Ρένα Αβαγιανού: Η ζωγραφική είναι ένας κοινός τρόπος και τόπος για προβληματισμό

Η Ρένα Αβαγιανού παρουσιάζει στην αίθουσα τέχνης Art Zone 42 την τέταρτη ατομική της έκθεση, στην οποία θα δούμε έργα ζωγραφικής, υπό τον τίτλο Ιερός Πανικός. Η ζωγράφος μιλάει στο Culturenow για τη νέα της δουλειά και τον συμβολικό τίτλο που της δίνει.

Συνέντευξη στην Αθηνά Πούλιου

CultureNow: H Art Zone 42 φιλοξενεί αυτές τις ημέρες την τέταρτη ατομική σας έκθεση με τίτλο Ιερός Πανικός. Πείτε μας λίγα λόγια για την νέα σας δουλειά, από που εμπνέεστε αυτή τη φορά και γιατί δώσατε τον τίτλο “Ιερός Πανικός”;

Ρένα Αβαγιανού: Στην συγκεκριμένη δουλειά που παρουσιάζω με τον τίτλο «Ιερός Πανικός», στην ουσία κινούμαι στο πλαίσιο των προβληματισμών που είχα και στο παρελθόν, ανανεώνοντας τα θέματα μου  και διαφοροποιώντας κάπως την τεχνική που χρησιμοποιώ. Στην έκθεση θα δείτε και μικτή τεχνική σε ξύλο, και  χαρτί μέσα σε πλέξιγκλας που συνήθιζα πολύ στο παρελθόν, όπως και κολλάζ.

Το έναυσμα για αυτήν την έκθεση δόθηκε από το ομότιτλο βιβλίο της Εύας Σικελιανού-Πάλμερ. Το κείμενο που ήταν γραμμένο στο προοίμιο του βιβλίου, το είχα χρησιμοποιήσει αυτούσιο στο έργο «Ιερός Πανικός» 2008, και κάποια στιγμή κατάλαβα ότι η ουσία των έργων μου στηρίζεται στην ίδια φιλοσοφία. Με δύο λόγια, αναφέρεται στην διαχείριση της ανθρώπινης αγωνίας με τέτοιο τρόπο ώστε να υπάρχει κινητοποίηση και ώθηση προς τα εμπρός, κάτι που συνεπάγεται το ξεπέρασμα των φόβων μας και των εσωτερικών συγκρούσεων.

C. N.: Στα έργα σας χρησιμοποιείτε μικτές τεχνικές, με παστέλ χρώματα, με τα οποία δημιουργείτε σύμβολα και μορφές, τα οποία μπορούν να φέρουν πολλάπλά νοήματα. Εσείς μέσα από την τεχνική σας, τι είναι αυτό που θέλετε να αναπτύξετε και να θίξετε;

Ρ. Α.: Μου αρέσουν οι ποιότητες και οι υφές που αναδεικνύονται μέσα από τις μικτές τεχνικές και την χρήση ξηροπαστέλ χρωμάτων, το ονειρικό, το άυλο, η διαφάνεια.

Τα θέματά μου κυρίως θίγουν ζητήματα της ύπαρξης, την πορεία προς την αυτογνωσία, την επαφή με το ασυνείδητο, τις εσωτερικές πορείες, την υπέρβαση  κ.λ.π.

Λέγοντας ότι με την τεχνική μου θέλω να αναδείξω «Το φθαρτό της ύλης», εννοώ ότι θεωρώντας πως δεν υπάρχει σαφής διαχωρισμός της ανθρώπινης μορφής και του περιβάλλοντος χώρου, «υπάρχουμε» πάντα σε σχέση με κάτι άλλο, φύση, πόλη, άνθρωποι, και επικοινωνούμε σαν συγκοινωνούντα δοχεία. Είναι σαν να θέλω να ζωγραφίσω τα μόρια από τα οποία αποτελούμαστε.

Για να διατυπώσω μέσα από την ζωγραφική μου τις ιστορίες που θέλω, χρησιμοποιώ συχνά μορφές διφορούμενες και σύμβολα τα οποία χρίζουν πολλαπλών αναγνώσεων, και ερμηνειών από τον θεατή.

