κέιν
(Εκδόσεις Κοάν)
C Ένα ωραίο πρωινό του Μάη B Όχι δεν είναι αυτό. C Θα μπορούσες να είσαι η μητέρα μου. M Δεν είμαι η μητέρα σου. C Κουβαλάω αυτή την ενοχή και δεν ξέρω γιατί. A Μόνο ο Έρωτας μπορεί να με σώσει και ο Έρωτας με καταστρέφει. C Σ’ ένα λιβάδι. Σ’ ένα υπόγειο. Σ’ ένα κρεβάτι. Σ’ ένα αυτοκίνητο.
Ποίηση
Ερωτικά ποιήματα – Πάµπλο Νερούδα
(Εκδόσεις Πατάκη)
Όταν ο τόσο οικείος μας Ισπανός ποιητής Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα παρουσίασε στη φιλοσοφική σχολή στη Μαδρίτη τον Χιλιανό ομότεχνό του Πάμπλο Νερούδα, μίλησε για “έναν αυθεντικό ποιητή, από εκείνους που έχουν καλλιεργήσει τις αισθήσεις τους σ’ έναν κόσμο που δεν είναι ο δικός μας και που ελάχιστοι τον αντιλαμβάνονται. Έναν ποιητή πιο κοντά στο θάνατο παρά στη φιλοσοφία· πιο κοντά στον πόνο παρά στη διανόηση· πιο κοντά στο αίμα παρά στο μελάνι. Παραμένει απέναντι στον κόσμο γεμάτος ειλικρινή έκπληξη και του λείπουν τα δύο εκείνα στοιχεία με τα οποία έχουν ζήσει τόσοι και τόσοι ψευδοποιητές: το μίσος και η ειρωνεία. Όταν πάει να γίνει τιμωρός και σηκώνει το σπαθί, βρίσκεται ξαφνικά μ’ ένα πληγωμένο περιστέρι ανάμεσα στα δάχτυλά του”.
Ως το 1935, που εικάζεται ότι ειπώθηκαν αυτά τα λόγια, είχαν γραφεί µόνο τρία από τα δεκαεννέα ποιήµατα που συµπεριλαµβάνονται στην παρούσα συλλογή. Τόσα χρόνια µετά, δε θα µπορούσαµε να βρούµε πιο καίριο σχολιασµό και για τα υπόλοιπα δεκαέξι, όπως και για το συνολικό έργο του Νερούδα. Να προσθέσουµε την παραληρηµατική ρίζα του έρωτα, που βλαστάνει στο σύµπαν γύρω µας και εντός µας µε συµµαχία της σιωπής; Μα, αν τα ποιήµατα ήταν φωνές, αυτά εδώ θα είχαν τη χροιά του πάθους, της τρυφερότητας και µιας ειλικρίνειας που ξεγυµνώνει.
Φορτισµένα µε αισθησιασµό και πάθος, τα ερωτικά ποιήµατα του τιµηθέντος µε το Βραβείο Νόµπελ Χιλιανού ποιητή Πάµπλο Νερούδα αιχµαλωτίζουν τους αναγνώστες µε τις γήινες εικόνες τους και αποκαλύπτουν µια φλογερή επαναπεικόνιση του κόσµου. Τα Ερωτικά ποιήµατα, γραµµένα τα περισσότερα στο νησιωτικό παράδεισο του Κάπρι –όπου και το ειδυλλιακό σκηνικό της βραβευµένης µε Όσκαρ ταινίας «Il Postino»–, αγκαλιάζουν τα θαλασσινά τοπία γύρω από τον ποιητή και την αγαπηµένη του, τη Ματίλδε Ουρρούτια, µε τα κύµατα και τα ακρογιάλια τους πληµµυρισµένα από έναν καινούριο, πληθωρικό ερωτισµό.
Ερωτικά ποιήματα (Λοιπόν ας φιληθούμε) – Ε. Ε. Κάμμινγκς
(Εκδόσεις Πατάκη)
Ο e.e. cummings, από τους κορυφαίους αμερικανούς ποιητές του μοντερνισμού, έγραφε μερικά από τα πιο συγκλονιστικά και δραστικά ερωτικά ποιήματα του 20ού αιώνα. Με τρόπο απαράμιλλο και μοναδικό αποτυπώνουν όλες τις εκφάνσεις του έρωτα, από τις πιο φιλήδονες και άσεμνες ως τις πιο αγνές και τρυφερές. Εδώ ανθολογούνται σαράντα εννέα ποιήματα – από τα σημαντικότερα και πιο χαρακτηριστικά του έργου του.
«Κυρία, θα σε αγγίξω με τον νου μου.
Θα σε αγγίξω και θα σε αγγίξω και θα σε αγγίξω
ώσπου να μου δώσεις
ξαφνικά ένα χαμόγελο, συνεσταλμένα άσεμνο
(κυρία θα σε
αγγίξω με τον νου μου.) Θα σε αγγίξω,
αυτό είναι όλο,
απαλά κι εσύ ολότελα θα γίνεις
με απέραντη ευκολία
το ποίημα που δεν θα γράψω».
