Ο Μαρξ στο Σόχο του Χάουαρντ Ζιν με τον Άγγελο Αντωνόπουλο στο θέατρο Ιλίσια

Ο Μαρξ στο Σόχο συνεχίζει το ταξίδι του με σύντροφο το αθηναϊκό κοινό στο Θέατρο Ιλίσια. Ο εκπληκτικός διαχρονικός μονόλογος του Χάουαρντ Ζιν με τον Άγγελο Αντωνόπουλο στο ρόλο του φιλοσόφου και θεμελιωτή του κομμουνισμού Καρλ Μαρξ παρουσιάζεται – πιο επίκαιρος από ποτέ –σε σκηνοθεσία Αθανασίας Καραγιαννοπούλουγια, πέμπτη χρονιά στην Αθήνα, από τις 17 Οκτωβρίου 2011 κάθε Δευτέρα και Τρίτη στο Θέατρο Ιλίσια.

Ένα ευφυέστατο, πνευματώδες και απολαυστικό έργο που γράφτηκε το 1999 και μιλά με απλά λόγια για την ελευθερία, την επανάσταση, την οικογένεια, τον πόλεμο, τη θρησκεία, τα παιδιά, την παγκόσμια κρίση, την μπύρα, τη θεωρία της υπεραξίας, τον Σαίξπηρ, την ηλιθιότητα των ηγετών του κόσμου, τον έρωτα, τα ψελίσματα της εκάστοτε αντιπολίτευσης, τη μουσική, τη δειλία του Τύπου, το κρασί, τον Ναπολέοντα, τη δημοκρατία, την τηλεόραση.

Ένα έργο που αποδεικνύει ότι οι θεωρίες του Μαρξ έχουν σπάσει το φράγμα του χρόνου και είναι πάντα επίκαιρες. Ένα έργο με φοβερές εντάσεις και με μια συγκινησιακή λειτουργία που πολύ συχνά ανατρέπεται από κωμικά στοιχεία. Ένα έργο που απευθύνεται και προσελκύει ανθρώπους όλων των πολιτικών τοποθετήσεων και ιδεών, δεν «ανήκει» πουθενά. Το κόμμα της παράστασης θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ο «Ανθρωπισμός».

Ο Μαρξ επιστρέφει για λίγο από τον Άλλο Κόσμο μόνο για να μας αποδείξει πως οι ιδέες του δεν έχουν πεθάνει. Οι άνθρωποι με τους οποίους έζησε, αγάπησε και διαφώνησε παρελαύνουν μέσα από την παράσταση σαν να είναι παρόντες. Ο Μαρξ ομολογεί πως πάντα φοβόταν ότι κάποιοι θα ερμηνεύσουν λανθασμένα τις ιδέες του και θα φτιάξουν στο όνομά του μαύρες λίστες και εκτελεστικά αποσπάσματα.

Δηλώνει ότι έκανε λάθος το 1848 που έλεγε πως ο καπιταλισμός ήταν στα τελευταία του. Έπεσε έξω γύρω στα διακόσια χρόνια. Αλλά πιστεύει ότι ο καπιταλισμός σκάβει το λάκκο του. Και αυτό θα αλλάξει. Κάτι νέο θα βγει απʼ όλα αυτά. Είναι σίγουρος. «Και αν αυτή του η πεποίθηση μας ακούγεται υπερβολικά ριζοσπαστική, ας θυμηθούμε πως «ριζοσπαστικός» σημαίνει ότι ασχολείσαι με τη ρίζα ενός προβλήματος. Και η ρίζα είμαστε εμείς».

Άλλωστε, «δεν υπάρχει πιο επαναστατική πράξη από το να λες την αλήθεια».

Μετάφραση: Άρης Λασκαράτος
Σκηνοθεσία: Αθανασία Καραγιαννοπούλου
Δραματουργική επεξεργασία: Άγγελος Αντωνόπουλος
Σκηνικά – Κοστούμια: Γιώργος Ασημακόπουλος
Μουσική επιμέλεια: Αθανασία Καραγιαννοπούλου
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Ερμηνεύει ο Άγγελος Αντωνόπουλος
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Αιώρα

Σημείωμα Συγγραφέα

Έγραψα το έργο αυτό μια εποχή που η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης είχε φέρει μια σχεδόν καθολική εφορία στον παραδοσιακό Τύπο και στους πολιτικούς της χώρας: όχι μόνο είχε εξαφανιστεί ο «εχθρός», αλλά και ο ίδιος ο μαρξισμός είχε απωλέσει το κύρος του. Ο καπιταλισμός και η «ελεύθερη αγορά» είχαν θριαμβεύσει.

Ο Μαρξ ήταν στʼ αλήθεια νεκρός. Θεώρησα σημαντικό λοιπόν να κάνω σαφές ότι ούτε η Σοβιετική Ένωση ούτε οι άλλες χώρες που αυτοαποκαλούνταν «μαρξιστικές», ενώ είχαν αυταρχικά καθεστώτα, δεν εκπροσωπούσαν την έννοια του σοσιαλισμού όπως την εννοούσε ο Μαρξ. Θέλησα να παρουσιάσω τον Μαρξ θυμωμένο με τη διαστρέβλωση των θεωριών του και τη σύνδεσή τους με τις σταλινικές ωμότητες. Έκρινα απαραίτητο να περισώσω τον Μαρξ, όχι μόνο από τους ψευτοσοσιαλιστές που εγκαθίδρυσαν αυταρχικά καθεστώτα σε διάφορα σημεία του κόσμου, αλλά και από όλους εκείνους τους συγγραφείς και πολιτικούς στη Δύση που επιχαίρουν για το θρίαμβο του καπιταλισμού.