C. N.: Η κοινωνική και οικοινομική πραγματικότητα που ζούμε αυτήν την εποχή πόσο επηρεάζει τα έργα σας και τη δουλειά σας; Η ζωγραφική είναι ένας κοινός τρόπος -τόσο για τον ζωγράφο όσο και για το κοινό – για προβληματισμό; Μπορεί η τέχνη να φέρει αισιόδοξα αποτελέσματα στον τρόπο που βλέπουμε τη ζωή μας;

Ρ. Α.: Χωρίς να το έχω προαποφασίσει, οι προβληματισμοί μου αλλάζουν καθώς και οι τεχνικές που χρησιμοποιώ, το ύφος μου διαφοροποιείται, με αποτέλεσμα να γεννιούνται καινούργια έργα, όταν οι εξωτερικές και οι κοινωνικές συνθήκες είναι σαν αυτές που ζούμε αυτήν την εποχή.

Πιστεύω ότι η ζωγραφική είναι ένας κοινός τρόπος και θα συμπλήρωνα ένας κοινός τόπος για προβληματισμό, όπως και εν γένει ολόκληρη η τέχνη.

Με έλκει η τέχνη που στο «τέλος» φέρνει κάθαρση. Φυσικά δεν είμαι απόλυτη σε αυτό. Μου αρέσουν έργα που είναι «απαισιόδοξα», μουσική που είναι μελαγχολική… Όμως πιστεύω ότι η τέχνη δεν πρέπει να σε καταβάλει, ο ρόλος της είναι να «αγγίζει» τις αισθήσεις σου, να σε προβληματίζει δημιουργικά, και όπως έλεγε και ένας «μεγάλος» της τέχνης: «Να σου φέρνει νέα για τον εαυτό σου.»

C. N.: Έχετε επίσης παρακολουθήσει σειρά μεταπτυχιακών σεμιναρίων Art therapy στο κέντρο Τέχνης και Ψυχοθεραπείας. Πείτε μας δύο λόγια για το Art Therapy. Πως επιδρά σε εσάς ως καλλιτέχνη, αλλά και με ποιο τρόπο “προωθείται” μέσα από τη δουλειά σας; Πιστεύετε ότι σε μία τέτοια περίοδο που διανύουμε, η ψυχοθεραπεία μέσω της τέχνης είναι ένας τρόπος διαφυγής από τα πραγματικά προβλήματά μας;

Ρ. Α.: Με έκανε να συνειδητοποιήσω ότι, όπως και στα όνειρα, στους περισσότερους ανθρώπους και σε εμένα, το ασυνείδητο αφήνεται ελεύθερο για να πλάσει τις δικές του ιστορίες γεμάτες συμβολισμούς, καθαρά προσωπικούς, και λέει συνήθως σημαντικές αλήθειες, έτσι και η τέχνη μπορεί με παρόμοιο τρόπο να λειτουργήσει.

Μέσα από την πράξη της ζωγραφικής, αφήνοντας κανείς τον εαυτό του ελεύθερο, «παίζοντας» με σχήματα και χρώματα, συχνά όταν έχει κάποια ερωτήματα στο μυαλό του, δημιουργεί και έργα που περιέχουν απαντήσεις. Το ζητούμενο είναι και να εξασκηθεί στο να «βλέπει».

Είναι μια διαδικασία που εφαρμόσαμε στο Art-Therapy και με βοήθησε στο να εκφράζομαι πιο άμεσα, οπότε θεωρώ ότι επηρέασε και την ζωγραφική μου, και την διδασκαλία μου.

Πιστεύω ότι να ξεφεύγει κανείς από τα προβληματά του, να ξεχνιέται μέσα σ’ αυτά που κάνει, είναι μία ικανότητα που πρέπει να εξασκεί κανείς. Τα παιδιά άλλωστε την έχουν έμφυτη, ξεχνιούνται με το παιχνίδι, αλλά και μέσα από δημιουργικές δραστηριότητες. Όμως για να λειτουργήσει πραγματικά η ψυχοθεραπεία μέσω τέχνης, στόχος της δεν είναι μόνο να ξεφεύγει κανείς από τα προβληματά του, αλλά και να τα προσεγγίσει ξανά με άλλη ματιά, από μία θέση παρατηρητή, να τ’ απλοποιεί και να τα λύνει όσο μπορεί. Αλλιώς πρέπει να προσπαθήσει να τα αποδεχτεί, ειδικά όταν μιλάμε για πληγές του παρελθόντος, που έχουν δημιουργήσει σκοτεινές ζώνες στην υπαρξή του.

Η έκθεση της Ρένας Αβαγιανού στην Art Zone 42 θα διαρκέσει μέχρι και τις 5 Νοεμβρίου 2011.