Στην κλασική Ελλάδα, οι γυναίκες περνούσαν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους στον γυναικωνίτη, ή «γυναικείον», στον επάνω όροφο του σπιτιού, όπου οι μητέρες μεγάλωναν τα παιδιά τους ή ασχολούνταν με το γνέσιμο και την υφαντική. Η Ηλιοδώρα Μαργέλλου επανεξετάζει την ιστορία και τοποθετεί αυτόν τον ιδιωτικό χώρο στο κατώτερο επίπεδο του παραρτήματος Ακρόπολης της γκαλερί Δύο Χωριά. Οικοδομείται έτσι ένας ιδιαίτερος τύπος ναού, αφιερωμένος σε ισχυρές γυναικείες θεότητες, όπως η Αθηνά, η Αράχνη και η Άρτεμις Χρυσηλάκατος, ο οποίος εξαίρει την υπομονή και τη φροντίδα ως θηλυκές ιδιότητες που μετουσιώνονται μέσω της σιωπηρής πράξης της ύφανσης και του κεντήματος, και αποσκοπεί στην εξημέρωση των ηθών και στην αντιστάθμιση της αναγκαστικής κοινωνικής απομόνωσης, διασφαλίζοντας ένα άνοιγμα στον εσωτερικό κόσμο των γυναικών μέσω αθόρυβων τρόπων έκφρασης.
Στην εγκατάσταση του Ιστώνα, η αφήγηση της Μαργέλλου ξετυλίγεται μέσα από επαναλαμβανόμενες χειρωνακτικές κινήσεις, σε δύο ξεχωριστές σειρές χειροποίητων κεντημάτων και υφαντών σε μεταλλική σήτα –τη σειρά Εποχές (δηλ. Θα σ’ αγαπώ όπως σήμερα όλο τον χρόνο (καλοκαίρι, φθινόπωρο, χειμώνα, άνοιξη)) και τη σειρά Νοσταλγία (δηλ. Θέλω να κάνω τη νοσταλγία φίλη μου (νόστος, πόνος, κλέος))– που αντανακλούν και τη μικτή καταγωγή της καλλιτέχνιδας, ως μια προσπάθεια αναπαράστασης των μοναδικών τοπογραφικών και μυθολογικών στοιχείων που ιστορούν την ελληνική κληρονομιά και κοινωνία. Οι τίτλοι των έργων θυμίζουν στίχους κάποιου γνώριμου τραγουδιού· όπως είπε ο καθηγητής Gregory Nagy, συζητώντας για τον Όμηρο και τους λυρικούς ποιητές, «η δημιουργία ενός τραγουδιού μπορεί να εκφραστεί μεταφορικά μέσω της δημιουργίας ενός υφάσματος».
Τα έργα συνυπάρχουν στον ίδιο χώρο ως αιωρούμενα, αυτόνομα σώματα, ώστε να δημιουργούν ένα εμβυθιστικό οπτικό παιχνίδι. Αξιοποιώντας ανακλαστικές επιφάνειες και χρησιμοποιώντας το νήμα για να κεντήσει, να υφάνει και να προσθέσει χάντρες στα έργα της, η καλλιτέχνις προσκαλεί τον θεατή να βιώσει τον ελληνικό «τόπο» ως αναφορά στα άφθονα χρώματα των πολυάριθμων ελληνικών νησιών και στο περιβόητο στοιχείο του ήλιου ως πηγής φωτός, σε συνδυασμό με τη μακραίωνη παράδοση των γυναικείων «ρόλων» και τη εσαεί εν εξελίξει συζήτηση σχετικά με τη νοσταλγία για έναν παρελθόντα μη-χώρο και τη συνεχιζόμενη ένταση της εποχής μας.
Στον Ιστώνα, ο χρόνος εξελίσσεται και συνεχίζει να ρέει, τα συναισθήματα παραμένουν φαινομενικά ίδια όμως σταδιακά αλλάζουν σε ένταση, και οι γυναίκες –συμπεριλαμβανομένης της καλλιτέχνιδας– αναζητούν οπτική και εσωτερική ισορροπία. Ποικίλα υλικά συγκροτούν μια παιγνιώδη ένωση που επιζητά να υπερβεί τα όρια ανάμεσα στην αρχιτεκτονική οριοθέτηση του χώρου, τη διαπερατότητα του υφάσματος και το απώτατο ταξίδι της ψυχής που είναι η τέχνη.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ηλιοδώρα Μαργέλλου
Η Ηλιοδώρα Μαργέλλου (γ. 1985, Μινεάπολη, ΗΠΑ) ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο Yale το 2006 με πτυχίο στην Τέχνη και αργότερα εργάστηκε στο στούντιο του Peter Halley. Επέκτεινε την καλλιτεχνική της πρακτική με σπουδές φωτογραφίας και χαρακτικής στο Columbia School of Arts και σχεδίου στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας. Επιλεγμένες ατομικές εκθέσεις περιλαμβάνουν: «Fragments of Transparencies» στην Baert Gallery, Λος Άντζελες, «Bedroom Situation (Up in the Air)» στο Enter, Γκαλερί Δυο Χωριά, Κοπεγχάγη, «One Sun for All» στην Γκαλερί Δυο Χωριά, Μύκονος, «Francesca Gabbiani | Iliodora Margellos» στην Baert Gallery, Λος Άντζελες. Επιλεγμένες ομαδικές εκθέσεις περιλαμβάνουν: «(Home) Situation Afloat» στο Frieze LA, Baert Gallery, Λος Άντζελες, «Tyranny: A Modern Intimacy», 61ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, στο The Project Gallery, Αθήνα, «Θερινή Ομαδική Έκθεση» στην Baert Gallery, Λος Άντζελες, «Notions of Female Leadership» στην Γκαλερί Δύο Χωριά & Art Virtual Online, Αθήνα, Future Fair, Γκαλερί Δύο Χωριά, Online έκδοση, Artsy, «Omega to Alpha», στο Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού, Λουτρό των Αέρηδων, Αθήνα. Η δουλειά της έχει παρουσιαστεί στο τεύχος των Financial Times ‘How To Spend It’ τον Σεπτέμβριο του 2020. Το 2021 κέρδισε το Finalist Prize τουRuya Maps στηνανοιχτή πρόσκληση Spirit Issue of Creative Cities Project, Αθήνα.
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Dio Horia_Iliodora Margellos_ I Will Love You Like Today All Year Round (Fall), 2023_Handmade embroidery & weaving on metal screen_62x62cm