Ήθελα να δείξω ότι η κριτική που ασκεί ο Μαρξ στον καπιταλισμό παραμένει στην ουσία της ορθή μέχρι σήμερα. Οι αναλύσεις του επιβεβαιώνονται κάθε μέρα στους τίτλους των εφημερίδων.

Χάουαρντ Ζιν

Σημείωμα Σκηνοθέτη

Ας συγχωρήσουν όλοι οι γενναίοι αγωνιστές της τέχνης έναν απολιτικό εκπρόσωπο της γενιάς μου, που ομολογεί πως τώρα ανακάλυψε τις «καινούριες» ιδέες ενός γλυκύτατου Καρλ Μαρξ. Ενός παθιασμένου ονειροπόλου, άτακτου διανοούμενου, μοναδικού εμψυχωτή επαναστάσεων. Ενός ανθρώπου με αδυναμίες, εκρήξεις, παιδικές αντιδράσεις, που προσπάθησε να μας προφυλάξει από την εμπορευματοποίηση και δεν το κατάφερε. Που πίστεψε στο βραχύβιο του καπιταλισμού κι έκανε λάθος. Που δίδαξε την αποδοχή του παλαιού για την οικοδόμηση του καινούριου και δεν εισακούστηκε. Που στερήθηκε, πόνεσε, παρεξηγήθηκε ως θνητός, αλλά επέστρεψε στη Γη ως άγγελος για να μας φωνάξει και πάλι: «Πρέπει να κινηθείτε. Πρέπει να δράσετε».

Αθανασία Καραγιαννοπούλου

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα

Χάουαρντ Ζιν

Ο Howard Zinn γεννήθηκε στις 24 Αυγούστου 1922 στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης. Μαζί με τον Νόαμ Τσόμσκι (με τον οποίο έχει συνεργαστεί σε αρκετά βιβλία και ομιλίες), ο Zinn συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πιο γνωστές προσωπικότητες της αριστερής διανόησης στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ως ιστορικός και πολιτικός επιστήμονας έχει στηρίξει την πολιτική του φιλοσοφία στις αρχές του μαρξισμού, του αναρχισμού και του σοσιαλισμού.

Γιος εβραίων μεταναστών, δούλευε από νεαρή ηλικία στα ναυπηγεία όπου ανέπτυξε συνδικαλιστική δράση, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου υπηρέτησε ως μέλος πληρώματος στα βομβαρδιστικά αεροπλάνα θέτοντας στη συνέχεια στον εαυτό του βασανιστικά ερωτήματα. Μετά τον πόλεμο ολοκλήρωσε τις σπουδές του και στη συνέχεια ξεκίνησε την ακαδημαϊκή του καριέρα από ένα «μαύρο κολέγιο» της Τζόρτζια, δίδαξε για αρκετά χρόνια στο Spelman College, στην Ατλάντα (όπου διετέλεσε πρόεδρος του τμήματος Ιστορίας) και στο Πανεπιστήμιο της Βοστόνης. Τάραξε την αμερικανική κοινή γνώμη γράφοντας την ανατρεπτική «Ιστορία του λαού των ΗΠΑ», που παρουσιάζει μια ριζοσπαστική αφήγηση της ιστορίας της Αμερικής από τον Κολόμβο μέχρι σήμερα.

Δεινός επικριτής της διεθνούς πολιτικής των ΗΠΑ, υποστήριζε πως οι αμερικανικές δυνάμεις συχνά ασκούν τρομοκρατία και ανέφερε χαρακτηριστικά πως από την εποχή του Βʼ Παγκόσμιου Πολέμου «δεν έχει υπάρξει στον κόσμο πιο πολεμοχαρές έθνος από τις Ηνωμένες Πολιτείες». Αναμείχθηκε ενεργά στο κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα και στο κίνημα εναντίον του πολέμου του Βιετνάμ. Ο φάκελος του στο FBI έφτανε στις 423 σελίδες. Ακούραστος, μαχητικός και αισιόδοξος σ’ όλη του τη ζωή, έγραφε βιβλία (πάνω από 25), έδινε διαλέξεις και σχολίαζε τις πολιτικές εξελίξεις με τολμηρές και ανεξάρτητες δηλώσεις. Πέθανε στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ στις 27 Ιανουαρίου 2010 από ανακοπή καρδιάς.

Μέχρι τέλους διατηρούσε την πεποίθηση ότι: «Οι μικρές πράξεις αντίστασης στην εξουσία, αν δεν το βάζεις κάτω, μπορεί να οδηγήσουν σε μεγάλα κοινωνικά κινήματα. Συνηθισμένοι άνθρωποι είναι ικανοί για ασυνήθιστες πράξεις θάρρους». Πρέσβευε πως «το μέλλον είναι μια άπειρη αλληλουχία παρόντων και με το να ζούμε σήμερα όπως πιστεύουμε ότι πρέπει να ζουν οι άνθρωποι σε πείσμα όλων των άσχημων πραγμάτων που συμβαίνουν γύρω μας, είναι από μόνο του μια υπέροχη νίκη».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
Παύλος Φυσσάκης

Parking με 50% έκπτωση (Παπαδιαμαντοπούλου 26 & Μιχαλακοπούλου, Αδαμόπουλος)